Nếu như trước đây, sau mỗi vụ thu hoạch lúa, rợm rạ được người dân bỏ ngoài đồng rồi đốt hoặc huy động lao động trong gia đình để thu gom rơm đưa về phục vụ chăn nuôi nhưng rất tốn thời gian và sức lực. Nhưng hai năm trở lại đây, sau mỗi vụ thu hoạch đã xuất hiện những chiếc máy chuyên cuộn rơm. Đặc biệt, nông dân Hà Tĩnh đã sử dụng đầu kéo máy cày có gắn thêm máy cuốn, vừa thu gọn rơm nhanh chóng, đỡ mất sức và thậm chí còn có thêm thu nhập.
Sau khi thu hoạch, rơm được để tại ruộng 2 ngày cho khô rồi người dân tiến hành thu gom. Bà Lê Thị Nga (huyện Thạch Hà) chia sẻ, nhà tôi làm 4 sào ruộng, vì còn chăn nuôi và làm rau nữa nên những năm trước, sau khi thu hoạch lúa, vợ chồng tôi thu gom rơm về cất nên rất vất vả. Với 4 sào rơm, chúng tôi phải chở 7 chuyến xe bò kéo, rồi còn có sự hỗ trợ của các con nữa cũng phải mất gần nửa ngày. Nhưng từ khi có máy cuộn rơm, từng đó diện tích chỉ cuộn 10 - 12 cuộn rơm và chúng tôi chỉ mất công đưa những cuộn rơm đó lên 2 xe chở về nhà là xong, về lại cất được khá gọn gàng.
Theo bà con, mỗi sào ruộng, máy chỉ mất 7 - 10 phút để gom rơm và cuộn lại từng bó và cột chặt. Từ vụ Đông Xuân năm 2023, anh Nguyễn Văn Thọ (huyện Can Lộc) sử dụng máy cày có gắn máy cuộn rơm để cuộn cho gia đình, có thời gian anh còn đi cuộn rơm cho bà con. Với sự tiện lợi nên những ngày qua, chiếc máy cuộn rơm của anh hoạt động hết công suất.
Anh Thọ kể, vì gia đình sản xuất khá nhiều ruộng nên tôi mua chiếc máy cày để phục vụ sản xuất, sau khi tìm hiểu thì tôi mua thêm máy cuộn rơm lắp vào phía sau để sử dụng vào việc thu dọn rơm sau thu hoạch.
Còn gia đình ông Lê Hùng (ở xã Thanh Lộc, huyện Can Lộc) cho hay, gia đình tôi làm gần 7 ha lúa. Lâu nay, việc thu hoạch lúa bằng máy gặt liên hoàn nên khá nhanh chóng và tiền lợi, còn việc thu gom rơm vẫn phải thực hiện bằng cách thủ công nên mất rát nhiều thời gian và công sức. Do vậy, gia đình chỉ thu gom được một ít, còn lại là đốt ngay tại ruộng.
Với chiếc máy của anh Thọ, mỗi giờ có thể cuộn được 50 cuộn rơm. Mỗi ha như vậy sẽ cuộn được 250 cuộn, 1 ha ruộng máy anh hoạt động trong 4 giờ đồng hồ là thu gom hết rươm. Trước đây, chưa có máy, muốn thu gom rơm của 1 ha người dân phải mất 2 tuần mới xong.
Theo đánh giá, từ khi có máy cuộn rơm đã giúp cho nông dân nhàn hơn, thu gom rơm rạ nhanh hơn, hạn chế việc đốt rơm rạ làm chai đất ruộng, ô nhiễm môi trường, mất cân bằng sinh thái đồng ruộng và lãng phí nguồn nguyên liệu để tái chế phục vụ sản xuất nông nghiệp.
Với chủ máy, 1 ha ruộng sẽ có 250 cuộn rơm, người dân phải trả từ 7 - 8 ngàn đồng/cuộn, sau khi trừ chi phí chủ máy bỏ túi 1,5 triệu đồng.
Còn với những gia đình không có nhu cầy sử dụng rơm, sau khi gặt, rơm sẽ được các chủ máy cuộn rơm thu mua với giá 10 ngàn đồng/cuộn. Như vậy người dân không phải đốt và vẫn thu về 2,5 triệu đồng/ha.
Theo đánh giá của các nhà chuyên môn, nếu cách làm này được áp dụng rộng rãi, sẽ hạn chế được tình trạng đốt rơm rạ trên đồng, góp phần làm giảm ô nhiễm môi trường và cung cấp nguồn nguyên liệu để trồng rau, làm nấm rơm, làm thức ăn chăn nuôi, nâng cao thu nhập cho người dân. Tuy nhiên, hiện nay, máy cuốn rơm trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh chưa nhiều vì giá thành máy khá cao, từ 45 - 80 triệu đồng/máy. Chính vì thế người dân cần sự hỗ trợ của nhà nước. Nhằm góp phần tăng cường ứng dụng cơ giới hóa vào sản xuất, nang cao giá trị thu hoạch trên cùng đơn vị diện tích góp phần phát triển nông nghiệp bền vững.
