Ghi nhận tại nhiều chợ truyền thống ở Hà Nội như Thành Công, Kim Liên, Hôm - Đức Viên cho thấy, các loại mận và đào đang được bày bán phổ biến với số lượng lớn. Tuy nhiên, phần lớn trong số này là hàng Trung Quốc, nhưng lại được giới thiệu là đặc sản từ vùng Tây Bắc như Mộc Châu (Sơn La) hay Sa Pa (Lào Cai).
Tại các sạp hàng, mận cơm xanh nhạt, loại ăn giòn, dóc hạt, được rao giá từ 40.000 – 45.000 đồng/kg. Mận vỏ vàng bóng, chuyển đỏ khi chín có giá cao hơn, khoảng 50.000 - 55.000 đồng/kg. Đào mỏ quạ vỏ nhẵn, màu đỏ hoặc xanh được bán phổ biến với mức giá 40.000 - 50.000 đồng/kg, thậm chí loại quả to đặc biệt, chỉ 3-4 quả/kg, có giá lên đến hơn 100.000 đồng/kg.
Không chỉ xuất hiện tại các chợ dân sinh, trên mạng xã hội và tại chợ đầu mối Long Biên, nơi cung cấp trái cây số lượng lớn cho Hà Nội cũng rao bán hàng loạt thùng mận, đào được đóng trong bao bì in chữ Trung Quốc. Cụ thể, mận xanh “giống Mộc Châu” được chào bán với giá khoảng 300.000 - 320.000 đồng/thùng 15kg, còn đào đỏ, xanh mẫu mã như hàng từ Lào Cai hay Sơn La có giá từ 180.000 - 200.000 đồng/thùng 5kg.
Dù vậy, nhiều tiểu thương vẫn khẳng định nguồn gốc hàng hóa là từ các tỉnh miền núi phía Bắc. "Đào mận này là hàng cuối vụ, trồng ở Sa Pa, tháng 7 là mùa chính", một người bán tại chợ Kim Liên khẳng định. Tuy nhiên, thực tế lại mâu thuẫn với thông tin từ cơ quan chuyên môn.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lào Cai, mùa thu hoạch đào, mận tại địa phương này đã kết thúc từ cuối tháng 6. Phó Viện trưởng Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, ông Đào Thế Anh, cũng nhận định sản lượng mận, đào tại Lào Cai còn rất ít và không đủ để cung ứng cho thị trường Hà Nội với số lượng lớn như hiện nay. Ông nhấn mạnh: “Hầu hết các loại mận, đào đang gắn mác Sa Pa thực chất là hàng nhập từ Trung Quốc”.
Để giúp người tiêu dùng phân biệt, ông Nguyễn Xuân Hải – Tổng Giám đốc hệ thống Klever Fruit – đưa ra một số đặc điểm nhận dạng. Mận Việt Nam như mận Mộc Châu, mận Sa Pa khi chín thường đỏ tươi, có phấn trắng tự nhiên, quả không đồng đều về kích thước, thường còn cuống và lá, vị chua thanh hoặc ngọt đậm tùy độ chín, nhưng vỏ vẫn hơi chua và ruột không dóc hạt.
Ngược lại, mận Trung Quốc có hình thức bắt mắt, quả to đều, màu sắc đa dạng từ vàng nhạt đến tím đen, vỏ trơn láng, không có phấn trắng, thịt mềm, ruột dóc hạt. Đặc biệt, mận tím Trung Quốc có kích cỡ lớn gấp 2-3 lần mận hậu Mộc Châu, ruột vàng ươm, vị ngọt nhẹ khi chín.
Tương tự, đào Việt Nam, đặc biệt là đào mỏ quạ ở Sa Pa vỏ xanh, phủ nhiều lông, ăn giòn và có vị chua nhẹ. Trong khi đó, đào Trung Quốc thường có vỏ nhẵn, không lông, màu đỏ hoặc vàng rực, ăn ngọt nhưng không giòn.
Thực trạng nhập nhèm xuất xứ trái cây tại các chợ đang khiến người tiêu dùng gặp khó khăn trong việc lựa chọn sản phẩm an toàn, chất lượng. Các chuyên gia khuyến cáo người dân nên lựa chọn mua tại những địa điểm uy tín, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng để tránh mua phải hàng nhập đội lốt nông sản Việt.
