Trong bối cảnh thị trường đang "hot" về các vấn đề liên quan đến xâm phạm thương hiệu nông sản và làng nghề ngày càng gia tăng về số lượng lẫn mức độ phức tạp, từ đạo nhái mẫu mã, giả mạo mã truy xuất nguồn gốc, đến chiếm đoạt nhãn hiệu tại nước ngoài. Điều này đặt ra nhu cầu cấp thiết phải hoàn thiện hành lang pháp lý, thúc đẩy truyền thông pháp luật và tăng cường năng lực bảo vệ thương hiệu cho các chủ thể sản xuất, đặc biệt là ở quy mô hợp tác xã, làng nghề, nông hộ và doanh nghiệp nhỏ.
Phát biểu tại Tọa đàm, Tiến sĩ Nguyễn Như Chinh - Phó Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam nhấn mạnh rằng các làng nghề không chỉ là nơi lưu giữ tinh hoa văn hóa dân tộc, mà còn là nơi tạo sinh kế cho hàng triệu lao động nông thôn. Tuy nhiên, hiện nay, phần lớn các làng nghề vẫn hoạt động theo mô hình nhỏ lẻ, manh mún, thiếu công cụ pháp lý bảo vệ sản phẩm và rất khó tiếp cận các tiêu chuẩn xanh hiện đại. Ông cho rằng cần thiết xây dựng một hành lang pháp lý tiệm cận thực tiễn, thúc đẩy chính sách tín dụng xanh, đào tạo sở hữu trí tuệ, chuyển đổi số và truyền thông pháp lý để bảo vệ cả sản phẩm lẫn người làm nghề.
Trong khi đó, Tiến sĩ Hồ Minh Sơn - Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường - Truyền thông quốc tế, UV.BCH, Ủy viên Ban Kiểm tra Hiệp hội Làng nghề Việt Nam cho rằng, chính sách thuế - công cụ hỗ trợ và thúc đẩy phát triển thương hiệu nông sản làng nghề xanh cùng các chương trình truyền thông, quảng bá, phát triển thị trường cho nông sản, làng nghề xanh
Tại sự kiện, ông Hồ Văn Tứ - Giám đốc HTX Trầm hương Long Phụng (Khánh Hòa) chia sẻ ban đầu ông khởi sự gần như đơn độc, thiếu kiến thức về xây dựng thương hiệu. Tuy nhiên, nhờ kết nối với hiệp hội và các chuyên gia pháp lý, đến nay, hợp tác xã của ông đã xây dựng được thương hiệu riêng và triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc hiệu quả.
Bên cạnh đó, đại diện một doanh nghiệp sản xuất nông nghiệp hữu cơ đã bộc bạch về trường hợp bị làm nhái bao bì tại thị trường nội địa. Doanh nghiệp mất tới 6 tháng làm việc với cơ quan chức năng mới xử lý được vụ việc nhưng hậu quả về uy tín là không thể đo đếm được, bởi người tiêu dùng không phân biệt được đâu là hàng thật, đâu là hàng giả.
Ngoài ra, những đại diện đến từ các làng nghề truyền thống đã nhiệt tình cất tiếng nói cho những người làm nghề cùng các nghệ nhân. Ông Nguyễn Văn Thích - Giám đốc HTX Phước An thuộc Làng trồng rau (Bình Chánh); bà Nguyễn Thị Tuyết Mai - Chủ cơ sở Mây tre đan Lê Vinh Hạnh thuộc Làng đan lát (Củ Chi) đã sẻ chia nhiều khúc mắc, băn khoăn và trăn trở với những câu chuyện đầy thực tế, qua đó thể hiện mong muốn nhận được sự đồng hành, hỗ trợ để xây dựng, bảo vệ thương hiệu làng nghề xanh, hướng đến sự phát triển bền vững.
Đặc biệt, Thạc sĩ Trần Quốc Duy - Phó Viện trưởng Viện IMRIC, Chánh Văn phòng Hiệp hội Trang trại và Doanh nghiệp Nông nghiệp Việt Nam lưu ý trong bối cảnh hội nhập, thương hiệu là yếu tố sống còn đối với doanh nghiệp Việt. Cần xây dựng “lá chắn pháp lý” không chỉ ở cấp trung ương mà ngay tại cơ sở, đặc biệt trong điều kiện từ ngày 1/7/2025, Việt Nam chuyển sang mô hình hai cấp hành chính, gồm tỉnh và xã; xây dựng hệ thống dữ liệu truy xuất nguồn gốc tích hợp với dữ liệu sở hữu trí tuệ; mở rộng mạng lưới tư vấn pháp lý cấp xã và thành lập một trung tâm trọng tài chuyên biệt để giải quyết tranh chấp thương hiệu nhanh chóng, đặc thù theo lĩnh vực nông nghiệp và làng nghề…
Tọa đàm lần này được đặt trong bối cảnh thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia cùng Nghị quyết số 193/2025/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Đây là cơ hội để các mô hình sản xuất nông nghiệp, làng nghề xanh và nông nghiệp thông minh được thí điểm cơ chế pháp lý mới, phù hợp hơn với thực tiễn.
