Theo số liệu thống kê của Sở Công thương tỉnh Thanh Hóa, hiện nay toàn tỉnh có khoảng 25 làng nghề mây tre đan, tập trung nhiều ở các khu vực thuộc các huyện như Nga Sơn, Thạch Thành, Ngọc Lặc, Yên Định…(cũ). Trong đó nhiều ngành nghề thủ công đã xây dựng được thương hiệu như chiếu cói Nga Sơn, nón Lá Trường Giang…
Tuy nhiên trong thời đại công nghiệp, các sản phẩm thủ công đã không thể cạnh tranh với sản phẩm nhựa. Bên cạnh đó, lực lượng lao động trẻ hiện nay có xu hướng làm việc tại các công ty thay vì gắn bó với nghề truyền thống của cha ông, nên nhiều làng nghề đã dần mai một.
Được sự hỗ trợ, vận động tuyên truyền của các chính quyền các cấp, những năm gần đây các cơ sở sản xuất mây, trẻ đan đã chủ động thay đổi phương thức hoạt động, áp dụng tiến bộ kỹ thuật, nhằm cải tiến mẫu mã, nâng cao chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm.
Tại xã Nga An (huyện Nga Sơn cũ), nhiều hộ dân đã mạnh dạn đầu tư máy móc, thiết bị cắt, uốn, xử lý nguyên liệu thay cho các công đoạn thủ công truyền thống. Việc áp dụng công nghệ không chỉ rút ngắn thời gian sản xuất mà còn tăng độ tinh xảo và đồng đều của sản phẩm.
Theo ông Phạm Minh Tôn, Giám đốc Công ty CP Sản xuất chế biến cói xuất khẩu Việt Anh “Chúng tôi xác định muốn cạnh tranh được trên thị trường thì ngoài chất lượng, phải chú trọng đến mẫu mã và câu chuyện thương hiệu. Khách hàng ngày càng khắt khe hơn, nên sản phẩm thủ công buộc phải đi kèm sự chuyên nghiệp trong thiết kế và bao bì.”
Bên cạnh đó, Sở Công Thương Thanh Hóa cũng đã đẩy mạnh việc kết nối giữa các làng nghề với doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh, đặc biệt thông qua các hội chợ, triển lãm sản phẩm OCOP và thủ công mỹ nghệ. Nhờ vậy, nhiều sản phẩm mây tre đan của Thanh Hóa đã có mặt tại các siêu thị lớn và bước đầu được xuất khẩu sang các thị trường như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức, Mỹ...
Bà Nguyễn Thị Thảo, đại diện Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại Thanh Hóa, cho biết: “Việc xây dựng thương hiệu là hướng đi sống còn của các làng nghề hiện nay. Chúng tôi đang hỗ trợ một số cơ sở hoàn thiện bao bì sản phẩm, đăng ký nhãn hiệu và mã số mã vạch để đáp ứng tiêu chuẩn phân phối hiện đại.”
Dù còn nhiều khó khăn như quy mô sản xuất nhỏ, thiếu vốn đầu tư dài hạn, nhưng với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị và nỗ lực từ chính người dân, ngành mây tre đan Thanh Hóa đang dần khẳng định vị thế trên thị trường.
Việc chú trọng xây dựng thương hiệu, cải tiến mẫu mã và mở rộng thị trường đang mở ra hướng đi mới cho sản phẩm mây tre đan Thanh Hóa. Từ những làng nghề truyền thống, các sản phẩm thủ công tinh xảo đang từng bước vươn ra thế giới, khẳng định chỗ đứng trên thị trường và đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế địa phương.
