Một thống kê của Cục thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương) về thương mại điện tử (TMĐT) cho thấy, hình thức kinh doanh này đã có tốc độ phát triển vượt bậc tại Việt Nam trong khoảng 5 năm trở lại đây.
Cụ thể, năm 2024, TMĐT tại nước ta đạt 25 tỷ USD, lọt top 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng TMĐT nhanh nhất trên thế giới. Dự kiến năm 2025, doanh số TMĐT của Việt Nam có thể đạt 45 tỷ USD, có khả năng lọt top 3 quốc gia có thị trường thương mại điện tử lớn nhất Đông Nam Á.
Với tiềm năng phát triển mạnh mẽ, TMĐT đã và đang trở thành một xu thế tất yếu trong mọi lĩnh vực, từ kinh doanh đến dịch vụ. Thời gian gần đây, lĩnh vực nông nghiệp cũng đang dần chuyển mình để phù hợp với sự thay đổi chung. Sự phát triển của TMĐT đã mở ra những cơ hội mới cho người nông dân và các doanh nghiệp trong ngành nông nghiệp, nhằm gia tăng doanh thu và mở rộng thị trường.
Báo cáo của nền tảng YouNet ECI vào năm 2024, lương thực - thực phẩm lọt top 10 mặt hàng bán chạy nhất trên các sàn TMĐT. Đây cũng là nhóm ngành hàng được đánh giá có nhiều tiềm năng phát triển trong tương lai. Thay vì chỉ bán sản phẩm trực tiếp tại chợ địa phương hoặc các cửa hàng, siêu thị, giờ đây người nông dân có thể mở bán trực tuyến, kết nối với khách hàng tiềm năng ở khắp nơi.
Việc bán hàng trực tiếp qua các nền tảng điện tử cũng giúp người nông dân loại bỏ khâu trung gian, từ đó giảm bớt các chi phí phát sinh, giá thành cũng có thể thấp đi. Ngoài ra, khách hàng có thể yên tâm hơn khi mua sản phẩm trực tiếp từ người sản xuất, nhất là trong bối cảnh thực phẩm bẩn tràn lan trên thị trường.
Vào đầu tháng 4/2025, Hội Nông dân TP. Hồ Chí Minh đã tổ chức buổi tọa đàm với chủ đề “Giải pháp đẩy mạnh hoạt động quảng bá, kinh doanh sản phẩm nông nghiệp thông qua ứng dụng TMĐT”. Tại đây, các doanh nghiệp và người nông dân đã chia sẻ những khó khăn trong quá trình chuyển đổi, mở rộng hình thức kinh doanh lên nền tảng TMĐT.
Theo chia sẻ của đại diện Công ty TNHH Mai Vàng Tết, dù đã xây dựng gian hàng trên các sàn TMĐT cùng với hình ảnh chất lượng, giá cả thông tin rõ ràng, thì quá trình kinh doanh trực tuyến của công ty vẫn chưa đạt hiệu quả cao. Lý do xuất phát từ việc người nông dân vẫn chưa có nhiều kiến thức trong lĩnh vực này, dẫn tới việc bán hàng online chưa tiếp cận được nhiều người. Không chỉ vậy, do đa phần người dân đều không quá nhanh nhạy về công nghệ, dẫn tới việc đăng ký bán hàng trên các nền tảng TMĐT còn hạn chế và chậm, không đáp ứng điều kiện của khách hàng.
Một vấn đề khác được các đại diện hợp tác xã nông nghiệp nêu ra là vấn đề đảm bảo chất lượng sản phẩm khi bán hàng trực tuyến. Vì sản phẩm nông nghiệp là hàng hóa tươi sống, cần tiêu thụ trong khoảng thời gian ngắn nên việc vận chuyển và bảo quản sản phẩm là một thách thức lớn. Nếu không được bảo quản đúng cách, chất lượng sản phẩm có thể kém đi, ảnh hưởng tới uy tín của người bán trong mắt khách hàng.
Nhiều địa phương đã chủ động tổ chức các chương trình tập huấn cho các hợp tác xã, doanh nghiệp, hộ nông dân, để mở bán trên sàn TMĐT, hợp tác với các doanh nghiệp, tổ chức có kinh nghiệm bán hàng trực tuyến để hỗ trợ bà con. Không chỉ giúp họ hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động của các nền tảng trực tuyến, những buổi tập giúp còn giúp người nông dân nâng cao kiến thức trong quản lý kinh doanh.
Cũng tại buổi làm việc, các chuyên gia đã đề xuất các sàn TMĐT cần kết nối với các hộ nông nghiệp, hợp tác xã để phát triển thị trường trực tuyến. Bên cạnh đó, việc hoàn chỉnh hệ thống dữ liệu nông nghiệp về đất đai, giống cây, vật nuôi, vùng canh tác, sản lượng,... sẽ giúp các sàn TMĐT dễ dàng nắm bắt được thông tin của người bán và giúp người mua tới gần hơn với nông sản Việt.
Buudien.vn (trước đó là Postmart.vn) là sàn TMĐT được sáng lập bởi Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam dành riêng cho mặt hàng nông, lâm, thủy sản. Với mục tiêu quảng bá các đặc sản địa phương và thúc đẩy thương mại trực tuyến, nền tảng này đã giúp mở rộng thị trường cho nông sản Việt.
Khi có riêng một sàn TMĐT uy tín cho nông sản, người tiêu dùng cũng dễ dàng tìm kiếm, lựa chọn những mặt hàng mong muốn mà không phải lo lắng về chất lượng sản phẩm. Đặc biệt, với mạng lưới khách hàng lớn của Bưu điện Việt Nam, người bán không cần phải tự đi tìm kiếm người mua.
Tiềm năng của thương mại điện tử trong lĩnh vực nông nghiệp là rất lớn. Tuy nhiên, để khai thác hết tiềm năng này, cần có sự nỗ lực không chỉ từ phía nông dân mà còn từ Nhà nước, doanh nghiệp và các tổ chức liên quan để xây dựng một hệ sinh thái TMĐT phát triển bền vững. Chỉ khi thực hiện đồng bộ các giải pháp, ngành nông nghiệp Việt Nam mới có thể vươn ra thế giới và khẳng định vị thế của mình trên thị trường toàn cầu.
