Phát huy lợi thế sẵn có của nông sản Việt
Chiều 7/4, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy chủ trì buổi làm việc với các đơn vị thuộc Bộ cùng các doanh nghiệp, hiệp hội xuất khẩu nông sản chủ đạo sang thị trường Mỹ. Cuộc họp diễn ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố mức thuế đối ứng mới hôm 3/4.
Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho thấy, quý I/2025, châu Á là thị trường xuất khẩu nông, lâm, thủy sản lớn nhất của Việt Nam, với thị phần chiếm 42%. Xét theo từng thị trường cụ thể, Hoa Kỳ đứng đầu, chiếm thị phần 20,2% trong tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam; Trung Quốc ở vị trí thứ hai, với thị phần 17,3% và Nhật Bản ở vị trí thứ ba với thị phần 7,7%.
Với phân khúc thị trường trên và trước chính sách thuế 46% mà Mỹ đưa ra, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu nông sản Việt Nam không khỏi lo lắng trước nguy cơ bị thu hẹp thị phần và sụt giảm lợi nhuận. Theo ông Ngô Hồng Phong - Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), hiện nay các mặt hàng như gỗ, thủy sản, cà phê, tiêu… đang chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch xuất khẩu sang thị trường Mỹ. Nếu mức thuế 46% được áp dụng, các ngành hàng này sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn trong việc duy trì giá cả cạnh tranh và sức tiêu thụ trên thị trường.
Đặc biệt, ngành gỗ - một trong những ngành xuất khẩu chủ lực - sẽ chịu tác động nặng nề. Ông Ngô Sỹ Hoài, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, cho biết thị trường Mỹ hiện đang chiếm tới 50% tổng kim ngạch xuất khẩu gỗ của Việt Nam. Mỗi năm, ngành gỗ mang về từ 15 đến 16 tỷ USD, trong đó nhiều mặt hàng đang được hưởng mức thuế 0%. Nếu mức thuế này bị nâng lên 46%, đây sẽ là một trở ngại rất lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến sức cạnh tranh của sản phẩm Việt trên đất Mỹ.
Trước bối cảnh đó, tại cuộc họp, Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy đã nhấn mạnh vai trò của việc tận dụng lợi thế đặc thù của nông sản Việt. Ông Duy cho rằng: “Trong các cuộc đàm phán với Mỹ, chúng ta cần phát huy những lợi thế sẵn có của nông sản Việt Nam: chất lượng tốt, giá cả cạnh tranh, không trực tiếp cạnh tranh với sản xuất nội địa Mỹ và nhiều mặt hàng không có lựa chọn từ bên thứ 3. Bên cạnh đó, cần nhìn nhận thách thức cũng là cơ hội để tái cơ cấu sản xuất, ngành hàng và thị trường xuất khẩu.
Đây là thời điểm phù hợp để thúc đẩy phát triển các sản phẩm có giá trị gia tăng cao, hướng tới mô hình sản xuất bền vững, chất lượng cao hơn. Mỹ vẫn là một trong những thị trường lớn, giàu tiềm năng và có tỷ suất lợi nhuận cao đối với nông sản Việt”, Tư lệnh ngành Nông nghiệp và Môi trường khẳng định.
Các doanh nghiệp cần chủ động ứng phó linh hoạt, mở rộng thị trường
Chia sẻ tại cuộc họp, Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy cho biết, trong những ngày qua, Đảng, Nhà nước và Chính phủ đã và đang chủ động thực hiện nhiều giải pháp để xuất khẩu nông sản không bị ảnh hưởng.
Hiện nay Việt Nam mong muốn có thể đàm phán với phía Mỹ để đưa ra các giải pháp nhằm hạ mức thuế này. Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng nhấn mạnh chúng ta phải luôn chuẩn bị kịch bản cho tình huống xấu nhất là Hoa Kỳ vẫn áp dụng chính sách này, không trì hoãn.
Về dài hạn, Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường chia sẻ, cần chuyển hướng thị trường xuất khẩu sang một số nước có FTA với Việt Nam, tương ứng với tiêu chí về dung lượng thị trường, có thể là Trung Quốc hoặc châu Âu.
Về thứ tự ưu tiên chuyển hướng mà Cục này đưa ra với từng sản phẩm là: gỗ và sản phẩm gỗ hướng đến Nhật Bản, Trung Quốc, EU; thủy sản hướng đến Trung Quốc, Nhật Bản, EU, Hàn Quốc; hạt điều hướng đến EU, Trung Quốc, UAE, Anh; hạt tiêu hướng đến EU, UAE, Ấn Độ, Trung Quốc; rau quả hướng đến Trung Quốc, Hàn Quốc, EU, ASEAN; cà-phê hướng đến Đức, Italia và Nhật Bản. Dù ở thị trường nào thì chất lượng, mẫu mã và tiêu chuẩn cần được chuẩn hoá ở mức cao nhất, tránh bị động vào một thị trường cụ thể.
“Bộ cũng sẽ có giải pháp cũng như chỉ đạo các địa phương hỗ trợ doanh nghiệp, nông dân duy trì sản xuất ổn định, giữ vững vùng nguyên liệu và an sinh xã hội liên quan hàng chục triệu hộ nông dân cả nước”, Bộ trưởng Bộ Nông Nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy chia sẻ.
