Lợi thế của sự tương tác cảm xúc
Không biết từ bao giờ, AI đã trở thành “mối đe doạ” của nhiều ngành nghề, dù chính con người là nhân tố đã tạo ra nó. Với người làm báo, người làm nội dung là nhóm người đang được quan tâm nhất, khi AI ngày càng lớn mạnh trong cách tạo ra hàng trăm bản sao bài báo, content, bản thảo khác nhau,... chỉ trong vài giây và qua vài câu lệnh phù hợp.
Tuy nhiên, hàng trăm bản sao ấy được tạo dựng nên một cách khô khan và không có cảm xúc, khiến cho người đọc có cảm giác như bị cứng nhắc và không giữ chân ở lại được lâu. Đây cũng chính là điểm yếu của AI - một công cụ thô “không trái tim” và phụ thuộc vào “chất xám” của con người. Điểm yếu ấy lại là chiều sâu cốt lõi của người làm báo - người trực tiếp có thể “thừa sức” cân bằng cảm xúc đối với cả con người và con chữ.
Đối với con chữ, “nghệ thuật cảm xúc” chính là bản ngã thứ hai của người làm báo. Từ con chữ, nhà báo có thể nêu lên những quan điểm, sự nhìn nhận và đánh giá đã thông qua sự kết hợp hài hoà giữa lí trí và con tim, giữa “chất xám” khô khan và “trái tim” mềm mại.
Hơn nữa, những dòng cảm xúc ấy luôn sôi sục và không ngừng trỗi dậy ở bên trong người làm báo, quan trọng rằng nó có đang bị khống chế bởi một thế lực nào hay không mà thôi. Và đấy cũng chính là sợi chỉ hữu hình kết nối giữa những con người với nhau.
Đặc biệt, ngoài kiến thức, tình cảm, tư duy, người làm báo có thể liên kết những chi tiết sự vật hiện tượng vào thông điệp bài viết theo một góc nhìn mang chủ quan và sâu sắc, dễ dàng truyền cảm hứng và chạm đến cảm xúc của người đọc.
Đối với con người, sự kết nối với doanh nghiệp chính là minh chứng sáng giá nhất của người làm báo trong hành trình tạo ánh hào quang sự nghiệp của mình. AI chỉ có thể cung cấp những thông tin đã được truyền tải sẵn trước đó, hiện rõ ra trước màn hình công nghệ theo một chiều thụ động.
Tuy nhiên với doanh nghiệp, thứ mà họ cần chính là sự đối thoại hai chiều và hoàn toàn ở thế chủ động, đó gọi là sự tương tác cảm xúc và chắn hẳn đây chính là lợi thế đối với người làm báo - chủ động kết nối, làm việc linh hoạt và điều chỉnh cảm xúc một cách dễ dàng. Hiển nhiên, báo chí “chơi” với doanh nghiệp không phải vì báo chí biết sử dụng AI mà là vì, báo chí có chung một sợi chỉ tơ với doanh nghiệp, đó là cảm xúc và sự thấu hiểu.
Theo chuyên gia công nghệ Lê Hoài Trung, mặc dù có những điểm ưu việt, trí tuệ nhân tạo cũng có những gót chân Achilles của riêng mình. AI không có khả năng cập nhật tin tức đời sống một cách nhanh chóng. Nắm thóp được điểm yếu này là điều quyết định con người sẽ làm chủ hay làm nô lệ của công nghệ”. Có thể nói, đây lại là “chứng cứ” lợi thế cho người làm báo trong cuộc phân đua thắng bại với AI.
AI “không thay” người làm báo
Để chạy đua kịp với thời đại, con người không ngừng nâng cấp tạo ra người bạn đồng hành “không cảm xúc” cho riêng mình và sẵn sàng cấp phép cho nó có mặt trong mọi hành động, việc làm cũng như thoả mãn tất cả sự mong muốn của bản thân. Điều này cũng đặt ra câu hỏi: Liệu AI đang dần thay thế hoàn toàn về con người, nhất là người làm báo?
Chẳng có một khả năng nào, dành cho một “cá thể” khô khan và không cảm xúc lại thay thế hoàn toàn người tạo ra nó. Bởi chính họ là người hiểu rõ nhất từng mánh khoé, bước đi cũng như sự cải tiến bên trong của công nghệ, trí tuệ nhân tạo, cụ thể là AI. Hơn hết, chính người làm báo cũng hiểu rõ rằng, AI còn phụ thuộc vào những dữ liệu, thông tin đã được cung cấp trước đó và thông qua thao tác “xào nấu” để được dữ liệu mới.
Người làm báo “thấu hiểu” AI, giống như cách “cha mẹ thấu hiểu con cái”. Với sức sáng tạo không ngừng vượt bậc cũng như sự thấu hiểu luôn chảy bên trong cốt lõi người làm báo, những dữ liệu khô khan do AI cung cấp cũng sẽ được “mổ xẻ”, “nêm nếm gia vị” một cách hài hoà nhất trước khi đến với người đọc. Điều này, có thể thấy rằng, chỉ khi người làm báo hiểu được AI đang cho ra sản phẩm như thế nào thì mới có thể chế biến nó một cách dễ dàng và thuyết phục nhất.
Bên cạnh đó, nhân lực của người làm báo được đo lường bởi sự tỉ mỉ, chỉnh chu, đặc biệt là tính xác thực trong trang thông tin mà mình cung cấp. Có thể thấy, AI không thể làm tốt điều này, bởi vì AI là sự tích hợp từ nhiều nguồn tin khác nhau và kể cả có những thông tin sai lệch. Vì thế, chính người làm báo phải trực tiếp làm vào cuộc và xử lý nó - minh chứng thể hiện “Người làm báo thấu hiểu AI và vượt mặt AI”.
Góc nhìn khác, chúng ta ghi nhận và đánh giá cao những đóng góp của AI trong bối cảnh chuyển mình của thời đại. Hơn thế nữa, chúng ta tự hào về nó, về sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo và sự bứt phá của chuyển đổi số, AI sẽ là “trợ lý đắc lực không công” của những người sống đời với nghề báo.
