Quy định này giúp bảo đảm quyền lợi cho người lao động theo từng trường hợp cụ thể, dù doanh nghiệp đã dừng hoạt động hoặc mất khả năng chi trả.
Đối tượng áp dụng gồm người sử dụng lao động (đơn vị) không còn khả năng đóng BHXH cho người lao động trước ngày 1/7/2024 theo khoản 2 Điều 26 Nghị định 158/2025/NĐ-CP; cùng với đó là người lao động trong các trường hợp đơn vị chậm đóng hoặc trốn đóng BHXH. Cụ thể, người lao động đang bảo lưu thời gian đóng BHXH hoặc đang tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc BHXH tự nguyện; người đang hưởng chế độ hưu trí; thân nhân người lao động đã hưởng chế độ tử tuất; người đã hưởng BHXH một lần đều thuộc phạm vi điều chỉnh của chính sách này.
Việc xác nhận căn cứ trên khoản 1 Điều 28 Nghị định 158/2025/NĐ-CP. Thời gian người lao động làm việc tại đơn vị trong thời gian chậm đóng, trốn đóng BHXH được xác định dựa trên tiền lương, tiền công của người lao động đã đăng ký tham gia BHXH, thời gian chậm đóng chưa được xác nhận và tỷ lệ đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất theo từng thời kỳ. Thời gian nghỉ hưởng chế độ thai sản cũng được tính là thời gian đóng BHXH bắt buộc.
Người lao động hoặc thân nhân trong trường hợp người lao động đã chết có thể nộp hồ sơ tại bộ phận Tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả thủ tục hành chính của BHXH tỉnh quản lý đơn vị hoặc tại Trung tâm Phục vụ hành chính công; ngoài ra có thể nộp trực tuyến hoặc gửi qua dịch vụ bưu chính. Hồ sơ gồm Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế (Mẫu TK1-TS ban hành kèm theo Quyết định 490/QĐ-BHXH).
Sau khi tiếp nhận hồ sơ, bộ phận Tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả thủ tục hành chính sẽ kiểm tra và chuyển đến Phòng Quản lý thu và phát triển người tham gia. Phòng này sẽ đối chiếu thông tin với dữ liệu đang quản lý và hồ sơ đang lưu tại cơ quan BHXH. Trường hợp người lao động không có trong dữ liệu và không có hồ sơ lưu, cơ quan BHXH căn cứ hồ sơ do người lao động cung cấp, lập danh sách (Mẫu 01) kèm hồ sơ, báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo và thông báo kết quả xử lý để người lao động biết.
Thời hạn giải quyết được quy định rõ: nếu đủ điều kiện xác nhận, cơ quan BHXH phải hoàn thành trong 15 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ. Trường hợp cần xác minh lại quá trình đóng BHXH, thời hạn không quá 45 ngày. Nếu không đủ điều kiện xác nhận, cơ quan BHXH phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do. Riêng đối với người lao động không có trong dữ liệu quản lý và không có hồ sơ lưu tại cơ quan BHXH, BHXH tỉnh phải báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh trong 5 ngày kể từ ngày nhận hồ sơ người lao động cung cấp.
