Bộ Tài chính cho biết việc xây dựng và ban hành Nghị định hướng tới ba mục tiêu lớn: tạo khuôn khổ pháp lý triển khai hiệu quả, bền vững chính sách bảo hiểm hưu trí bổ sung theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 nhằm đa dạng hóa các chương trình an sinh xã hội và giảm gánh nặng ngân sách trong dài hạn; bảo đảm công khai, minh bạch chủ trương để thu hút sự tham gia của người lao động và người sử dụng lao động; đồng thời hỗ trợ phát triển thị trường vốn, thị trường trái phiếu thông qua việc củng cố nguồn nhà đầu tư dài hạn.
Theo dự thảo, đối tượng tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung là người sử dụng lao động và người lao động đã tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc theo Điều 2 Luật BHXH. Các nhóm này tham gia trên cơ sở tự nguyện thông qua doanh nghiệp quản lý quỹ, mức đóng do hai bên thỏa thuận tùy thuộc yêu cầu quản lý lao động và khả năng tài chính. Người sử dụng lao động phải xây dựng văn bản thỏa thuận về việc tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung và thực hiện đóng theo cam kết.
Điều kiện để người lao động được hưởng phần đóng góp của người sử dụng lao động và kết quả đầu tư phải được nêu rõ trong văn bản thỏa thuận, bảo đảm thời gian tham gia tối đa không quá 5 năm. Người lao động sẽ được hưởng phần đóng góp này khi đáp ứng điều kiện đã thống nhất hoặc thuộc các trường hợp đặc biệt như tử vong; mắc các bệnh nặng (ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS); suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; ra nước ngoài định cư; hoặc là công dân nước ngoài chấm dứt làm việc tại Việt Nam.
Quy trình tham gia được quy định rõ: người sử dụng lao động xây dựng và lấy ý kiến người lao động; sau khi thống nhất, hai bên ký văn bản thỏa thuận (ký với từng người hoặc ký với Chủ tịch Công đoàn). Doanh nghiệp sau đó ký hợp đồng với doanh nghiệp quản lý quỹ, quỹ sẽ mở tài khoản hưu trí cá nhân cho người lao động. Các khoản đóng bao gồm phần của doanh nghiệp và phần người lao động ủy thác.
Người sử dụng lao động có trách nhiệm thực hiện đúng nghĩa vụ đóng góp, tách biệt phần đóng của mình và phần người lao động, cung cấp đầy đủ thông tin và phối hợp với doanh nghiệp quản lý quỹ theo chương trình đã đăng ký.
Ở chiều quyền lợi, người lao động có quyền tự nguyện tham gia hoặc tạm dừng tham gia theo thỏa thuận; được nhận chi trả từ quỹ và hưởng ưu đãi thuế thu nhập cá nhân theo quy định; theo dõi việc đóng và yêu cầu xác nhận thông tin; được bảo mật dữ liệu và duy trì khoản đóng kể cả khi chấm dứt hợp đồng lao động hoặc đến tuổi nghỉ hưu. Người lao động có thể khiếu nại, tố cáo hoặc khởi kiện theo quy định của pháp luật và được chỉ định người thừa kế để nhận quyền lợi từ quỹ.
Đáng chú ý, dự thảo cũng quy định quỹ hưu trí phải bảo đảm mức chi trả tối thiểu cho người lao động khi đến tuổi nghỉ hưu thông qua hợp đồng bảo hiểm nhân thọ trả tiền định kỳ, với tổng phí tối thiểu bằng 5% số tiền đã đóng vào quỹ. Thời điểm và quy trình triển khai được hướng dẫn cụ thể trong Điều lệ quỹ.
