Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh chuyển dịch sang nguồn năng lượng sạch, Nghị định 58/2025/NĐ-CP được Chính phủ ban hành ngày 3/3/2025 được xem là bước tiến quan trọng trong việc cụ thể hóa Luật Điện lực, đặc biệt ở lĩnh vực phát triển điện năng lượng tái tạo và điện năng lượng mới. Những chính sách ưu đãi lần này không chỉ mở rộng phạm vi hỗ trợ mà còn tạo hành lang pháp lý rõ ràng cho các dự án sử dụng công nghệ tiên phong như hydrogen xanh và amoniac xanh.
Một trong những điểm nhấn đáng chú ý của nghị định là cơ chế ưu tiên dành cho các dự án điện tái tạo có hệ thống lưu trữ điện và được đấu nối trực tiếp với hệ thống điện quốc gia. Các dự án này sẽ được ưu tiên huy động trong giờ cao điểm, giúp giảm áp lực phụ tải và tăng hiệu quả vận hành nguồn năng lượng không ổn định như gió hay mặt trời. Tuy nhiên, nguồn điện tự sản xuất, tự tiêu thụ không thuộc diện ưu tiên này.
Song song với ưu đãi về vận hành, Nghị định 58/2025 cũng khẳng định định hướng dài hạn trong nghiên cứu - phát triển công nghệ. Những hoạt động R&D trong lĩnh vực điện gió, điện mặt trời tại Việt Nam được khuyến khích thúc đẩy theo quy định của Luật Điện lực và các văn bản liên quan. Nhà nước còn ưu tiên đầu tư vào các chương trình phát triển khoa học công nghệ nhằm sản xuất tấm quang năng, tua-bin gió hay thiết bị chuyển đổi nguồn điện, hướng tới chủ động công nghệ và giảm phụ thuộc vào nhập khẩu.
Chính sách ưu đãi dành cho điện năng lượng mới được áp dụng theo những điều kiện chặt chẽ nhằm đảm bảo đúng bản chất “năng lượng sạch thế hệ mới”. Dự án phải sử dụng 100% hydrogen xanh, 100% amoniac xanh hoặc hỗn hợp hai loại trên và phải là dự án đầu tiên thuộc loại hình đó được triển khai trong nước. Đồng thời, dự án bắt buộc phải cung cấp điện cho hệ thống điện quốc gia.
Khi đáp ứng các điều kiện này, nhà đầu tư sẽ được hưởng loạt ưu đãi mạnh. Trong giai đoạn xây dựng cơ bản, dự án được miễn tiền sử dụng khu vực biển và tiền thuê đất tối đa 3 năm. Sau thời gian miễn, mức giảm 50% phí sử dụng khu vực biển tiếp tục được duy trì trong 9 năm tiếp theo, còn các chính sách về đất đai được áp dụng theo quy định của pháp luật hiện hành. Đây được xem là các chính sách tài chính có tác động lớn, giúp giảm đáng kể chi phí đầu tư ban đầu, vốn là rào cản lớn của những công nghệ năng lượng mới.
Bên cạnh đó, sản lượng điện hợp đồng tối thiểu được bảo đảm ở mức 70% trong thời gian trả nợ gốc, tối đa 12 năm, trừ trường hợp nhà đầu tư và bên mua điện có thỏa thuận khác. Cơ chế này giúp các dự án có dòng tiền ổn định, thuận lợi trong huy động vốn. Tuy nhiên, ưu đãi không được áp dụng nếu dự án không đạt sản lượng cam kết do lỗi phía nhà đầu tư hoặc hệ thống điện không thể hấp thụ hết công suất.
Sau khi kết thúc thời hạn ưu đãi theo các điểm đã quy định, mọi chính sách sẽ được điều chỉnh theo pháp luật tại thời điểm hết hiệu lực, bảo đảm tính linh hoạt và cập nhật theo thị trường.
Với hiệu lực từ ngày 3/3/2025, Nghị định 58/2025/NĐ-CP được kỳ vọng tạo cú hích lớn cho tiến trình phát triển năng lượng tái tạo và năng lượng mới tại Việt Nam, mở ra cơ hội thu hút đầu tư, đồng thời đặt nền móng cho một hệ thống điện xanh - bền vững trong tương lai.
