Bộ Y tế đề xuất lộ trình triển khai chính sách miễn viện phí gồm hai giai đoạn
Theo báo cáo của Bộ Y tế, tổng số người tham gia BHYT năm 2024 đạt hơn 95,5 triệu người, số thu đạt 145.504 tỉ đồng. Tổng lượt khám chữa bệnh trên toàn quốc là 183,6 triệu lượt, tăng 9,7 triệu lượt (tăng 5,6%) so với năm 2023. Có khoảng 40 triệu người khám BHYT thường xuyên, trung bình mỗi người đi khám chữa bệnh BHYT 4,5 lần/năm. Chi khám chữa bệnh BHYT toàn quốc là hơn 139.000 tỉ đồng, tăng hơn 18.000 tỉ so với năm 2023 (tăng 15%).
Theo Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị về giải pháp đột phá tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, đến năm 2030 người dân được miễn viện phí mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi BHYT, ngân sách và BHYT chi trả một số dịch vụ phòng bệnh, quản lý bệnh mạn tính, khám sức khỏe định kỳ. Chỉ thị 52 của Ban Bí thư ban hành tháng 10 cũng đặt mục tiêu bao phủ BHYT toàn dân vào năm 2030, với mục tiêu đạt trên 95% dân số có thẻ BHYT vào năm 2026, đồng thời tăng mức thanh toán BHYT cho phòng bệnh, dinh dưỡng và khám sức khỏe định kỳ.
ThS Trần Thị Trang cho biết để hiện thực hóa các mục tiêu trên, nguồn kinh phí chính được lấy từ quỹ BHYT, ngân sách nhà nước, quỹ phòng bệnh và xã hội hoá. Tuy nhiên, khám chữa bệnh BHYT vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn: gánh nặng chi phí y tế cao, người dân tự trả khoảng 40%; một số quyền lợi BHYT chưa chi trả như khám sức khỏe, sàng lọc, điều trị vô sinh, thẩm mỹ, tai nạn nghề nghiệp; mức đóng BHYT thấp (4,5%); chất lượng khám chữa bệnh chênh lệch vùng miền; nhân lực y tế cơ sở thiếu và yếu. Bà Trang nhận định phạm vi miễn viện phí là vấn đề rất khó và phức tạp, đòi hỏi phân tích sâu sắc để chính sách có tính khả thi.
Từ đó, Bộ Y tế đề xuất lộ trình triển khai chính sách miễn viện phí gồm hai giai đoạn. Giai đoạn 2026-2027: Người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc sàng lọc miễn phí ít nhất một lần/năm; nhóm cận nghèo và người từ 75 tuổi trở lên hưởng 100% chi phí khám chữa bệnh trong phạm vi quyền lợi BHYT; tăng tỉ lệ thanh toán BHYT đối với thuốc, vật tư, kỹ thuật và tăng mức đóng BHYT từ 2027 lên khoảng 5,1%.
Giai đoạn 2028-2030: Bộ Y tế hướng đến giảm tỉ lệ chi tiền túi xuống dưới 30%, thanh toán một số dịch vụ phòng bệnh từ quỹ BHYT, thí điểm sàng lọc 2-3 bệnh hiệu quả chi phí, tăng mức đóng BHYT từ năm 2030 lên 5,4% và thí điểm BHYT bổ sung, đa dạng hóa gói BHYT.
“Dù có miễn viện phí hay không, Việt Nam vẫn cần tăng mức đóng BHYT để đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của người dân. Mô hình bệnh tật cho thấy tỉ trọng chi tiêu y tế cho khám chữa bệnh sẽ ngày càng tăng, áp lực rất lớn lên quỹ BHYT”, bà Trang nhấn mạnh.
Mức đóng BHYT hiện nay
Với người lao động đang làm việc (công chức, viên chức, người theo hợp đồng lao động...) đóng tổng mức 4,5% tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH, trong đó người sử dụng lao động đóng 3%, người lao động đóng 1,5%.
Với hộ gia đình (BHYT tự nguyện), căn cứ mức lương cơ sở hiện là 2,34 triệu đồng/tháng, người đầu tiên đóng 4,5% mức lương cơ sở, các thành viên tiếp theo đóng theo tỉ lệ giảm dần gồm người thứ 2 đóng 70%, người thứ 3 đóng 60%, người thứ 4 đóng 50% và từ người thứ 5 trở đi đóng 40% mức đóng của người đầu tiên.
Với học sinh, sinh viên, BHYT cũng được tính theo mức 4,5% mức lương cơ sở cho một năm, tương ứng 1.263.600 đồng/năm nếu tự đóng 100%. Theo quy định mới năm học 2025-2026, Nhà nước hỗ trợ 50% mức đóng, do đó trên thực tế mỗi học sinh, sinh viên đóng 631.800 đồng/năm.
