Giảm gánh nặng chi phí, nâng cao chất lượng cuộc sống
Theo Bộ Y tế, năm 2024 cả nước có khoảng 14,2 triệu người từ 60 tuổi trở lên, chiếm 14,3% dân số; dự kiến đến năm 2039 con số này đạt gần 23 triệu người (20,6%). Già hóa dân số nhanh đang đặt ra yêu cầu mở rộng các chính sách an sinh, trong đó BHYT giữ vai trò then chốt giúp mọi người cao tuổi được chăm sóc sức khỏe kịp thời và bình đẳng.
Những năm gần đây, chính sách BHYT cho người cao tuổi đã được điều chỉnh theo hướng mở rộng đối tượng và tăng mức hỗ trợ. Hiện đa số người cao tuổi đều có thẻ BHYT; trong đó, ngân sách Nhà nước chi trả 100% mức đóng cho các nhóm như người từ 80 tuổi trở lên, người hưởng lương hưu, người có công, người thuộc hộ nghèo hoặc cận nghèo.
Một số địa phương còn có chính sách đặc thù. Hà Nội hỗ trợ toàn bộ mức đóng BHYT cho người từ 70–75 tuổi và người khuyết tật nhẹ chưa có thẻ BHYT theo Nghị quyết 19/2025/NQ-HĐND. TP. Hồ Chí Minh cũng đang triển khai đề án hỗ trợ mua BHYT cho người 60–75 tuổi không có lương hưu, giúp họ duy trì liên tục quyền lợi bảo hiểm, tránh gián đoạn trước tuổi nghỉ hưu.
Những chính sách này vừa giảm gánh nặng tài chính, vừa thể hiện tinh thần “không để ai bị bỏ lại phía sau”, hướng tới mục tiêu bao phủ BHYT toàn dân.
Thực tế, người cao tuổi có nhu cầu khám chữa bệnh thường xuyên, chi phí y tế chiếm tỷ lệ cao trong tổng chi BHYT hằng năm. Tuy nhiên, nhờ có thẻ BHYT, đa phần chi phí điều trị — kể cả bệnh mạn tính, phẫu thuật hay kỹ thuật cao — đều được chi trả, giúp người cao tuổi, nhất là ở vùng nông thôn, miền núi, yên tâm chăm sóc sức khỏe mà không lo gánh nặng chi tiêu.
Ngoài ra, nhiều địa phương còn tổ chức khám sức khỏe định kỳ miễn phí cho người cao tuổi có thẻ BHYT, giúp phát hiện sớm bệnh mạn tính như tăng huyết áp, tiểu đường, tim mạch, thoái hóa khớp..., góp phần quản lý sức khỏe chủ động và bền vững hơn.
Đẩy mạnh chuyển đổi số trong chăm sóc sức khỏe người cao tuổi
Song song với việc mở rộng chính sách, ngành BHXH Việt Nam đang đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý và thanh toán BHYT, giúp người dân tiếp cận dịch vụ y tế thuận tiện hơn.
Hiện nay, thẻ BHYT điện tử và ứng dụng VssID – BHXH số đã trở thành công cụ quen thuộc, cho phép người tham gia tra cứu thông tin, theo dõi lịch sử khám chữa bệnh, giảm thủ tục hành chính và tiết kiệm thời gian khi đi khám.
Bên cạnh đó, hệ thống y tế cơ sở được củng cố theo hướng “phòng bệnh hơn chữa bệnh”, với các mô hình bác sĩ gia đình và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại cộng đồng. Nhờ vậy, người cao tuổi được theo dõi, tư vấn, điều trị tại nơi sinh sống, thay vì phải di chuyển xa đến bệnh viện tuyến trên.
Dù vậy, vẫn còn một bộ phận người cao tuổi ở vùng sâu, vùng xa hoặc khu vực phi chính thức chưa có thẻ BHYT hoặc khó tiếp cận dịch vụ y tế. Một số rào cản như thủ tục phức tạp, chi phí đi lại, thời gian chờ đợi vẫn khiến nhiều người ngại đi khám.
Để khắc phục, cần đơn giản hóa quy trình khám, chữa bệnh BHYT, mở rộng đối tượng được hỗ trợ đóng phí, đồng thời kết nối dữ liệu dân cư – y tế – BHXH để xây dựng hệ thống chăm sóc sức khỏe người cao tuổi toàn diện, phục vụ hoạch định chính sách hiệu quả hơn.
Phát huy vai trò người cao tuổi trong giai đoạn mới
Song song với việc chăm sóc sức khỏe, Đảng và Nhà nước luôn đề cao vai trò, trí tuệ và kinh nghiệm của người cao tuổi trong phát triển kinh tế – xã hội.
Theo thống kê, có tới 70% người cao tuổi Việt Nam mắc trung bình ba bệnh mạn tính trở lên, phổ biến nhất là tim mạch, huyết áp, tiểu đường, thoái hóa khớp, sa sút trí tuệ. Trong đó, các bệnh về mắt như đục thủy tinh thể, thoái hóa võng mạc tuổi già vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây suy giảm thị lực.
Để đáp ứng nhu cầu chăm sóc ngày càng lớn, Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 9/9/2025 của Bộ Chính trị đã yêu cầu mỗi tỉnh, thành phố phải có ít nhất một bệnh viện lão khoa hoặc khoa lão khoa trong bệnh viện đa khoa. Các cơ sở y tế cũng cần kết hợp với cơ sở phục hồi chức năng và chăm sóc dài hạn, nhằm nâng cao chất lượng điều trị và phục hồi cho người cao tuổi.
Phát biểu tại Lễ phát động Tháng hành động vì người cao tuổi, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến nhấn mạnh: cần tiếp tục quan tâm, hỗ trợ người cao tuổi trên mọi lĩnh vực — từ hoàn thiện chính sách pháp luật, chuyển đổi số, khởi nghiệp, đến tạo việc làm phù hợp.
Ông cũng đề nghị củng cố hệ thống Hội Người cao tuổi ba cấp (Trung ương – tỉnh – xã), tăng cường đoàn kết, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, giúp người cao tuổi tiếp tục đóng góp vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Về phía Chính phủ, Phó Thủ tướng Lê Thành Long yêu cầu các bộ, ngành, địa phương triển khai Nghị quyết 72-NQ/TW với mục tiêu:
60% người sau tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, BHXH hằng tháng hoặc trợ cấp hưu trí xã hội;
Tuổi thọ trung bình đạt khoảng 75 tuổi, trong đó số năm sống khỏe đạt ít nhất 68 năm.
Hướng tới xã hội bao trùm, không ai bị bỏ lại phía sau
Trong bức tranh tổng thể về an sinh xã hội, BHYT chính là điểm tựa vững chắc, “lá chắn” bền vững cho người cao tuổi. Những nỗ lực của Đảng, Nhà nước, ngành BHXH và các địa phương trong việc mở rộng bao phủ, nâng cao chất lượng dịch vụ và ứng dụng công nghệ đang góp phần xây dựng hệ thống an sinh toàn diện, đảm bảo mọi người dân đều được chăm sóc sức khỏe, hướng tới một xã hội nhân văn, bao trùm và bền vững./.
