Dự thảo Luật Hóa chất sửa đổi đã được đưa ra thảo luận tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV vào ngày 8/5 vừa qua. Theo đó, Dự thảo Luật sau chỉnh lý đã rút gọn từ 89 điều còn 52 điều. Nội dung về đảm bảo nguyên tắc xanh nhằm phát triển kinh tế tuần hoàn được các Đại biểu Quốc hội đặc biệt quan tâm.
Giải trình tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, Dự thảo Luật Hóa chất sửa đổi đã có các quy định về nghĩa vụ áp dụng nguyên tắc hóa học xanh đối với các chủ đầu tư dự án hóa chất. Đây sẽ là cơ sở để Chính phủ xây dựng quy định về bảo vệ môi trường trong thiết kế, quy trình sản xuất, sử dụng và thải bỏ hóa chất. Từ đó giúp giảm thiểu hoặc loại bỏ việc sử dụng và tạo ra các hóa chất nguy hiểm.
Dự thảo Luật Hóa chất sửa đổi đã có các quy định về nghĩa vụ áp dụng nguyên tắc hóa học xanh đối với các chủ đầu tư dự án hóa chất. (Ảnh minh họa)
Dự thảo mới quy định "Nguyên tắc hóa học xanh là bộ nguyên tắc được áp dụng trong thiết kế, lựa chọn công nghệ, thiết bị quy trình sản xuất, sử dụng và thải bỏ hóa chất nhằm giảm thiểu hoặc loại bỏ việc sử dụng và tạo ra các hóa chất nguy hiểm".
Bên cạnh đó, Luật Hóa chất sửa đổi khuyến khích các tổ chức, cá nhân đầu tư phát triển công nghiệp hóa chất ứng dụng công nghệ hiện đại, thân thiện với môi trường. Đồng thời phải sử dụng có hiệu quả nguồn tài nguyên thiên nhiên, hướng tới tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn.
Ngoài ra, chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất cũng cần gắn với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, bao gồm đạt được mục tiêu giảm phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050.
Các lĩnh vực công nghiệp hóa chất trọng điểm gồm hóa chất cơ bản, sản phẩm hóa dầu, hóa dược, phân bón, dự án đầu tư khu công nghiệp chuyên ngành hóa chất, tổ hợp hóa chất… đều phải được phát triển theo hướng chuyển đổi xanh, gắn liền với tăng trưởng xanh. Dự thảo Luật cũng nêu rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân hoạt động hóa chất trong việc bảo đảm an toàn cộng đồng và bảo vệ môi trường.
Đóng góp ý kiến cho Dự thảo, Đại biểu Quốc hội Trần Thị Thanh Hương cho rằng, Luật Hóa chất sửa đổi cần cụ thể hóa hơn nữa trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc lĩnh vực hóa chất trong việc bảo vệ môi trường.
Hiện nay, các nội dung về giải pháp bảo vệ môi trường cũng như hướng xử lý và ứng phó với sự cố hóa chất vẫn còn chung chung, chưa rõ ràng. Bà Hằng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, bổ sung làm sâu sắc và đầy đủ hơn quy định liên quan đến vấn đề này.
Đại biểu Quốc hội Dương Khắc Mai cho rằng, vấn đề kiểm soát hóa chất trong ngành nông nghiệp cần được chú trọng hơn trong Dự thảo Luật. Ngành nông nghiệp là ngành kinh tế chủ lực của Việt Nam và đang được định hướng chuyển đổi xanh để phát triển bền vững. Vì vậy, việc kiểm soát hóa chất trong phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, thức ăn chăn nuôi... cần được quan tâm quản lý chặt chẽ.
Theo TS. Phùng Hà, Chủ tịch Hiệp hội Phân bón Việt Nam, Luật sửa đổi lần này đã bắt kịp được với xu thế phát triển xanh của Việt Nam khi đưa ra nhiều quy định về hóa học xanh trong thiết kế, lựa chọn công nghệ, vận hành.
Tuy nhiên, quy định về nguyên tắc hóa học xanh được đề cập trong Dự thảo vẫn còn là một nội dung mơ hồ, rất khó để thực hiện. Vì vậy, ông Hà kiến nghị cần làm rõ hơn quy định này. Ông đưa ra gợi ý cho cơ quan phụ trách Dự thảo Luật có thể tham khảo 12 nguyên tắc hóa học xanh của hai nhà khoa học Paul Anastas và John Warner.
