Đất đai là tư liệu sản xuất đặc biệt, thành phần quan trọng hàng đầu của môi trường sống, do đó bảo vệ môi trường đất là một trong những nhiệm vụ cấp bách trong tiến trình phát triển bền vững. Thực hiện tốt các biện pháp bảo vệ môi trường đất không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm mà còn đóng góp quan trọng vào việc cải thiện chất lượng sống. Nhiệm vụ này không của riêng ai, đó là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của mỗi người dân và cộng đồng xã hội.
Tuy nhiên, trong quá trình trong hoạt động công nghiệp, nuôi trồng, xử lý chất thải thường thải ra các chất hóa học và kim loại nặng vào đất, gây ô nhiễm môi trường đất đã được ngành chức năng đánh giá, phân tích thời gian qua.
Cụ thể, trong quá trình sản xuất nông nghiệp, việc sử dụng quá mức thuốc trừ sâu, phân bón hóa học và các chất bảo vệ thực vật có thể gây tích tụ các chất độc hại trong đất. Bên cạnh đó, việc đổ bỏ chất thải nhựa, kim loại và các vật liệu khó phân hủy khác vào môi trường cũng là nguyên nhân gây ô nhiễm đất.
Hay như việc xử lý chất thải không đúng cách dẫn đến lan truyền các chất ô nhiễm vào đất sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người; chất lượng đất bị suy giảm, mất đi khả năng hỗ trợ cây trồng; phá hủy hệ sinh thái, gây hại cho các loài động thực vật, làm suy giảm đa dạng sinh học theo thời gian.
Trước yêu cầu đặt ra từ thực tiễn, các bộ, ngành chức năng đã khuyến nghị các cấp chính quyền trong cả nước cần nâng cao nhận thức, coi nội dung phục hồi đất, chống thoái hóa đất là một phần không thể tách rời của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, là nhiệm vụ quan trọng của quá trình phát triển bền vững.
Tại Thanh Hóa, nhằm hạn chế sự suy thoái, bảo vệ môi trường đất, thời gian qua ngành chức năng, chính quyền các địa phương trong tỉnh đã thực hiện nhiều giải pháp như: Tăng cường quản lý Nhà nước về tài nguyên đất; thực hiện quan trắc những vùng có nguy cơ ô nhiễm; xử lý các điểm tồn lưu thuốc BVTV; quan tâm phát triển vùng đệm; xây dựng cơ cấu cây trồng, vật nuôi cho phù hợp với từng địa bàn, vùng, miền; bảo đảm sử dụng bền vững tài nguyên đất, bảo vệ và phát triển rừng...
Trong số giải pháp trên, hoạt động xử lý các điểm tồn lưu thuốc bảo vệ thực vật được Thanh Hóa và ngành chức năng đặc biệt quan tâm. Theo thống kê trên địa bàn tỉnh có 45 điểm tồn lưu thuốc bảo vệ thực vật. Từ khi thực hiện Quyết định số 1946/QĐ-TTg ngày 21/10/2010 của Thủ tướng Chính phủ đến nay, toàn tỉnh đã xử lý triệt để 13 điểm tại một số địa phương.
Đối với 32 điểm tồn lưu hóa chất bảo vệ thực vật còn lại, qua khảo sát lấy mẫu đánh giá của ngành chức năng có 27 điểm có nồng độ ô nhiễm thấp hơn QCVN 54:2013/BTNMT cũng đã đưa ra khỏi danh sách các điểm ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.
Cùng với nhiệm vụ trên, để bảo vệ môi trường đất, ngành nông nghiệp và môi trường Thanh Hóa khuyến cáo người dân chọn phương thức canh tác nông nghiệp phù hợp; sử dụng nước, phân bón, thức ăn chăn nuôi phù hợp, không lạm dụng phân bón vô cơ khiến đất đai bị chai cứng, giữ nước kém, giảm độ màu mỡ của đất.
Các cấp chính quyền và ngành chức năng tiếp tục tăng cường quản lý việc xử lý chất thải trong chăn nuôi, các phụ phẩm nông nghiệp đúng quy trình; thúc đẩy hoạt động quản lý, bảo vệ, phục hồi rừng, nhất là rừng tự nhiên, góp phần chống xói mòn, rửa trôi đất.
Trong xử lý rác thải, ngành chức năng cũng khuyến cáo việc ứng dụng các công nghệ xử lý chất thải rắn tiên tiến, hạn chế chôn lấp; mở rộng mạng lưới thu gom và vận chuyển các loại chất thải, đặc biệt ở khu vực nông thôn; đẩy mạnh việc phân loại rác tại nguồn.
Bên cạnh đó, để bảo vệ môi trường đất, mỗi người dân cần thay đổi thói quen sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và túi nilon trong sinh hoạt hàng ngày, tích cực sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường để bảo vệ đất và môi trường sống./.
