Hiện thực hóa công nghệ sinh học trong trồng trọt và chăn nuôi
Những năm gần đây, kinh tế nông nghiệp tỉnh Thanh Hóa đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ sinh học để phát triển nông nghiệp bền vững. Công nghệ sinh học đã trở thành một trụ cột quan trọng, mang lại hiệu quả rõ rệt về kinh tế, môi trường và chất lượng sản phẩm nông nghiệp tại địa phương này.
Không chỉ dừng lại ở những mô hình riêng lẻ, Thanh Hóa đã xây dựng một lộ trình rõ ràng để phát triển công nghệ sinh học thông qua các văn bản chỉ đạo và kế hoạch hành động quy mô toàn tỉnh. Quyết định 2927/QĐ-UBND ngày 17/8/2023 là một cột mốc quan trọng, phê duyệt kế hoạch thực hiện Nghị quyết 36-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học vì sự phát triển bền vững. Quyết định này đã phân công nhiệm vụ cụ thể cho các sở, ngành và địa phương, đảm bảo việc triển khai công nghệ sinh học vào sản xuất nông nghiệp diễn ra đồng bộ và hiệu quả.
Bên cạnh đó, Kế hoạch 260/KH-UBND ngày 7/11/2022 về phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, thông minh giai đoạn 2022-2030 cũng đặt ra mục tiêu rõ ràng. Kế hoạch này hướng tới việc tăng diện tích cây trồng áp dụng công nghệ cao lên hàng chục nghìn hecta, bao gồm sử dụng phân bón sinh học, quản lý sâu bệnh bằng biện pháp sinh học và triển khai các mô hình canh tác thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu.
Công nghệ sinh học đang được áp dụng rộng rãi trong sản xuất trồng trọt tại nhiều địa phương của Thanh Hóa. Tại huyện Hà Trung, mô hình lúa - cá đạt chuẩn VietGAP trên diện tích 200 ha không chỉ tăng giá trị kinh tế mà còn cải thiện đáng kể chất lượng đất và nước. Ở Quảng Xương và Nông Cống, mô hình lúa - rươi với 13 ha đã chứng minh hiệu quả nhờ tận dụng hệ sinh thái tự nhiên, không dùng thuốc trừ sâu, tạo ra sản phẩm sạch và giá trị cao. Các vùng trồng bưởi hữu cơ tại Yên Định và rau hữu cơ tại thành phố Thanh Hóa cũng là những ví dụ tiêu biểu. Những mô hình này dùng chế phẩm vi sinh để chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh và bón phân hữu cơ, giúp đất và cây khỏe, sản phẩm an toàn. Đặc biệt, tỉnh đã triển khai hơn 6.900 ha lúa sản xuất thông minh tại Yên Định và Thiệu Hóa. Các mô hình này tập trung vào sử dụng phân hữu cơ vi sinh và chế phẩm sinh học để xử lý tàn dư thực vật sau thu hoạch. Nhờ đó, không chỉ năng suất được cải thiện mà môi trường cũng được bảo vệ, đất đai được cải tạo và lượng khí nhà kính giảm đáng kể.
Ông Lê Xuân Hoằng, chủ một trang trại bưởi diễn hữu cơ tại xã Ngọc Phụng huyện Thường Xuân, chia sẻ: “Để tận dụng phụ phẩm nông nghiệp, chúng tôi dùng chế phẩm vi sinh ủ phân hữu cơ từ rơm rạ và phân gia súc. Hỗn hợp này sau khi ủ được bón lại cho cây trồng, giúp tiết kiệm chi phí, cải thiện đất và hạn chế ô nhiễm môi trường”.
Không chỉ trong trồng trọt, công nghệ sinh học còn được ứng dụng mạnh mẽ trong lĩnh vực chăn nuôi. Hơn 70% các trang trại nuôi lợn, bò sữa, gia cầm trong tỉnh đã áp dụng quy trình VietGAP và an toàn sinh học. Việc sử dụng đệm lót sinh học, chế phẩm vi sinh để xử lý chất thải, khử mùi và hạn chế dịch bệnh đã tạo ra môi trường chăn nuôi sạch.
Nhờ vậy, vật nuôi phát triển tốt, chi phí thức ăn giảm và hiệu quả kinh tế tăng. Tại xã Luận Thành (Thường Xuân), người dân đã thành công với mô hình chăn nuôi gà trên nền đệm lót sinh học. Mô hình này không chỉ giảm mùi hôi, hạn chế ruồi nhặng mà còn tạo ra sản phẩm thịt gà an toàn, đáp ứng thị trường và mang lại thu nhập ổn định.
Xây dựng nền tảng cho tương lai xanh
Một điểm sáng trong chiến lược ứng dụng công nghệ sinh học tại Thanh Hóa là hoạt động nghiên cứu và nhân giống cây trồng bằng phương pháp nuôi cấy mô. Viện Nông nghiệp Thanh Hóa đã thành công trong việc nhân giống nhiều loại cây như hoa lan, nấm, cây ăn quả và cây công nghiệp như dứa MD2. Các giống cây nuôi cấy mô này giữ nguyên đặc tính di truyền, đồng đều, sạch bệnh và có tỷ lệ sống cao, mở ra hướng đi mới cho ngành nông nghiệp của tỉnh.
Tiến sĩ Nguyễn Trọng Quyền, Trưởng phòng Khoa học, Viện Nông nghiệp Thanh Hóa, cho biết: “Cây giống từ nuôi cấy mô phát triển đồng đều, sạch bệnh và thích nghi tốt với điều kiện thổ nhưỡng tại Thanh Hóa. Hiện tại, viện đang cung cấp 50.000 cây dứa MD2 chất lượng cao cho các doanh nghiệp và nông dân”.
Không chỉ tập trung vào nghiên cứu và triển khai mô hình, tỉnh còn đẩy mạnh tuyên truyền và nâng cao nhận thức cộng đồng về vai trò của công nghệ sinh học. Các hoạt động như tập huấn, hội thảo, và truyền thông về lối sống xanh, tiêu dùng bền vững, tận dụng phụ phẩm nông nghiệp, và xử lý chất thải nông thôn bằng sinh học được lồng ghép vào nhiều chương trình phát triển nông nghiệp.
Điển hình là mô hình xử lý rơm rạ bằng chế phẩm vi sinh tại xã Trung Chính, huyện Nông Cống, do Hội Nông dân tỉnh triển khai. Mô hình này đã sử dụng 5.000 gói chế phẩm để xử lý hơn 150 ha rơm rạ, giúp giảm mùi, phân hủy nhanh và cải tạo đất hiệu quả. Việc này cũng giúp giảm chi phí trung bình 1,5 triệu đồng/ha so với cách làm truyền thống.
Việc phát triển kinh tế tuần hoàn thông qua tái chế phụ phẩm nông nghiệp không chỉ giúp giảm lãng phí sau thu hoạch mà còn tạo ra nguồn phân hữu cơ có giá trị, giảm ô nhiễm và tăng tính bền vững trong sản xuất. Thanh Hóa đang khuyến khích các doanh nghiệp, hợp tác xã và nông hộ đầu tư vào công nghệ tái chế, ứng dụng công nghệ xanh, công nghệ hóa lý và công nghệ số để tối ưu hóa chuỗi giá trị nông nghiệp.
Nhờ những chính sách cụ thể, các mô hình thành công và sự tham gia tích cực của người dân, Thanh Hóa đang từng bước khẳng định vị trí dẫn đầu trong xu hướng phát triển nông nghiệp xanh, thông minh và bền vững dựa trên nền tảng công nghệ sinh học. Đây không chỉ là một chiến lược phát triển ngành nông nghiệp, mà còn là con đường để xây dựng một nền kinh tế xanh, thân thiện với môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu.
