Phản ứng linh hoạt, tìm kiếm thị trường tiềm năng
Tính đến cuối năm 2024, Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Ninh Bình, với tổng kim ngạch đạt khoảng 777,5 triệu USD. Con số này chiếm tới 23% tổng giá trị xuất khẩu của toàn tỉnh. Trong quý đầu tiên của năm 2025, kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ tiếp tục có dấu hiệu tăng trưởng nhẹ, đạt 165,5 triệu USD. Điều này khẳng định vai trò quan trọng và sự ổn định của thị trường Mỹ đối với các ngành hàng chủ lực của Ninh Bình như may mặc, da giày, linh kiện điện tử và sản phẩm cơ khí.
Tuy nhiên, vào quý II năm 2025, chính quyền Mỹ đã bất ngờ áp đặt mức thuế đối ứng lên đến 46% đối với một số mặt hàng nhập khẩu từ Việt Nam. Quyết định này đã đặt các doanh nghiệp xuất khẩu của Ninh Bình vào một tình thế đầy thách thức. Nhiều đơn hàng bắt đầu bị hoãn, hủy bỏ hoặc buộc phải điều chỉnh giá…làm gia tăng chi phí hoạt động, giảm sút đáng kể biên lợi nhuận và đe dọa trực tiếp đến sự ổn định của thị trường xuất khẩu.
Trước tình hình khẩn cấp, UBND tỉnh Ninh Bình đã tổ chức các buổi đối thoại trực tiếp với cộng đồng doanh nghiệp. Mục đích là lắng nghe những khó khăn, vướng mắc và cùng nhau tìm kiếm các giải pháp tháo gỡ kịp thời. Đồng thời, tỉnh cũng chỉ đạo sát sao các sở, ban, ngành liên quan như Sở Công Thương, Sở Tài chính, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh, các ngân hàng thương mại và các hiệp hội ngành nghề. Tất cả cùng phối hợp chặt chẽ để hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua giai đoạn khó khăn này.
Đại diện Công ty TNHH may Ninh Bình, đơn vị có đến 95% sản lượng xuất khẩu sang Mỹ chia sẻ: “Ngay khi có thông tin chính thức về việc áp thuế, chúng tôi gần như phải tạm ngừng sản xuất để điều chỉnh kế hoạch kinh doanh. Rất may, chính quyền tỉnh đã hỗ trợ kịp thời và thiết thực. Một cuộc họp khẩn giữa doanh nghiệp và các ngân hàng nhanh chóng được tổ chức để bàn phương án giãn, cơ cấu nợ. Đồng thời, tỉnh cũng cam kết mạnh mẽ đẩy mạnh xúc tiến thương mại tại các thị trường tiềm năng như châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc. Điều đó giúp chúng tôi không cảm thấy đơn độc và có thêm động lực để vượt qua thử thách”.
Không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ tài chính, tỉnh Ninh Bình còn chủ động cung cấp cho các doanh nghiệp những thông tin thương mại mới nhất. Các buổi tư vấn pháp lý quốc tế cũng được tổ chức để giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về các quy định và rào cản thương mại quốc tế. Thêm vào đó, tỉnh còn lên kế hoạch và triển khai nhanh chóng các đoàn khảo sát thị trường tại các quốc gia được xem là thị trường thay thế tiềm năng. Một số doanh nghiệp đã tích cực tham gia các hội chợ thương mại quốc tế tại Thái Lan, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) và Ấn Độ…
Bước ngoặt tái định hình năng lực cạnh tranh
TS. Nguyễn Thị Thùy Linh, giảng viên Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, đưa ra nhận định: “Việc Hoa Kỳ áp thuế đối ứng, dù gây ra những khó khăn nhất định, nhưng cũng có thể được xem là một ‘cú hích’ cần thiết. Nó buộc các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp tại Ninh Bình, phải nhìn nhận lại một cách nghiêm túc mô hình tăng trưởng kinh tế hiện tại. Trong một thời gian dài, chúng ta chủ yếu dựa vào lợi thế chi phí nhân công thấp và khai thác các ưu đãi từ các hiệp định thương mại để thúc đẩy gia công xuất khẩu. Tuy nhiên, trong bối cảnh các rào cản kỹ thuật và xu hướng bảo hộ thương mại trên thế giới ngày càng gia tăng, mô hình này đã bộc lộ nhiều điểm yếu và không còn đảm bảo sự phát triển bền vững trong dài hạn.”
Theo TS. Linh, nếu các doanh nghiệp coi đây là một cuộc khủng hoảng, phản ứng của họ sẽ là cắt giảm chi phí và cố gắng phòng thủ. Nhưng nếu họ nhìn nhận đây là một cơ hội để thay đổi tư duy, để đầu tư vào đổi mới và khai phá các lĩnh vực mới, thì họ hoàn toàn có khả năng vươn lên mạnh mẽ hơn sau những thách thức này
Những phản ứng nhanh chóng và quyết liệt của chính quyền tỉnh Ninh Bình trong thời gian qua là một tín hiệu đáng ghi nhận. Nó thể hiện sự đồng hành và hỗ trợ kịp thời đối với cộng đồng doanh nghiệp địa phương. Tuy nhiên, để có thể vượt qua những khó khăn một cách bền vững và tạo ra những chuyển biến thực chất trong dài hạn, tỉnh cần xây dựng và triển khai một chiến lược toàn diện hơn về cải tổ kinh tế và nâng cấp chuỗi giá trị.
Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp tại Ninh Bình đã bắt đầu có những động thái tích cực để “tự làm mới mình”. Điển hình như Công ty Ninh Phát đang đầu tư mạnh mẽ vào việc xây dựng nhà máy sản xuất sợi. Mục tiêu là chủ động nguồn nguyên liệu đầu vào, giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu từ bên ngoài. Đồng thời, công ty cũng đang thử nghiệm mô hình ODM (Original Design Manufacturing – sản xuất theo thiết kế của đối tác) thay vì chỉ thực hiện các đơn hàng gia công đơn thuần.
Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp khác trong tỉnh cũng đang tích cực xúc tiến các hoạt động hợp tác với các đối tác đến từ châu Âu để phát triển các sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn “green label”, hướng tới sự bền vững và thân thiện với môi trường.
Chính sách thuế đối ứng từ Hoa Kỳ, dù mang đến những thách thức không nhỏ trong ngắn hạn, nhưng đồng thời cũng là một phép thử quan trọng đối với năng lực thích ứng, khả năng điều hành và tinh thần đổi mới sáng tạo của cả cộng đồng doanh nghiệp và chính quyền địa phương tỉnh Ninh Bình. Với sự vào cuộc quyết liệt, bài bản và sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên, cùng với sự chủ động và nỗ lực không ngừng của các doanh nghiệp, đây hoàn toàn có thể trở thành một bước đệm vững chắc, giúp hoạt động xuất khẩu của Ninh Bình bước sang một giai đoạn phát triển mới, với chất lượng cao hơn, hiệu quả hơn và bền vững hơn trên thị trường quốc tế.
