Việc chuyển đổi sang công chứng điện tử đang được xem là giải pháp mang lại lợi ích kinh tế lớn cho xã hội, với khả năng tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng chi phí lưu trữ và xử lý hồ sơ giấy mỗi năm. Tại hội thảo về vai trò của chữ ký số trong công chứng điện tử do Trung tâm Chứng thực điện tử quốc gia (NEAC, Bộ Khoa học và Công nghệ) phối hợp cùng Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam tổ chức sáng 19/9, nhiều chuyên gia đã phân tích rõ những giá trị mà hình thức công chứng điện tử mang lại, không chỉ về chi phí mà còn ở tính minh bạch, tốc độ xử lý và khả năng tích hợp với các dịch vụ công trực tuyến.
Theo thống kê, mỗi năm Việt Nam có khoảng 8 triệu hồ sơ cần công chứng. Nếu toàn bộ quy trình này được số hóa, chi phí giấy tờ, lưu trữ và vận hành truyền thống sẽ giảm mạnh, mang lại khoản tiết kiệm lên tới hàng trăm tỷ đồng. Luật Công chứng 2024 cũng đã mở đường cho sự thay đổi này khi quy định văn bản công chứng điện tử có giá trị pháp lý tương đương văn bản truyền thống, kể từ khi được ký bằng chữ ký số của công chứng viên và tổ chức hành nghề công chứng. Chữ ký số, dựa trên thuật toán khóa, không chỉ xác nhận nhân thân và sự đồng thuận của các bên mà còn khẳng định tính pháp lý của giao dịch.
Tại hội thảo, các chuyên gia nhấn mạnh rằng công chứng điện tử không chỉ giúp giảm tải cho bộ máy mà còn nâng cao tính an toàn và minh bạch. Những dịch vụ tin cậy như cấp dấu thời gian, chứng thực dữ liệu và chữ ký điện tử trở thành công cụ quan trọng, hỗ trợ công chứng viên rút gọn quy trình nghiệp vụ, đưa các giao dịch từ môi trường thực sang môi trường số.
Từ góc nhìn của những người trực tiếp hành nghề, bà Nguyễn Thị Thơ, Phó Chủ tịch điều hành Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam, cho rằng công chứng điện tử là “cầu nối” đảm bảo tính xác thực và toàn vẹn của hợp đồng, đồng thời góp phần phòng ngừa rủi ro tranh chấp. Bà nhấn mạnh: “Chữ ký số và dịch vụ tin cậy là hạ tầng pháp lý - kỹ thuật, giúp công chứng viên xác định nhân thân, năng lực hành vi, tính tự nguyện và tính hợp pháp của giao dịch trực tuyến với mức độ an toàn tương đương, thậm chí cao hơn so với hình thức truyền thống”.
Cùng quan điểm, bà Tô Thị Thu Hương, Giám đốc NEAC, cho biết tốc độ phát triển của các công cụ phục vụ giao dịch điện tử tại Việt Nam đang rất nhanh. Tính đến tháng 8, cả nước đã cấp 22 triệu chứng thư chữ ký số, con số này tương đương tổng số chứng thư chữ ký số phát hành trước đó cộng lại. Bà Hương kỳ vọng, với đà tăng trưởng này, trong vòng 10-15 năm tới, chữ ký số sẽ trở nên phổ biến tới từng người dân, giống như điện thoại di động ngày nay.
Công chứng điện tử, vì thế, không chỉ là xu thế tất yếu trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia mà còn là giải pháp tiết kiệm, minh bạch và an toàn, góp phần thay đổi diện mạo của lĩnh vực công chứng, hướng tới một nền hành chính hiện đại, hiệu quả hơn.
