Chính phủ vừa giao Bộ Nội vụ chủ trì xây dựng đề án cải cách tiền lương và phụ cấp cho cán bộ, công chức sau khi bộ máy hành chính được tinh gọn. Đây được xem là bước đi quan trọng nhằm thống nhất chế độ đãi ngộ trong toàn hệ thống chính trị, đồng thời bảo đảm đời sống và khuyến khích tinh thần cống hiến của đội ngũ công vụ.
Nội dung trên được nêu rõ trong Nghị quyết 268, ban hành ngày 3/9, về triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Cùng với nhiệm vụ về tiền lương, Bộ Nội vụ còn được giao phối hợp cùng các cơ quan liên quan xây dựng bộ tiêu chuẩn cho từng vị trí việc làm.
Đây sẽ là cơ sở để tuyển dụng, bổ nhiệm và luân chuyển cán bộ một cách minh bạch, hiệu quả. Song song với đó là việc thiết kế các chương trình đào tạo chuyên sâu trong những lĩnh vực then chốt như tài chính, công nghệ thông tin, quy hoạch hay pháp lý, nhằm đáp ứng yêu cầu mới của nền hành chính hiện đại.
Một trọng tâm khác là lĩnh vực giáo dục và y tế. Bộ Nội vụ sẽ phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Y tế rà soát nhu cầu sử dụng viên chức tại các địa phương. Trên cơ sở đó, từ năm học 2025 - 2026, việc tuyển dụng sẽ phải bám sát nhu cầu thực tế, bảo đảm đúng số lượng và chất lượng, tránh tình trạng thừa - thiếu cục bộ.
Sau nhiều năm thực hiện lộ trình tinh gọn, đến nay cả nước đã có khoảng 94.400 người nghỉ việc theo quyết định. Trong số này, 81.400 trường hợp được phê duyệt kinh phí và hơn 75.700 người đã được giải quyết chế độ. Các địa phương cũng cơ bản hoàn thành việc kiện toàn tổ chức với 465 cơ quan chuyên môn cấp tỉnh và gần 9.900 phòng chuyên môn cấp xã. Yêu cầu đặt ra hiện nay là xây dựng chính sách tiền lương và phụ cấp phù hợp với cơ cấu tổ chức mới.
Tháng 7 vừa qua, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc điều chỉnh chính sách đãi ngộ. Hiện nay, công chức vẫn hưởng lương theo hệ số, nhân với mức cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng. Theo đó, thu nhập thấp nhất chỉ hơn 3 triệu đồng và cao nhất khoảng 23,4 triệu đồng mỗi tháng, chưa tính phụ cấp. Mức này được đánh giá là chưa tương xứng với yêu cầu công việc, trong khi dễ tạo ra khoảng cách thu nhập với khu vực tư.
Trước đó, Nghị quyết 27 của Trung ương (năm 2018) đặt mục tiêu áp dụng chế độ lương mới từ 1/7/2021. Tuy nhiên, dịch Covid-19 cùng khó khăn kinh tế khiến kế hoạch phải lùi lại. Quốc hội sau đó quyết định từ 1/7/2024 sẽ trả lương theo vị trí việc làm. Nhưng do còn nhiều vướng mắc, cơ chế này chưa thể áp dụng ngay. Thay vào đó, một giải pháp tạm thời được đưa ra là tăng 30% lương cơ sở, từ 1,8 triệu đồng lên 2,34 triệu đồng/tháng, bắt đầu từ tháng 7/2024.
Theo Bộ Nội vụ, việc tăng lương cơ sở chỉ là bước đệm. Cải cách tiền lương sắp tới sẽ hướng tới việc trả lương gắn với vị trí việc làm, kết quả đầu ra và so sánh tương thích với thu nhập khu vực tư. Cách tiếp cận này kỳ vọng vừa bảo đảm đời sống cho cán bộ, vừa hạn chế tình trạng tiêu cực, ngăn chặn chảy máu chất xám và thu hút nhân tài vào khu vực công.
Cùng với vấn đề tiền lương, Nghị quyết 268 còn đặt ra nhiệm vụ sắp xếp lại thôn, tổ dân phố. Bộ Nội vụ được yêu cầu ban hành tiêu chí, quy trình và thủ tục cụ thể, đồng thời hướng dẫn các địa phương bố trí người hoạt động không chuyên trách. Trong tháng 9, Bộ sẽ phải trình quy định về tiêu chuẩn, phân loại đơn vị hành chính và đô thị để làm căn cứ triển khai.
Trước đó, Thủ tướng đã chỉ đạo nghiên cứu lộ trình sắp xếp lại thôn, tổ dân phố theo hướng tinh gọn, phục vụ thiết thực đời sống cộng đồng. Hiện nay, thôn và tổ dân phố không phải là cấp hành chính mà chỉ là tổ chức tự quản của dân cư, chịu sự quản lý của chính quyền xã và sự lãnh đạo của cấp ủy.
Đến cuối năm 2021, cả nước có hơn 90.000 thôn, tổ dân phố với gần 298.000 người hoạt động không chuyên trách. Mỗi thôn thường có trưởng thôn, mỗi tổ dân phố có tổ trưởng, một số nơi bổ sung thêm phó để hỗ trợ điều hành.
Có thể thấy, từ cải cách tiền lương đến việc tinh gọn đơn vị cơ sở, tất cả đều nhằm mục tiêu xây dựng bộ máy hành chính tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và gần dân hơn. Đây là bước chuẩn bị quan trọng để hệ thống chính trị vận hành phù hợp với yêu cầu phát triển mới của đất nước.
