Từ ngày 26/8/2025, việc mua bán vàng với giá trị từ 20 triệu đồng trở lên trong một ngày buộc phải thanh toán qua chuyển khoản. Đây là điểm mới đáng chú ý trong Nghị định 232/2025, đánh dấu bước siết chặt quản lý thị trường vốn được xem là “nhạy cảm” bậc nhất của nền kinh tế. Giới chuyên gia nhận định, quy định này không chỉ nhằm tăng cường minh bạch, ngăn chặn rủi ro rửa tiền, mà còn tạo nền tảng cho sự chuyên nghiệp hóa hoạt động kinh doanh vàng tại Việt Nam.
Trong nhiều năm qua, vàng miếng vẫn giữ vai trò đặc biệt trong hệ thống tài chính. Người dân coi vàng như “nơi trú ẩn an toàn” trước lạm phát hay biến động tỷ giá, dẫn đến lượng giao dịch mỗi ngày rất lớn, từ nhỏ lẻ vài chỉ đến các thương vụ hàng trăm triệu đồng. Tuy nhiên, đặc thù thanh toán chủ yếu bằng tiền mặt đã khiến cơ quan quản lý gặp không ít khó khăn trong việc giám sát. Không ít trường hợp mua bán số lượng lớn mà không thể xác minh nguồn vốn, làm gia tăng lo ngại về rủi ro rửa tiền cũng như trốn thuế.
Điểm đáng nói là sự chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới nhiều khi lên đến hàng chục triệu đồng mỗi lượng, thúc đẩy hoạt động đầu cơ, lướt sóng. Khi dòng tiền đổ mạnh vào vàng, chính sách tiền tệ chịu áp lực lớn, gây khó khăn trong ổn định kinh tế vĩ mô. Cảnh tượng người dân xếp hàng dài chờ mua vàng, đa phần thanh toán tiền mặt, càng làm bộc lộ lỗ hổng trong công tác quản lý.
Trước thực tế đó, Nghị định 232 không chỉ đưa ra quy định về thanh toán qua ngân hàng mà còn làm rõ định nghĩa “vàng miếng”. Theo văn bản, vàng miếng phải được dập thành thỏi, ghi rõ trọng lượng, chất lượng và ký mã hiệu của doanh nghiệp hoặc ngân hàng được Ngân hàng Nhà nước cho phép. Quy định này nhằm tách bạch vàng miếng với vàng trang sức hay nguyên liệu, hạn chế tình trạng nhập nhằng gây rối loạn thị trường.
Đồng thời, các doanh nghiệp kinh doanh vàng cũng phải xuất hóa đơn điện tử, lưu trữ dữ liệu giao dịch và kết nối trực tiếp với hệ thống quản lý của Ngân hàng Nhà nước. Đây được coi là bước đi quan trọng để hình thành cơ sở dữ liệu tập trung, giúp việc theo dõi dòng tiền minh bạch, dễ dàng và hiệu quả hơn.
Theo quy định mới, việc mua bán vàng trị giá từ 20 triệu đồng/ngày trở lên của một khách hàng phải thực hiện qua tài khoản thanh toán tại ngân hàng thương mại hoặc chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Điều này đồng nghĩa với việc giao dịch sẽ để lại dấu vết rõ ràng, giúp truy xuất khi cần thiết và hạn chế tối đa việc sử dụng tiền mặt trong các thương vụ lớn.
Về lâu dài, đây cũng là bước thúc đẩy số hóa hoạt động kinh doanh vàng. Người dân vốn quen mang tiền mặt tới cửa hàng sẽ phải dần thích nghi với phương thức thanh toán hiện đại. Dòng tiền chảy qua ngân hàng nhờ đó tăng lên, hỗ trợ thanh khoản cho toàn hệ thống tài chính. Ở góc độ doanh nghiệp, việc buộc phải minh bạch hóa quy trình, đồng bộ hóa dữ liệu và hiện đại hóa hạ tầng thanh toán có thể khiến họ tốn kém chi phí ban đầu, nhưng sẽ góp phần nâng cao tính chuyên nghiệp, lành mạnh hóa thị trường.
Một số ý kiến lo ngại rằng ngưỡng 20 triệu đồng/ngày có thể gây phiền phức với người dân thường xuyên mua bán vàng. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng mức này được cân nhắc hợp lý, bởi các giao dịch nhỏ lẻ vẫn có thể thực hiện bằng tiền mặt, chỉ những thương vụ lớn mới bắt buộc phải qua ngân hàng.
Quan trọng hơn cả, việc áp dụng quy định mới cho thấy quyết tâm của cơ quan quản lý trong việc đưa thị trường vàng vận hành minh bạch, giảm đầu cơ và bảo đảm ổn định tài chính vĩ mô.
