Ngày 31/5, đại diện hơn 1.000 doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp, hộ kinh doanh, hợp tác xã... đã tham dự Tọa đàm Thủ tướng Chính phủ với doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp để thực hiện hiệu quả Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, Tạp chí Doanh nghiệp và Kinh tế xanh tổng lược một số ý kiến tâm huyết của các doanh nghiệp kiến nghị Thủ tướng tại tọa đàm này.
Chủ tịch Hiệp hội Thương mại giống cây trồng Việt Nam Trần Mạnh Báo: "Chính sách đất đai đối với nghiên cứu phát triển giống cây trồng là nền tảng của sản xuất nông nghiệp"
Phát biểu kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ, ông Báo chia sẻ một số khó khăn các doanh nghiệp đang gặp phải đó là về chính sách đất đai đối với nghiên cứu phát triển giống cây trồng, đất đai là nền tảng của sản xuất nông nghiệp, là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp phát triển, nghiên cứu, thử nghiệm sản xuất. Nhưng hiện nay việc tiếp cận đất đai vẫn còn vướng mắc, thủ tục kéo dài, chưa có khung pháp lý riêng cho doanh nghiệp khoa học công nghệ sử dụng đất đai nghiên cứu, khảo nghiệm, chọn tạo, sản xuất, điều này khiến nhiều doanh nghiệp không thể mở rộng, định hướng.
Ông Báo cũng cho biết, thực tế cơ chế thuế, tín dụng còn bất cập, việc tiếp cận nguồn vốn ưu đãi cho đổi mới sáng tạo, dù có chủ trương nhưng thực tế còn nhiều rào cản. Các quỹ khoa học công nghệ còn hạn chế, chưa có cơ chế mở để doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận; còn sự chồng chéo giữa Luật Khoa học công nghệ và Luật Trồng trọt.
Ông cũng nêu thêm một khó khăn nữa là doanh nghiệp nhỏ và vừa còn khó khăn trong tiếp cận chuyển đổi số, ứng dụng chuyển đổi số, chưa có chính sách hỗ trợ cụ thể.
Từ đó Chủ tịch Hiệp hội Thương mại giống cây trồng Việt Nam Trần Mạnh Báo kiến nghị: Nhà nước sớm xây dựng và ban hành cơ chế riêng cho doanh nghiệp khoa học công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp bao gồm đất đai, tín dụng, thuế, đào tạo; Sửa Luật Trồng trọt, thống nhất với các luật khác; tạo các quỹ hỗ trợ đổi mới sáng tạo, ưu tiên các doanh nghiệp tư nhân có năng lực nghiên cứu và ứng dụng; xây dựng và ban hành cơ chế hợp tác và chuyển giao giữa khối tư và công.
Tổng giám đốc Vinamilk Mai Kiều Liên: “Có cơ hội có thể đi nhanh 5 -10 năm, nhưng mất cơ hội có thể chậm 50 năm”
Phát biểu tại tọa đàm, bà Mai Kiều Liên, Tổng Giám đốc Vinamilk, khẳng định rằng Nghị quyết 68 hiện nay sẽ là một cột mốc mới nữa để cho chúng ta phát triển kinh tế.
Bà cho rằng nếu tất cả mọi người cùng đồng lòng với Chính phủ thực hiện đúng, đủ và như chính sách Chính phủ đã đề ra thì tất cả các doanh nghiệp sẽ phát triển và đó là một xu hướng của thế giới.
Tổng Giám đốc Vinamilk cũng kiến nghị rằng trong quá trình tuân thủ pháp luật doanh nghiệp có gặp trục trặc, vướng mắc thì rất mong các bộ, ngành, các cấp và Chính phủ xử lý, giải quyết nhanh. Đối với doanh nghiệp, nhiều khi có cơ hội thì có thể đi nhanh trước 5, 10 năm còn nếu mất cơ hội thì phải chậm mất 50 năm.
Bà Cao Xuân Thu Vân, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã: Chương trình đầu tư không có "bóng dáng" của HTX
Tại tọa đàm, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã (HTX) Cao Xuân Thu Vân nhấn mạnh, phát triển kinh tế tư nhân cũng chính là phát triển kinh tế tập thể hợp tác xã. Đây là một mối quan hệ cộng sinh.
Theo bà Vân, một nền kinh tế hiện đại không thể chỉ phát triển dựa trên sự chia tách, cần theo hướng kết cấu dọc ngang, ở đây là doanh nghiệp tư nhân và hợp tác xã, để mở ra một không gian tăng trưởng mới.
Doanh nghiệp tư nhân có thể xem HTX là đối tác cung ứng bền vững, có khả năng tập trung vùng nguyên liệu, sản phẩm năng lượng sạch, chất lượng cao, đảm bảo được truy xuất nguồn gốc. HTX có thể xem doanh nghiệp là bệ đỡ công nghệ, có kinh nghiệm về quản trị, thị trường, tài chính để nâng cao năng lực cạnh tranh.
Phát triển kinh tế tập thể là một cách bền vững, cũng chính là phát triển HTX, cũng như phát triển doanh nghiệp tư nhân. Mối quan hệ này không chỉ mang tính tương hỗ mà còn tạo ra một hệ sinh thái cộng sinh mang lại giá trị cao cho 2 phía.
Cụ thể, thứ nhất, HTX là bệ đỡ vững chắc cho kinh tế tư nhân ở khu vực nông thôn. HTX tổ chức sản xuất, giúp cho hộ kinh doanh, doanh nghiệp nhỏ tiếp cận được đầu vào, đầu ra, tín dụng và kỹ thuật với chi phí hợp lý.
Doanh nghiệp tư nhân có thể đặt hàng cho HTX để sản xuất theo quy chuẩn, phục vụ xuất khẩu hoặc phân khúc tiêu dùng cao cấp. Doanh nghiệp tư nhân chính là động lực để nâng cấp HTX từ sản xuất truyền thống, nhỏ lẻ sang đầu tư cho HTX phát triển theo kiểu mới, hiện đại.
Nhiều HTX kiểu mới cũng được dẫn dắt bởi doanh nghiệp tư nhân, bởi doanh nhân có điều kiện phát triển, đầu tư công nghệ, quản trị, logistic, giúp HTX hoạt động như doanh nghiệp thực thụ. Việc góp vốn, chia sẻ mô hình HTX vệ tinh đang tạo nên một cụm liên kết quy mô sản xuất lớn.
Thứ hai là cùng phát triển hệ sinh thái ở từng địa phương, vùng kinh tế, nhiều nơi đã thành công khi phát triển 3 trụ: HTX, doanh nghiệp tư nhân và chính quyền địa phương, chứng minh có hiệu quả khi mỗi bên phụ trách thực hiện 1 mảnh ghép, đó là sản xuất, chế biến và thực hiện chính sách, hạn chế việc làm gãy chuỗi cung ứng.
Thứ ba, kinh tế tư nhân giúp cho HTX tiến nhanh vào nền kinh tế số. Sàn thương mại điện tử do kinh tế tư nhân vận hành đang tích cực đưa sản phẩm của HTX lên sàn, hỗ trợ truy xuất nguồn gốc và hỗ trợ livestream, marketing. Đây là cơ hội cho HTX tăng giá trị và cần có nguồn lực lớn để thực hiện.
Theo bà Vân, hiện nay, HTX và nông dân chỉ đặt ra vấn đề liên minh HTX và chính quyền địa phương giúp 2 việc: Cách nào để tiếp cận vốn? Cách nào để sản xuất ra tiêu thụ được sản phẩm? Mặc dù câu hỏi của HTX, của doanh nghiệp đặt ra rất giản đơn nhưng đây là bài toàn khó.
Nội dung thứ tư, khi chuyển sang chuyển đổi số, không ai có thể đi 1 mình. Trong bối cảnh hiện nay, khi các tiêu chuẩn môi trường càng khắt khe và điều kiện để xuất khẩu, nhu cầu của người dân đòi hỏi chất lượng sản phẩm cao, thì càng đòi hỏi sự hợp tác giữa HTX và doanh nghiệp tư nhân là bắt buộc.
Doanh nghiệp tư nhân có thể cung cấp giải pháp, HTX cung cấp nguyên liệu, cùng nhau đáp ứng các nhu cầu khắt khe của thị trường hiện nay.
Cuối cùng, bà Vân có các kiến nghị:
Một là, có cơ chế ưu tiên cho sự liên kết giữa doanh nghiệp tư nhân và HTX trong việc tiếp cận các nguồn vốn tín dụng và thực hiện chuỗi sản xuất ra hàng hoá chủ lực, thế mạnh của Việt Nam.
Hai là, xây dựng cơ chế tín dụng đặc thù cho HTX có đối tác chiến lược là doanh nghiệp tư nhân, hỗ trợ số hoá và chuyển đổi xanh cho HTX thông qua mô hình liên kết đầu tư tập trung, tránh đầu tư manh mún giàn trải.
Bà Vân nhấn mạnh, hiện nay HTX đang bơi giữa dòng chảy rất lớn, chưa ra được biển lớn, bởi vì HTX không đủ nguồn lực để thực hiện số hoá. Tất cả chương trình đầu tư không có bóng dáng của HTX, chỉ dành cho doanh nghiệp tư nhân và các lĩnh vực khác.
Thứ ba, thí điểm mô hình HTX mới theo cụm, ngành. Liên minh HTX đang kiến nghị thành lập Liên đoàn HTX Lúa gạo Đồng bằng sông Cửu Long và nhiều dạng HTX khác. Vì trong thực tế, Luật cho phép HTX được thành lập công ty nhưng công ty lại không thành lập được HTX.
Do vậy, nếu chúng ta phát huy được 33.000 HTX thì có thể có 33.000 công ty, doanh nghiệp tư nhân và với 8 triệu thành viên tham gia HTX, đây là nguồn rất lớn để hình thành 8 triệu doanh nghiệp tư nhân.
Thứ tư, về chính sách thuế, bà Vân kiến nghị xem HTX là doanh nghiệp, nhưng các chế độ, chính sách như chính sách hỗ trợ tiếp cận về pháp luật, tiếp cận về nghiên cứu khoa học công nghệ thì không có đối tượng là HTX
Ông ông Trần Đình Long, Chủ tịch Tập đoàn Hòa Phát: "Tinh thần của cộng đồng doanh nhân, doanh nghiệp chưa bao giờ lên cao như bây giờ"
Nghị quyết 68 quá tuyệt vời rồi. Trong cuộc họp các doanh nghiệp lớn cách đây sáu tháng, chúng tôi cũng mong ước đề xuất như thế và không ngờ là Nghị quyết 68 ra đời còn mở hơn thế. Ở đây tôi chỉ xin góp ý là có Nghị quyết 68, sau đó đến Nghị quyết 198 của Quốc hội rồi thì bây giờ các nghị định, thông tư của Chính phủ cũng cần rõ ràng và cụ thể hơn.
Trong các nghị định của Chính phủ hoặc trong phát ngôn của các quan chức Chính phủ phải nói rất rõ ràng và thể hiện quan điểm rõ ràng là: Điều kiện tiên quyết là bảo vệ và phát triển sản xuất trong nước. Như dự án đường sắt cao tốc là thời cơ nghìn năm. Nếu muốn làm nhanh thì gọi thầu nước ngoài là xong. Nhưng nếu chúng ta muốn bảo vệ ngành đường sắt trong nước thì bắt buộc phải bảo vệ sản xuất trong nước. Ở đây tôi cũng đại diện cho nhiều anh em lắm, từ Nam chí Bắc, đang rất phấn khởi. Chúng tôi đề nghị là trong tất cả các nghị quyết của Chính phủ phải có tỉ lệ rõ ràng và được đưa vào văn bản cụ thể. Tôi mạnh dạn đề nghị là tất cả các dự án đầu tư công, ví dụ như là đường cao tốc, tỉ lệ phải là 70% hàng sản xuất trong nước. Đấy là điều kiện kiên quyết.
Văn bản phải rõ ràng hơn, tránh những trường hợp có dự thảo nghị định về đặt hàng diễn đạt không rõ ràng, hiểu thế nào cũng được. Ví dụ như Nghị định về đặt hàng nói "ưu tiên dùng hàng trong nước", theo tôi nói rõ luôn là "phải dùng hàng trong nước sản xuất được" chứ không phải "ưu tiên".
Chúng tôi rất mong các cấp lãnh đạo dùng từ ngữ công bố rõ ràng là ủng hộ sản xuất trong nước.
