Xu thế tất yếu trong phát triển bền vững
Trong bối cảnh toàn cầu hóa đi đôi với yêu cầu phát triển bền vững, “tiêu chuẩn xanh” đang trở thành một trong những yếu tố chiến lược quyết định khả năng hội nhập của doanh nghiệp. Đây không còn là lựa chọn mang tính xu hướng, mà đã trở thành “hộ chiếu” bắt buộc để doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận, duy trì và mở rộng thị trường xuất khẩu, nhất là các thị trường khó tính như EU, Mỹ, Nhật Bản.
Sự kiện hội thảo “Giải pháp xanh cho doanh nghiệp trong kỷ nguyên biến đổi khí hậu – Cơ hội và hành động” do Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao tổ chức ngày 4/6/2025 tại TP.HCM, một lần nữa khẳng định chuyển đổi xanh là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp Việt tồn tại và phát triển bền vững.
Đại diện các tổ chức, chuyên gia và doanh nghiệp đều nhận định: biến đổi khí hậu, Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), và yêu cầu minh bạch phát thải khí nhà kính sẽ buộc doanh nghiệp phải tái cấu trúc mô hình tăng trưởng theo hướng bền vững, ít phát thải, và có khả năng thích ứng linh hoạt.
CBAM của EU dự kiến có hiệu lực từ 1/1/2026 là một minh chứng rõ ràng cho xu hướng này. Chính sách này không chỉ áp dụng tại nhà máy sản xuất, mà còn tính toán phát thải toàn bộ chuỗi cung ứng – từ nguyên liệu, vận chuyển, đến tiêu thụ cuối cùng.
Nếu không có chiến lược giảm phát thải cụ thể, doanh nghiệp sẽ phải gánh chịu thuế carbon khi xuất khẩu sang châu Âu – một bài toán kinh tế đầy thách thức đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam (SMEs).
Cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp Việt Nam
Cơ hội từ tiêu chuẩn xanh giúp nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế, mở rộng thị trường xuất khẩu, đặc biệt là vào các nước phát triển. Thu hút đầu tư từ các quỹ và tổ chức quan tâm đến ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị)
Theo khảo sát của Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao năm 2024: 80% SMEs chưa có chiến lược ESG rõ ràng, thiếu nhân sự chuyên trách về môi trường, không có hệ thống dữ liệu phát thải, năng lượng, nhầm lẫn ESG là “chi phí” thay vì “đầu tư lâu dài”
Bà Vũ Kim Hạnh – Chủ tịch Hội – nhấn mạnh: “Giới thiệu sản phẩm gì, khách hàng sẽ hỏi tiêu chuẩn là gì. Không có tiêu chuẩn, người ta bỏ đi ngay.”
Chính vì vậy các chuyên gia cũng đưa ra nhiều giải pháp trong đó có giải pháp cho doanh nghiệp nước ta chuyển đổi xanh hiệu quả: Xây dựng lộ trình chuyển đổi theo từng giai đoạn, tránh đầu tư dàn trải, thiếu hiệu quả, lựa chọn các giải pháp phù hợp với đặc thù ngành và năng lực tài chính, tập trung đào tạo nội bộ, nâng cao hiểu biết và quản trị ESG từ cấp quản lý đến nhân viên.
Ông Phạm Đăng An – Phó Tổng giám đốc Vũ Phong Energy Group đề xuất: Sử dụng năng lượng tái tạo như điện mặt trời, ứng dụng AI và tự động hóa trong kiểm soát vận hành và phát thải. Ngoài ra theo đuổi các bộ tiêu chuẩn toàn cầu như: GHG Protocol – đo lường phát thải khí nhà kính, GRI Standards – báo cáo phát triển bền vững chuẩn quốc tế.
Doanh nghiệp thuê hệ thống điện mặt trời từ Vũ Phong Energy, sử dụng miễn phí trong thời gian thuê và được chuyển giao toàn bộ sau đó. Giải pháp này giúp SMEs tiếp cận năng lượng sạch mà không cần vốn đầu tư ban đầu.
Cũng theo ông Phạm Đăng An để thúc đẩy chuyển đổi xanh thành công, bên cạnh nỗ lực của doanh nghiệp, cần có sự đồng hành từ Nhà nước, tổ chức hiệp hội và khu vực nghiên cứu: Xây dựng hành lang pháp lý rõ ràng, ổn định cho chuyển đổi xanh.
Dự án “Kích hoạt chuyển đổi xanh” do Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao triển khai hiện đã thu hút 15 doanh nghiệp tham gia, hứa hẹn tạo ra những mô hình điển hình để nhân rộng.
Tiêu chuẩn xanh không chỉ là “hộ chiếu” cho từng doanh nghiệp, mà còn là tấm giấy thông hành nâng tầm thương hiệu quốc gia trong kỷ nguyên phát triển bền vững.
Tại hội thảo các chuyên gia cũng cho biết thêm Việt Nam muốn trở thành điểm đến của dòng vốn chất lượng cao, muốn doanh nghiệp vươn ra toàn cầu – thì cần bắt đầu từ việc xanh hóa mô hình tăng trưởng, số hóa quản trị, và nhân văn hóa phát triển./.
