Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 54/CĐ-TTg ngày 30/4/2025 về việc đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.
Công điện gửi Bộ trưởng các Bộ: Xây dựng, Ngoại giao, Nông nghiệp và Môi trường, Tài chính; Bí thư, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố: Hà Nội, Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng.
Bảo đảm mục tiêu khởi công, hoàn thành Dự án đúng tiến độ trong năm 2025
Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Kết luận số 49-KL/TW ngày 28 tháng 02 năm 2023 của Bộ Chính trị và các quy hoạch phát triển giao thông vận tải đã khẳng định đường sắt là một trong những lĩnh vực vận tải cần ưu tiên đầu tư. Đây là phương thức vận tải có nhiều ưu điểm, vận tải khối lượng lớn, nhanh, chi phí rẻ, an toàn, bảo vệ môi trường có khả năng kết nối rộng và xuyên quốc gia… Vì vậy, việc phát triển hệ thống đường sắt có vai trò then chốt trong phát triển kinh tế - xã hội, kết nối vùng miền và thúc đẩy hội nhập quốc tế.
Tại Kết luận số 72-KL/TW ngày 23 tháng 2 năm 2024, Bộ Chính trị yêu cầu "ưu tiên nguồn lực đầu tư hoàn thành tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng...". Để hiện thực hóa chủ trương đã được Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị đề ra, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 187/2025/QH15 về chủ trương đầu tư dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng (sau đây gọi tắt là Dự án); Chính phủ đang xây dựng Nghị quyết triển khai Nghị quyết 187/2025/QH15 của Quốc hội, trong đó yêu cầu khởi công Dự án trong năm 2025. Ngày 14 tháng 4 năm 2025, Việt Nam và Trung Quốc đã ký kết Công thư trao đổi về việc Trung Quốc hỗ trợ kỹ thuật lập Báo cáo nghiên cứu khả thi tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.
Để bảo đảm mục tiêu khởi công, hoàn thành Dự án đúng tiến độ trong năm 2025; với tinh thần của những ngày tháng 4 lịch sử "thần tốc, thần tốc hơn nữa; táo bạo, táo bạo hơn nữa", Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng Bộ Xây dựng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố nơi dự án đi qua khẩn trương, nghiêm túc triển khai các nhiệm vụ.
Cụ thể, Bộ trưởng Bộ Xây dựng chủ động làm việc với các địa phương để bàn giao tọa độ tim tuyến và ranh giải phóng mặt bằng làm cơ sở cho các địa phương triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, khảo sát thiết kế lập Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án, hoàn thành trong tháng 6 năm 2025.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng chỉ đạo các Ban Quản lý dự án, đơn vị tư vấn tăng cường nhân lực, tổ chức triển khai song song, đồng thời các công việc lập, thẩm định, phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế xây dựng sau thiết kế cơ sở, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu và các thủ tục khác của Dự án (kiên quyết không để việc sau chờ việc trước), với tinh thần làm việc "làm ngày không đủ tranh thủ làm đêm", làm việc "xuyên lễ, xuyên tết, xuyên ngày nghỉ", hoàn thành các thủ tục, khởi công dự án vào ngày 19 tháng 12 năm 2025. Trường hợp cần thiết huy động nhân lực từ Ban Quản lý dự án đường sắt đô thị Thành phố Hà Nội để tăng cường, hỗ trợ trong quá trình tổ chức thực hiện.
Khẩn trương hoàn thiện hồ sơ Tờ trình Nghị quyết Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt đầu tư phát triển hệ thống đường sắt tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV; báo cáo Chính phủ trước ngày 05 tháng 5 năm 2025 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Văn bản số 499/TTg-QHĐP ngày 29 tháng 4 năm 2025.
Thực hiện ngay công tác bồi thường, tái định cư, hoàn thành trong tháng 8/2025
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố Hà Nội, Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng khẩn trương thành lập Ban chỉ đạo giải phóng mặt bằng của Dự án tại địa phương do đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, Thành ủy làm Trưởng Ban, hoàn thành trước 05 tháng 5 năm 2025 để tập trung chỉ đạo, huy động cả hệ thống chính trị các cấp tổ chức triển khai công tác giải phóng mặt bằng cho dự án.
Đồng thời, chỉ đạo các cấp, các ngành, cơ quan của địa phương phối hợp chặt chẽ với cơ quan của Bộ Xây dựng, Ban Quản lý dự án đường sắt để tiếp nhận hồ sơ (tọa độ tim tuyến, ranh giải phóng mặt bằng); tổ chức thực hiện ngay công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của dự án song song với quá trình Bộ Xây dựng lập Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án, hoàn thành trong tháng 8 năm 2025 để bàn giao mặt bằng, phục vụ thi công dự án.
Xác định rõ nhiệm vụ triển khai công tác giải phóng mặt bằng của Dự án là nhiệm vụ chính trị quan trọng trong công tác chỉ đạo điều hành; đồng tâm hiệp lực, "chỉ bàn làm, không bàn lùi", quyết tâm cao nhất, chủ động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm; huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, tuyên truyền vận động người dân để đẩy nhanh tiến độ triển khai công tác giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật trong đó chú trọng đến việc đầu tư xây dựng các khu tái định cư, bảo đảm người dân có nơi ở mới tối thiểu bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ; làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, hỗ trợ, tạo thêm công ăn việc làm, sinh kế cho người dân địa phương. Trường hợp cần thiết cần có giải pháp tạm cư để ổn định đời sống nhân dân, bảo đảm tiến độ dự án.
Ưu tiên bố trí vốn thực hiện dự án
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp chặt chẽ với Bộ Xây dựng, các địa phương đẩy nhanh các thủ tục liên quan đến công tác chuyển mục đích sử dụng rừng, đất rừng, đất lúa; chủ động hướng dẫn các địa phương tổ chức thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của Dự án, kịp thời tháo gỡ ngay các vướng mắc theo chức năng nhiệm vụ được giao.
Bộ trưởng Bộ Tài chính chỉ đạo khẩn trương rà soát nguồn tiết kiệm chi thường xuyên của trung ương, địa phương năm 2025 để ưu tiên bố trí thực hiện dự án; báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 5 năm 2025.
Thủ tướng Chính phủ giao Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà trực tiếp theo dõi, chỉ đạo và tháo gỡ các khó khăn vướng mắc của Dự án.
Văn phòng Chính phủ theo dõi, đôn đốc các bộ, cơ quan, địa phương thực hiện nhiệm vụ được giao tại Công điện này./.
Trước đó, ngày 26/4, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính - Trưởng Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt, chủ trì phiên họp thứ hai của Ban Chỉ đạo.
Theo Cổng thông tin Chính phủ, phát biểu kết luận, Thủ tướng Chính phủ nêu rõ mục tiêu không thay đổi là phải khởi công dự án Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng trong năm 2025 và khởi công tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam trong năm 2026.
Về vốn, huy động đa dạng các nguồn vốn, gồm vốn tự có của Trung ương, địa phương, vốn vay, phát hành trái phiếu của Chính phủ và doanh nghiệp, hợp tác công tư…
Về pháp lý, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Xây dựng, Bộ Tư pháp khẩn trương hoàn thiện Nghị quyết thống nhất các cơ chế đặc thù cho tất cả dự án đường sắt, trình Chính phủ trong tháng 4 và trình Quốc hội trước ngày 5/5.
Với 4 nghị định của Chính phủ, Bộ Xây dựng chủ trì xây dựng Nghị định về thiết kế tổng thể kỹ thuật và các cơ chế đặc thù, đặc biệt.
Bộ Xây dựng chủ trì xây dựng Nghị định về tiêu chí lựa chọn doanh nghiệp đặt hàng cung cấp dịch vụ, hàng hóa.
Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì xây dựng Nghị định về phát triển khoa học công nghệ đường sắt.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì xây dựng Nghị định về tạm sử dụng, hoàn trả rừng. Các nghị định hoàn thành trong tháng 5/2025.
Về phát triển công nghiệp đường sắt, phục vụ phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Thủ tướng Chính phủ nêu rõ, phải chuyển giao và làm chủ công nghệ hiện đại; quản trị khoa học, thông minh; đào tạo nhân lực chất lượng cao.
Bộ Xây dựng và Bộ Giáo dục và Đào tạo có đề án, kế hoạch đào tạo ngắn hạn, trung hạn, dài hạn ở các trình độ công nhân kỹ thuật, kỹ sư, tiến sĩ.
Bộ Xây dựng chủ trì xây dựng Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về danh mục dịch vụ hàng hóa công nghiệp đường sắt, hoàn thành chậm nhất trong nửa đầu tháng 6/2025.
Bộ Công Thương chủ trì xây dựng Đề án về phát triển công nghiệp đường sắt; Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì xây dựng Đề án về phát triển nguồn nhân lực. Thời gian hoàn thành của 2 đề án trong quý II năm 2025.
Phải huy động các tập đoàn, doanh nghiệp Nhà nước và tư nhân có năng lực công nghệ và sản xuất tham gia các dự án và phát triển công nghiệp đường sắt.
Trong đó, Bộ Xây dựng giao các tập đoàn như VNPT, Viettel nghiên cứu tiếp nhận, phát triển, làm chủ công nghệ hệ thống thông tin, tín hiệu và hệ thống điều khiển của các dự án đường sắt.
Với dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, tại Nghị quyết số 106/NQ-CP, Chính phủ đã chấp thuận kế hoạch tổng thể triển khai, bảo đảm khởi công chậm nhất trong tháng 12/2026, Thủ tướng Chính phủ đề nghị các bộ ngành, địa phương căn cứ các mốc tiến độ tổng thể và nhiệm vụ được giao, xây dựng kế hoạch của ngành, lĩnh vực, địa phương.
Với dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, các cơ quan tiếp tục trao đổi, làm việc, thúc đẩy phía Trung Quốc để sớm hoàn thành công tác đàm phán hiệp định vay, đáp ứng tiến độ triển khai dự án.
Về giải phóng mặt bằng cho các dự án, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu cần hoàn thành giải phóng mặt bằng cho dự án Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng trong tháng 9 năm nay.
Với các dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội, TPHCM, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh tinh thần phân cấp, yêu cầu các địa phương vận dụng các cơ chế, chính sách đặc thù đã có trong tổ chức thực hiện.
