EVN có trách nhiệm giải quyết
Về thẩm quyền giải quyết, Bộ Công thương cho hay, quy định của pháp luật về điện lực nêu rõ, việc thỏa thuận, ký hợp đồng mua bán điện và công nhận ngày vận hành thương mại (COD) của các dự án điện mặt trời, điện gió thuộc thẩm quyền của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).
Theo báo cáo của Bộ Công.thương gửi Thủ tướng: EVN là cơ quan có thẩm quyền và trách nhiệm giải quyết vướng mắc về COD để xác định hưởng giá FIT, có trách nhiệm phối hợp với các chủ đầu tư để đưa ra phương án quyết định và thống nhất về hưởng giá FIT cho các dự án điện năng lượng tái tạo.
Bộ Công thương cũng cho rằng, giải pháp xử lý vướng mắc bộ cũng đã báo cáo Phó thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình và được Phó thủ tướng thống nhất về kế hoạch triển khai Nghị quyết 233.
Theo đó, EVN là đơn vị xác định các điều kiện để được hưởng giá khuyến khích. EVN cũng là cấp thẩm quyền giải quyết.
Còn về trình tự giải quyết, EVN chủ trì, phối hợp với chủ đầu tư các dự án xác định điều kiện hưởng giá khuyến khích. Đối với dự án không được hưởng giá khuyến khích, EVN báo cáo cơ quan có thẩm quyền ban hành quy định về giá mua bán điện để các bên có liên quan làm căn cứ bù trừ thanh toán tiền mua điện.
Với hàng loạt báo cáo từ phía EVN, đến nay, Bộ Công thương nhận định,các báo cáo của EVN chưa thực hiện theo đúng Nghị quyết 233 của Chính phủ. Bộ này cũng đã có nhiều văn bản nhắc nhở.
Thực tế Cục Điện lực (Bộ Công Thương) đã tổ chức họp với các nhà đầu tư năng lượng tái tạo, hiệp hội để trao đổi, nghe ý kiến của các nhà đầu tư về kết quả giải quyết khó khăn, vướng mắc.
Theo đó các nhà đầu tư đều nêu ý kiến không nhất trí với cách giải quyết về việc tạm thanh toán, áp dụng giá tạm.
Trước đó trong đơn kiến nghị khẩn cấp lần 2 tới Văn phòng Trung ương Đảng, Chính phủ, Quốc hội và các bộ ngành, nhóm 44 nhà đầu tư năng lượng tái tạo bày tỏ sự quan ngại về việc xử lý với các đề xuất.
Đặc biệt là đề xuất của EVNEPTC, sẽ thực hiện tạm thanh toán tiền điện theo nguyên tắc áp dụng giá điện tương đương giá FIT hoặc giá trần của khung giá chuyển tiếp tại thời điểm nhà máy có chấp thuận nghiệm thu trong khi chờ hướng dẫn.
Nhà đầu tư quan ngại về phương án giải quyết
Đặc biệt, các nhà đầu tư lo lắng khi EVN đang đề xuất với Chính phủ về việc xử lý các dự án có hợp đồng mua bán điện theo hướng sửa đổi để hồi tố ngày COD về ngày có giấy chấp thuận nghiệm thu. Việc này trái với các thỏa thuận trong các hợp đồng mua bán điện đang có hiệu lực.
Ngoài ra từ tháng 1/2025, EVNEPTC đã đơn phương tạm giữ lại một phần tiền thanh toán thông qua việc áp dụng biểu giá tạm thời - dù không có bất kỳ công văn chính thức nào được gửi tới nhà đầu tư. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng dòng tiền, doanh nghiệp vi phạm nghĩa vụ với ngân hàng, mất khả năng thanh toán và rơi vào tình trạng thiếu hụt dòng tiền...
Theo đó, các doanh nghiệp kiến nghị tiếp tục thực hiện ngày COD như đã chấp thuận ban đầu.
Đảm bảo EVN/EVNEPTC thực hiện đầy đủ nghĩa vụ hợp đồng đã ký bằng cách tiếp tục thanh toán đầy đủ, đúng hạn trong các dự án bị ảnh hưởng, tránh dẫn đến kiệt quệ tài chính, không áp dụng hồi tố các quy định mới về các điều kiện COD, giá FIT.
Trong văn bản gửi Bộ Công Thương về việc xử lý các dự án năng lượng tái tạo có khó khăn, vướng mắc, EVN cho biết, không đủ thông tin để đánh giá tác động tổng thể đến kinh tế xã hội, ảnh hưởng môi trường đầu tư do đây là vấn đề vĩ mô.
Đặc biệt, các chủ đầu tư vẫn giữ quan điểm bảo lưu quyền khiếu nại, khiếu kiện nếu tạm thanh toán, nên có thể dẫn tới rủi ro tranh chấp có thể xảy ra quy mô lớn.
Vì vậy, EVN kiến nghị cần đánh giá tổng thể tác động kinh tế xã hội, rủi ro khiếu kiện ảnh hưởng đến môi trường đầu tư đối với phương án EVN đề xuất, từ đó quyết định phương án tối ưu.
Trước các ý kiến trên, Bộ Công Thương kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo EVN khẩn trương giải quyết vướng mắc, thống nhất với chủ đầu tư các dự án và báo cáo về bộ trước ngày 5-6, nếu chậm trễ chỉ EVN phải chịu trách nhiệm. Với những lo ngại về rủi ro khiếu kiện, tranh chấp, Bộ Công Thương đề nghị giao cho Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp để đánh giá, báo cáo Thủ tướng.
