Phát huy giá trị từ rừng
Những năm qua, ngành lâm nghiệp Thanh Hóa đã có những đóng góp vô cùng quan trọng với mục tiêu chung là phát huy chức năng phòng hộ của rừng, ứng phó với biến đổi khí hậu, giảm nhẹ thiên tai, bảo tồn đa dạng sinh học, góp phần phát triển kinh tế - xã hội và củng cố quốc phòng, an ninh. Bên cạnh đó, việc phát triển diện tích rừng đã giúp Thanh Hóa chủ động, tích cực tham gia và thực hiện các cam kết của Chính phủ về ứng phó với biến đổi khí hậu.
Ngoài ra, ngành lâm nghiệp Thanh Hóa còn góp phần tạo sinh kế, thu nhập ổn định cho người dân trồng rừng. Đến nay, ước tính toàn tỉnh Thanh Hóa có trên 647.000 ha rừng, trong đó diện tích rừng tự nhiên chiếm hơn 393.000 ha. Với hàng vạn lao động đang sống gần rừng hàng ngày được hưởng lợi trực tiếp hoặc gián tiếp từ rừng.
Thanh Hóa đặt mục tiêu đến năm 2025, giá trị xuất khẩu gỗ và lâm sản ngoài gỗ toàn tỉnh đạt khoảng 100 triệu USD. Hơn 25.398 chủ rừng, trên diện tích hơn 365.000 ha rừng tự nhiên được chi trả với tổng kinh phí 117.798.739.198 đồng từ nguồn thu Thỏa thuận giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ (ERPA).
Từ những con số trên cho thấy, ngành lâm nghiệp Thanh Hóa đã đóng góp quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đảm bảo sinh kế của người dân cũng như bảo vệ môi trường. Đảm bảo hoạt động nhà máy chế biến lâm sản, các làng nghề sử dụng các nguyên liệu từ rừng để chế biến lâm sản.
Việc phát triển các mô hình trồng rừng, ngoài bảo vệ môi trường, chống xói mòn đất, còn mang lại hiệu quả kinh tế cao. Đối với trồng rừng gỗ lớn, trong chu kỳ 7 năm từ khi trồng đến khi khai thác, mỗi ha cho thu nhập từ 250 - 300 triệu đồng, cao gấp 2 lần so với trồng rừng gỗ nhỏ. Bên cạnh đó, khi tham gia trồng rừng gỗ lớn theo tiêu chuẩn FSC, các hộ dân còn được tập huấn nâng cao kiến thức trồng rừng, bảo vệ môi trường rừng và đất.
Bên cạnh đó, những năm gần đây, nhiều hộ gia đình, doanh nghiệp tại Thanh Hóa đang phát huy hiệu quả từ việc trồng rừng, giữ rừng với phát triển các mô hình kinh tế mang tính bền vững như: Dịch vụ lưu giữ và hấp thụ carbon rừng, phát triển các loại hình du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng từ rừng, phát triển lâm sản ngoài gỗ, dược liệu quý dưới tán rừng..
Do vậy, việc phát huy giá trị đa dụng của rừng là một xu thế tất yếu nhằm nâng cao thu nhập cho người dân sống gần rừng, cũng là giải pháp bảo vệ rừng hiệu quả, bền vững.
Đưa giá trị rừng gỗ lớn thành hướng đi bền vững
Toàn tỉnh Thanh Hóa hiện có gần 56.000 ha rừng gỗ lớn. Thời gian qua, UBND tỉnh đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách, cho phép hợp tác với các tổ chức, doanh nghiệp để chuyển đổi trồng rừng gỗ nhỏ sang trồng rừng gỗ lớn, góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập, giúp nhiều hộ vươn lên làm giàu từ rừng.
Để tạo thúc đẩy vùng nguyên liệu, tạo động lực cho người dân bằng những chính sách ưu đãi phát triển trồng rừng gỗ lớn, tăng định mức đầu tư phát triển, bảo vệ rừng để đảm bảo người dân có cơ hội nâng cao thu nhập, cải thiện sinh kế từ rừng.
Năm 2025, toàn tỉnh Thanh Hóa phấn đấu trồng hơn 1.000ha rừng bằng cây nuôi cấy mô, đến ngày 15/9 các đơn vị và người dân đã cơ bản hoàn thành kế hoạch trồng rừng bằng cây nuôi cấy mô. Rừng trồng đang được chăm sóc, bảo vệ, sinh trưởng, phát triển tốt. Việc mở rộng diện tích trồng rừng bằng cây nuôi cấy mô đã góp phần nâng cao năng suất bình quân rừng trồng từ 16m3/ha/năm (năm 2020) lên 20m3/ha/năm vào cuối năm 2024.
Còn theo thống kê của Chi cục Kiểm lâm Thanh Hóa, từ năm 2020 đến đầu tháng 9/2025, các đơn vị và người dân đã trồng mới và trồng lại sau khai thác được hơn 7.150ha rừng tập trung bằng cây nuôi cấy mô, chủ yếu là keo, tập trung tại địa bàn Như Xuân, Thường Xuân, Như Thanh, Cẩm Thủy (cũ)...
Nhằm hỗ trợ các tổ chức, cá nhân trồng rừng sản xuất bằng cây nuôi cấy mô, góp phần phát triển rừng gỗ lớn. Theo đó, mức hỗ trợ 1.300 đồng/cây giống, tối đa không quá 2 triệu đồng/ha. Điều kiện hỗ trợ là tổ chức, gia đình, cá nhân được Nhà nước giao đất, cho thuê đất hoặc nhận khoán đất rừng sản xuất để trồng rừng sản xuất. Diện tích trồng rừng sản xuất bằng cây giống nuôi cấy mô phải đảm bảo từ 1ha trở lên đối với hộ gia đình, cá nhân và từ 20ha trở lên đối với tổ chức.
Sở Nông nghiệp và Môi trường đã chỉ đạo các địa phương và các chủ rừng tăng cường quản lý, sử dụng giống chất lượng cao trong trồng rừng (cây mô), góp phần nâng cao năng suất, chất lượng rừng trồng. Các đơn vị là chủ rừng Nhà nước, các hạt kiểm lâm chủ động quy hoạch các nguồn giống, hệ thống vườn ươm cây giống lâm nghiệp đảm bảo nguồn cây mô trồng mới rừng, góp phần nâng cao được chất lượng giống đưa vào phục vụ trồng rừng.
Các ngành chức năng, các xã tuyên truyền, vận động người dân, chủ rừng thực hiện mô hình kinh doanh rừng bền vững hỗn giao giữa cây gỗ lớn với các loài cây chu kỳ kinh doanh ngắn để đảm bảo thu nhập trước mắt khi rừng gỗ lớn chưa đến kỳ khai thác.
Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Thanh Hóa Đàm Văn Hùng từng cho biết: Chi cục sẽ tiếp tục tăng cường tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về bảo vệ, phát triển rừng; hỗ trợ, khuyến khích các doanh nghiệp liên kết với các chủ rừng để tạo thành vùng nguyên liệu quy mô lớn, đầu tư trồng rừng gỗ lớn, canh tác bền vững để đạt cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững (FSC). Tăng cường kiểm tra, giám sát công tác quản lý giống, đảm bảo nguồn giống chất lượng, góp phần nâng cao chất lượng và giá trị rừng./.
