Làm giàu từ loài giun đất

Những năm gần đây, nhiều địa phương ở Thanh Hóa đã xuất hiện những mô hình nuôi giun quế cho hiệu quả kinh tế và môi trường rõ rệt. Nổi bật là câu chuyện của anh Lê Văn Tình ở xã Biện Thượng, (Thanh Hóa). Sinh năm 1986, tốt nghiệp ngành cơ khí, anh Tình từng có công việc ổn định ở Hà Nội với mức lương mơ ước. Thế nhưng, năm 2013, anh quyết định từ bỏ phố thị, về quê khởi nghiệp với một hướng đi còn rất xa lạ đó chính là nuôi giun.

“Ngày tôi quyết định bỏ việc ở thành phố để về quê nuôi giun, gia đình đều phản đối, bạn bè thì bảo tôi dại dột. Họ nói tôi đang có công việc ổn định, lương tốt, sao lại về quê đi bốc phân. Nhưng tôi nghĩ, nếu biết tận dụng thì từ thứ bỏ đi cũng có thể thành của quý, và ở quê mình vẫn có cách để sống tốt”, anh Tình chia sẻ.

Ban đầu, việc nuôi giun không hề đơn giản, giun chết hàng loạt do môi trường không phù hợp, thức ăn thiếu cân đối, nắng nóng làm khô luống nuôi… Tuy nhiên, với tính cẩn trọng của một kỹ sư, anh Tình kiên trì nghiên cứu, thử nghiệm. Dần dần, anh khắc phục được các lỗi kỹ thuật, xây dựng hệ thống che chắn, ủ thức ăn, quản lý nhiệt độ và độ ẩm hợp lý.

Sau vài năm, mô hình nuôi giun quế trên diện tích 1,5 ha của anh Tình đã ổn định và cho sản lượng đáng kể. Anh vừa bán phân trùn – loại phân hữu cơ đang ngày càng được ưa chuộng, vừa nhân giống giun, vừa bán chùn thương phẩm làm thức ăn chăn nuôi. Thu nhập từ mô hình đạt trung bình 50 triệu đồng mỗi tháng, một con số khiến nhiều người nông dân quanh vùng ngạc nhiên.

Anh Tình cho biết: “Điều tôi vui nhất không phải chỉ là tiền, mà là mình đã chứng minh được con đường nông nghiệp sạch ở quê hoàn toàn có thể mang lại cuộc sống đủ đầy”.

Tương tự như anh Tình, anh Phạm Văn Tỉnh (SN 1982) trú tại xã Thọ Bình cũng chọn từ bỏ ngành nghề ổn định để về quê khởi nghiệp từ giun đất. Ban đầu, anh gặp vô vàn khó khăn do thiếu vốn, thiếu kỹ thuật, thị trường chưa rõ ràng. Nhưng với sự kiên trì, anh đã xây dựng thành công mô hình, đạt doanh thu gần 500 triệu đồng/năm. Không chỉ làm giàu cho bản thân, anh còn tạo việc làm ổn định cho 10 lao động địa phương với mức lương 4 - 5 triệu đồng/người/tháng.

Không chỉ anh Tình, anh Tỉnh, nhiều hộ gia đình khác ở Thanh Hóa cũng mạnh dạn thử sức với mô hình nuôi giun quế. Họ nhận ra, con giun đất bé nhỏ không chỉ mang lại thu nhập mà còn là giải pháp hữu hiệu để xử lý chất thải chăn nuôi, tận dụng rác hữu cơ, giảm chi phí sản xuất. Có thể nói, đây là hướng đi mới, đầy tiềm năng cho nông dân xứ Thanh.

Mắt xích vàng của nền nông nghiệp tuần hoàn

Nếu chỉ nhìn trùn quế như một mô hình làm giàu, người ta sẽ bỏ lỡ giá trị cốt lõi mà loài sinh vật này mang lại: nền nông nghiệp tuần hoàn và bền vững. Theo các chuyên gia, phân giun là loại phân hữu cơ tự nhiên giàu dinh dưỡng, giúp đất tơi xốp, giữ ẩm tốt, cải tạo những vùng đất bạc màu.

Ngoài ra, trùn quế là nguồn thức ăn giàu protein. Lượng đạm trong giun khô có thể đạt hơn 70%, ngang ngửa bột cá, giúp giảm chi phí chăn nuôi. Khi bổ sung giun tươi hoặc bột giun, vật nuôi khỏe mạnh, ít bệnh, tăng trưởng nhanh mà không cần lạm dụng kháng sinh. Điều này góp phần tạo ra nguồn thực phẩm an toàn hơn cho người tiêu dùng.

Tại thôn Én Giang, xã Quảng Ngọc, trang trại hơn 2 ha của chị Nguyễn Thị Hoan là một ví dụ điển hình cho mô hình nông nghiệp khép kín có sự tham gia của giun quế. Chị Hoan vừa trồng cây ăn quả, vừa chăn nuôi lợn, gà, vừa nuôi giun.

Chất thải từ chuồng trại được dùng làm thức ăn cho giun. Phân giun lại được dùng bón cây, giúp cây phát triển xanh tốt, ít sâu bệnh. Cây trái sau đó lại là nguồn thức ăn bổ sung cho đàn gia súc, gia cầm. Nhờ vòng tuần hoàn này, mỗi năm trang trại chị Hoan đạt doanh thu khoảng 1 tỉ đồng, trong khi môi trường được giữ gìn sạch sẽ.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Trọng Quyền, Trưởng phòng Quản lý Khoa học (Viện Nông nghiệp Thanh Hóa), tỉnh có nhiều lợi thế để phát triển mô hình nuôi giun quế: quỹ đất nông nghiệp lớn, nguồn phụ phẩm dồi dào và nhu cầu ngày càng cao về phân hữu cơ, thực phẩm sạch. Ông nhấn mạnh, trong bối cảnh biến đổi khí hậu, việc chuyển từ nông nghiệp hóa học sang nông nghiệp xanh là xu thế tất yếu, và giun quế chính là “mắt xích vàng” trong chuỗi giá trị này.

Tuy nhiên, để giun quế trở thành ngành nghề phát triển mạnh, cần giải quyết các thách thức. Kỹ thuật nuôi đòi hỏi sự tỉ mỉ, vì giun dễ bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ, độ ẩm. Thị trường tiêu thụ hiện còn nhỏ lẻ, chưa có liên kết bền vững. Thêm vào đó, nhiều nông dân thiếu vốn đầu tư. Vì vậy, vai trò của chính quyền địa phương, các tổ chức nông nghiệp trong việc hỗ trợ kỹ thuật, vốn và kết nối tiêu thụ là rất quan trọng.

Từ những mô hình nhỏ ban đầu, giun quế ở Thanh Hóa đang dần khẳng định giá trị kinh tế và môi trường. Đây không chỉ là câu chuyện làm giàu của vài cá nhân, mà là dấu hiệu của một xu hướng nông nghiệp mới - gắn sản xuất với bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng. Dưới bàn tay kiên trì, sáng tạo của những người như anh Lê Văn Tình, anh Phạm Văn Tỉnh hay chị Nguyễn Thị Hoan, con giun đất đã trở thành biểu tượng cho sự đổi mới nông nghiệp địa phương./.