Khoảng vườn rộng của gia đình ông Nguyễn Văn Dưng (50 tuổi, trú xóm Hùng Lập, xã Nghĩa Lộc, tỉnh Nghệ An) có đến hàng chục tổ ong vò vẽ được treo lủng lẳng trên cành cây, hàng rào. Có những cây treo 3 đến 4 tổ vò vẽ, nhiều tổ to như cái nón trông rất đáng sợ.
Ông Dưng trong bộ đồ bảo hộ kín mít từ đầu đến chân, tiếp cận tổ vò vẽ để thu hoạch nhộng bán cho một số khách tại TP Vinh đặt mua rồi cho biết. Nuôi ong vò vẽ chủ yếu lấy nhộng làm món ăn tại các nhà hàng. Bình quân mỗi tổ ong vò vẽ cho 1,5- 2kg nhộng, giá thị trường tuỳ từng thời điểm giao động từ 250.000- 300.000 đồng/kg. Với hàng chục tổ ong vò vẽ trưởng thành, bình quân mỗi tháng cho gia đình ông thu nhập từ 10-15 triệu đồng.
Ong vò vẽ là loại côn trùng hung dữ, nếu bị nhiều con chích đốt cùng lúc có thể dẫn đến tử vong. Xưa nay một số người thường vào rừng săn ong vò vẽ để lấy nhộng bán chứ ít ai dám nghĩ đến việc thuần hoá loại ong này.
Trong một lần chứng kiến cảnh người dân đốt tổ vò vẽ trên cây keo để lấy nhộng về bán, ông Dưng nảy sinh ý tưởng táo bạo là thuần hoá và nuôi loại ong hung dữ này để khai thác nhộng.
Nghĩ là làm, ông Dưng lặn lội lên các khu rừng trong và ngoài huyện để tìm bắt những tổ ong đang chuẩn bị xây tổ mang về vườn nhà để nhân giống và nuôi. Hễ gặp tổ ong vò vẽ ở đâu hay nghe thông tin có tổ ong vò vẽ là ông tìm đến bắt cho kỳ được.
Ông Dưng chia sẻ, “nuôi ong vò vẽ không dễ, vì đây là loài rất hung dữ, có tập tính bảo vệ tổ cực kỳ cao, chỉ cần lại gần mà không đúng cách là bị đốt ngay. Để bắt ong vò vẽ phải có một bộ đồ bảo hộ lao động kín từ đầu đến chân. Khi thấy tổ ong, cần trùm kín lối ra vào ở tổ rồi đưa cả tổ về nuôi ở khu vực vắng người để đảm bảo an toàn. Tổ ong vò vẽ vừa bắt hoặc nhân giống được treo, đặt các tổ trên cành cây, hàng rào với độ cao vừa phải.
Để thuần dưỡng những tổ vò vẽ vừa bắt được, ông Dưng tỉ mỉ quan sát, kiên trì tìm hiểu tập tính của loài ong, điều chỉnh các yếu tố như môi trường, độ thông thoáng, nguồn thức ăn… phù hợp để đặt tổ, giúp đàn ong nhanh thích nghi và sinh trưởng tốt.
Nhờ sự kiên trì và nỗ lực, đến nay ông Dưng đã duy trì ổn định từ 40-50 tổ ong vò vẽ trưởng thành ngay trong khuôn viên vườn nhà. Vào mùa khai thác (từ tháng 5 đến tháng 9 âm lịch), mỗi tổ có thể cho 1,5-2kg nhộng ong, với giá bán 250.000-300.000 đồng/kg tùy thời điểm.
Sản phẩm từ ong vò vẽ, đặc biệt là nhộng và rượu ngâm ong, rất khách tại các nhà hàng ở TP Vinh, Hà Nội, Đà Nẵng rất ưa chuộng, đặt mua rất nhiều.
"Loài ong này tuy hung dữ nhưng nếu hiểu tập tính của chúng, tạo được môi trường nuôi phù hợp thì sẽ mang lại nguồn thu rất tốt, lại ít tốn chi phí đầu tư ban đầu.
Điều cốt lõi để nuôi được ong vò vẽ là phải giữ được con ong chúa thì các con ong thợ sẽ không đi đâu hết. Tới khi tổ ong lớn đủ kích cỡ thì sẽ đưa ong chúa cùng ong thợ sang tổ mới để khai thác tổ ong cũ”, ông Dưng chia sẻ kinh nghiệm nuôi ong và thu hoạch nhộng.
Từ một ý tưởng táo bạo, ông Dưng đã thuần hoá những tổ vò vẽ thành mô hình kinh tế hiệu quả, mang lại nguồn thu ổn định cho gia đình với hàng chục triệu đồng mỗi tháng và mở ra hướng đi mới cho phát triển nông nghiệp tại địa phương.
Ông Lại Văn Dương- Phó Chủ tịch UBND xã Nghĩa Lộc chia sẻ, "việc người dân nuôi ong vò vẽ lấy nhộng là cách làm mới, không tốn nhiều chi phí nhưng cho thu nhập cao. Trung bình mỗi tổ ong cho 1,5-2kg nhộng, giá bán 250.000 đồng/kg.
Tuy nhiên, nuôi ong vò vẽ tiềm ẩn nguy cơ tai nạn do ong đốt. Địa phương không khuyến khích nuôi trong khu dân cư. Những hộ có trang trại gần rừng, tách biệt có thể nuôi, nhưng cần đặt biển cảnh báo để đảm bảo an toàn"./.
