Trao đổi tại Diễn đàn Khởi nghiệp quốc tế: “Áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn trong khởi nghiệp tạo tác động”, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Nguyễn Quang Vinh cho biết, kinh tế tuần hoàn là mô hình kinh doanh mới. Việc phát triển kinh tế tuần hoàn được nhìn nhận là một hướng đi quan trọng và không thể đảo ngược. Đặc biệt, nhiều thị trường phát triển đã quan tâm hơn đến thúc đẩy phát triển thương mại gắn với phát triển bền vững và đã lồng ghép các cam kết liên quan đến nội dung này trong các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA)… Do đó, ông Vinh cho rằng, các doanh nghiệp khởi nghiệp ngay từ khi bắt đầu khởi nghiệp cần gắn với mô hình kinh doanh bền vững, mô hình kinh doanh có trách nhiệm để hướng tới tăng trưởng xanh và tăng trưởng bền vững.
Đồng quan điểm, TS. Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho biết, nhiều quốc gia trên thế giới, trong nhiều năm qua, đã và đang quan tâm đến yêu cầu phát triển bền vững nói chung và phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn nói riêng. Do đó, việc thực hiện phát triển kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam cần phải hướng tới tạo động lực cho đổi mới sáng tạo và cải thiện năng suất lao động, góp phần thúc đẩy tăng trưởng xanh gắn với cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng tăng cường hiệu quả, tính gắn kết tuần hoàn giữa các doanh nghiệp và ngành kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng chống chịu của doanh nghiệp và chuỗi cung ứng trước các cú sốc từ bên ngoài, nhằm góp phần đạt được thịnh vượng về kinh tế, bền vững về môi trường và công bằng về xã hội; hướng tới nền kinh tế xanh, trung hòa các-bon và đóng góp vào mục tiêu hạn chế sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức đặt ra cho doanh nghiệp khởi nghiệp áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn. Ông Nguyễn Tiến Huy, Giám đốc Văn phòng doanh nghiệp vì sự Phát triển bền vững, VCCI chỉ rõ, việc triển khai các sáng kiến kinh doanh tuần hoàn luôn đòi hỏi một khoản chi phí đôi khi là rất lớn và không dễ huy động từ các nguồn đầu tư. Bên cạnh đó là năng lực sáng tạo và tiếp nhận công nghệ cũng như khả năng liên kết sản xuất theo chuỗi. Tất cả những điều này đòi hỏi doanh nghiệp khởi nghiệp phải nắm bắt rõ xu thế vận động của thị trường; hoạch định chính xác mục tiêu kinh doanh; đặt trọng tâm ưu tiên cho công nghệ và thống kê dữ liệu; chọn lựa và xây dựng quan hệ đối tác; vận hành thí điểm, hoàn thiện và đo lường.
Dưới góc độ doanh nghiệp, ông Lương Nguyễn Duy Thông, Nhà sáng lập Công ty TNHH Nông nghiệp Quê mình, Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ tỉnh Đồng Tháp cho biết hiện nay, đồng bằng sông Cửu Long đang chịu tác động nặng nề của biến đổi khí hậu. Nếu áp dụng kinh tế tuần hoàn trong lĩnh vực nông nghiệp ở khu vực này sẽ là nguồn tài nguyên lớn có thể làm thay đổi nền kinh tế tuyến tính.Tuy nhiên, việc áp dụng kinh tế tuần hoàn trong các doanh nghiệp ĐBSCL vẫn còn khó khăn do là vùng trũng kinh tế và giao thông, năng lực của doanh nghiệp còn hạn chế so với cả nước, tỷ lệ thành lập doanh nghiệp tại một vài tỉnh còn thấp… Đây chính là rào cản khiến các doanh nghiệp gặp khó khi khởi nghiệp trong mô hình kinh tế tuần hoàn.
Do đó, để khuyến khích doanh nghiệp khởi nghiệp áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn, theo ông Thông, các cơ chế cần tập trung vào 5 chữ "lực". Cụ thể, chữ lực đầu tiên là Trí lực. Hiện nay, các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) và startup hầu như vẫn rất ít kiến thức về kinh tế xanh để tận dụng các cơ hội từ các Hiệp định Tự do thế hệ mới cũng như các quy định về môi trường tại các thị trường lớn hiện nay. Chính vì vậy, cần trang bị và cung cấp thêm các thông tin, cũng như mở lớp đào tạo để các doanh nghiệp SMEs và startup có kiến thức để ứng dụng tốt hơn mô hình kinh tế tuần hoàn trong hoạt động kinh doanh.
Thứ hai là vật lực. Cần có cơ chế để liên kết các doanh nghiệp với nhau sẽ tạo thành vật lực tốt để xây dựng một chuỗi tuần hoàn. Thứ ba là tài lực. Cần thêm những cơ chế giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa và doanh nghiệp startup tiếp cận tài chính để áp dụng thực hiện mô hình kinh tế tuần hoàn.
Thứ tư là năng lực. Bản thân nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp trình độ tri thức, quản trị doanh nghiệp, tiếp cận thị trường… tại ĐBSCL còn thấp so với cả nước và trong khu vực. Vì thế, chính sách nên tập trung sâu vào việc củng cố năng lực cho các doanh nghiệp tại khu vực này.
Thứ năm là động lực. Cần xây dựng các cơ chế tạo động lực cho doanh nghiệp tham gia sâu hơn vào chuỗi tuần hoàn, thực hiện đổi mới sáng tạo để áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn.
