“Khát” nhân lực cho khâu sau canh tác
Mới đây, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk nhiệm kỳ 2025–2030 xác định, phát triển cà phê đặc sản, xây dựng thương hiệu Cà phê Buôn Ma Thuột và nâng cao giá trị hạt cà phê là định hướng trọng tâm, nhằm đưa Đắk Lắk trở thành “điểm đến của cà phê thế giới”. Tuy nhiên, một “điểm nghẽn” lớn đang cản trở mục tiêu này đó là tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao cho khâu chế biến sâu.
Trao đổi về vấn đề này, ông Lê Đình Tư, Giám đốc Công ty TNHH Minudofarm Care (tỉnh Đắk Lắk), cho biết ngay từ khi thành lập, doanh nghiệp của ông đã xác định rõ hướng đi: không xuất khẩu nguyên liệu thô, mà tập trung sản xuất cà phê chất lượng cao, cà phê đặc sản và đẩy mạnh chế biến sâu để gia tăng giá trị cho hạt cà phê.
Hiện, công ty duy trì đội ngũ khoảng 6–7 nhân sự được đào tạo chuyên ngành chế biến sâu. Tuy nhiên, theo ông Tư, việc tìm kiếm và giữ chân nhân lực này không hề dễ dàng. Ông chia sẻ: “Muốn phát triển chế biến sâu, trước hết các bạn trẻ phải yêu và đam mê cà phê. Làm cà phê đặc sản không chỉ cần tay nghề mà còn cần cả tâm huyết và hiểu biết sâu về văn hóa cà phê. Mỗi công đoạn sản xuất là một quá trình sáng tạo liên tục”.
Trong khi đó, ông Lê Đức Huy, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH MTV Xuất nhập khẩu 2/9 Đắk Lắk cho rằng, những năm qua, Đắk Lắk đã đạt nhiều tiến bộ trong sản xuất cà phê bền vững; nhiều sản phẩm đạt chuẩn quốc tế, được xuất khẩu sang Mỹ, châu Âu, Nhật Bản. Tuy nhiên, để ngành cà phê phát triển bền vững và có chiều sâu, tỉnh cần nâng tầm khâu chế biến và tiêu dùng, từng bước hình thành chuỗi giá trị hoàn chỉnh như định hướng của Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh.
Ông Huy nhấn mạnh: “Việt Nam không chỉ là quốc gia sản xuất cà phê lớn, mà còn đang tiên phong trong lĩnh vực cà phê đặc sản Robusta. Chúng ta có nguyên liệu tốt, kỹ thuật rang tốt, nhưng người phục vụ cà phê phải biết kể câu chuyện của người nông dân trong từng ly cà phê. Chỉ khi đó, giá trị cà phê Việt mới được nâng cao và thị trường mới phát triển bền vững”.
Đưa đào tạo nhân lực vào đề án phát triển cà phê đặc sản
Theo ông Trịnh Đức Minh, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột, công tác đào tạo nhân lực cho ngành cà phê hiện đang mất cân đối. Trong khi nông dân thường xuyên được tập huấn về canh tác bền vững, thì các khâu sau canh tác – từ thu hoạch, chế biến, rang xay đến tiêu thụ lại thiếu chương trình đào tạo bài bản và sự liên kết giữa nhà trường, doanh nghiệp và viện nghiên cứu.
Chính vì vậy, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk nhiệm kỳ 2025–2030 đã xác định phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt là nhân lực chất lượng cao, là một trong 3 khâu đột phá chiến lược. Đây được xem là cơ hội lớn để Đắk Lắk phát triển cà phê chất lượng cao và cà phê đặc sản.
Ông Minh cho rằng, việc đào tạo kỹ sư, kỹ thuật viên, chuyên gia chế biến, barista... không chỉ nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn tạo nền tảng để hình thành chuỗi giá trị cà phê hoàn chỉnh, kết nối nông dân – doanh nghiệp – nhà khoa học – thị trường tiêu dùng.
Trên cơ sở đó, ông Minh kiến nghị, cần xây dựng bộ tài liệu, bài giảng, clip chuẩn hóa để người học có thể tiếp cận ở bất kỳ đâu. Đồng thời, hình thành đội ngũ giảng viên và hướng dẫn viên chuyên nghiệp cho khâu sau canh tác – lực lượng mà Việt Nam đang rất thiếu do chi phí đào tạo thực hành cao.
“Nhà nước cần có cơ chế hỗ trợ để người học có bằng cấp, tích lũy kinh nghiệm và quay về mở lớp giảng dạy. Bên cạnh đó, nội dung đào tạo nhân lực chế biến sâu cần được đưa vào các đề án phát triển cà phê đặc sản và cà phê chất lượng cao”, ông Minh chia sẻ.
