Ngân hàng Nhà nước đang gióng lên hồi chuông cảnh báo khi các đối tượng lừa đảo thời gian gần đây đã chuyển hướng mạnh mẽ từ cá nhân sang doanh nghiệp. Thông tin này được ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán, chia sẻ tại họp báo Ngày thẻ Việt Nam chiều 26/9, cho thấy nguy cơ mất an toàn trong giao dịch điện tử đang ngày càng phức tạp.
Theo ông Tuấn, việc lừa đảo qua tài khoản doanh nghiệp đã xuất hiện nhiều thủ đoạn tinh vi, khiến cơ quan quản lý buộc phải điều chỉnh hành lang pháp lý. Ngân hàng Nhà nước đang sửa đổi, bổ sung các quy định về thanh toán thẻ, giao dịch trực tuyến và ví điện tử, nhằm siết chặt quản lý, đặc biệt là với tài khoản của tổ chức.
Một trong những điểm mới đáng chú ý là người đại diện pháp luật của doanh nghiệp bắt buộc phải trực tiếp đối chiếu thông tin khi mở tài khoản thay vì ủy quyền như trước đây. Tuy nhiên, để tạo thuận lợi cho hoạt động kinh doanh, những tập đoàn lớn, doanh nghiệp niêm yết hoặc có uy tín toàn cầu vẫn có thể được miễn áp dụng quy định này.
Không chỉ dừng lại ở đó, Thông tư 50 sửa đổi về an toàn giao dịch điện tử cũng đang được hoàn thiện. Theo dự thảo, các tài khoản của tổ chức, hộ kinh doanh nếu phát sinh giao dịch từ 10 triệu đồng trở lên một lần, hoặc tổng số giao dịch trong ngày vượt quá 20 triệu đồng, sẽ phải thực hiện xác thực bổ sung. Quy định này vốn chỉ áp dụng với cá nhân, nay mở rộng sang doanh nghiệp để nâng cao lớp bảo mật.
Song song với đó, toàn bộ tổ chức và hộ kinh doanh bắt buộc phải cập nhật dữ liệu sinh trắc học trước ngày 1/7 nhằm đảm bảo không bị gián đoạn dịch vụ ngân hàng trực tuyến.
Đặc biệt, từ cùng thời điểm, ví điện tử sẽ được công nhận là một phương tiện thanh toán chính thức với chức năng tương tự tài khoản ngân hàng. Hai thông tư điều chỉnh liên quan đến hoạt động thẻ và ví điện tử dự kiến ban hành vào tháng 10, kỳ vọng gia tăng trách nhiệm của đơn vị phát hành cũng như nâng cao an toàn cho người dùng.
Thống kê đến cuối năm 2024 cho thấy, tổng số giao dịch không dùng tiền mặt tại Việt Nam đạt 17,7 tỷ lượt với giá trị hơn 295 triệu tỷ đồng, tăng lần lượt 56% và 32% so với cùng kỳ. Sự bùng nổ này cũng kéo theo tình trạng gian lận và lừa đảo thanh toán gia tăng. Trước thực tế đó, Ngân hàng Nhà nước đã bổ sung loạt tiêu chí để nhận diện thẻ và tài khoản có dấu hiệu bất thường. Các tổ chức tín dụng phải rà soát, lập danh sách và báo cáo định kỳ về cơ quan quản lý.
Kết quả cho thấy, chỉ tính từ đầu năm đến nay, hệ thống đã phát hiện khoảng 600.000 tài khoản có liên quan đến hành vi gian lận. Trong đó, gần 300.000 khách hàng đã được cảnh báo kịp thời, giúp ngăn chặn nguy cơ thiệt hại lên tới 1.500 tỷ đồng. Một số ngân hàng lớn như Vietcombank, VietinBank, BIDV và MB đã tham gia thí điểm hệ thống cảnh báo sớm này, trước khi được nhân rộng toàn ngành.
Song song với động thái của cơ quan quản lý, các ngân hàng thương mại cũng chủ động đầu tư mạnh cho công nghệ bảo mật. Bà Đoàn Hồng Nhung, Giám đốc Khối bán lẻ Vietcombank, cho biết ngân hàng này đã triển khai nhiều giải pháp như xác thực đa lớp, hệ thống phát hiện gian lận (fraud detection) và cảnh báo rủi ro tức thì cho khách hàng. Các biện pháp này giúp ngăn chặn phần lớn nguy cơ tấn công mạng, đảm bảo đến nay chưa có sự cố nghiêm trọng nào xảy ra với khách hàng của Vietcombank khi sử dụng dịch vụ ngân hàng số.
Thực tế cho thấy, trong bối cảnh thanh toán số ngày càng phổ biến, việc siết chặt quản lý và tăng cường an toàn cho cả cá nhân lẫn doanh nghiệp là xu thế tất yếu. Ngân hàng Nhà nước nhấn mạnh, các doanh nghiệp, hộ kinh doanh cũng cần chủ động phối hợp, nghiêm túc tuân thủ quy định để bảo vệ tài sản của chính mình.
Với sự vào cuộc đồng bộ từ phía cơ quan quản lý và hệ thống ngân hàng, kỳ vọng niềm tin của người dùng vào giao dịch số sẽ tiếp tục được củng cố, tạo nền tảng phát triển bền vững cho thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam.
