Tại buổi họp báo về tình hình kinh tế - xã hội chiều 10/7, Thiếu tướng Nguyễn Thanh Hưởng – Phó Giám đốc Công an TP.HCM – đã thẳng thắn cảnh báo về hiểm họa cháy nổ từ các khu chung cư và cư xá lâu năm.
Đối với thực trạng các chung cư cũ trên địa bàn, Thiếu tướng Nguyễn Thanh Hưởng cho biết, hiện nay có nhiều chung cư cũ đã hư đến mức không sử dụng được. Tuy nhiên, đa phần chung cư này lại không có quỹ bảo trì cũng như nguồn kinh phí để đảm bảo duy tu, sửa chữa kịp thời.
Những chung cư cũ (đa số được xây dựng từ trước năm 1975) thường nhỏ, hẹp, với điều kiện sinh hoạt chật hẹp, không đảm bảo về an ninh, an toàn PCCC&CNCH. Hơn nữa, tại các chung cư cũ còn tồn tại tình trạng xây dựng trái phép, cơi nới, che chắn, dẫn đến các nguy cơ cháy nổ cao. Tình trạng này, các cơ quan báo chí hay dùng từ "chuồng cọp" để diễn tả mức độ nguy hiểm của các khu chung cư cũ trên địa bàn.
Một ví dụ cụ thể là vụ cháy tại cư xá Độc Lập (phường Phú Thọ Hòa, quận Tân Phú), được xác định bắt nguồn từ sự cố chập điện ở dây dẫn nối máy sấy và tủ lạnh. Điều đáng nói là nơi xảy ra cháy nằm ở phần sân bị lấn chiếm, chất đầy xe máy, xe điện – các vật dụng dễ cháy nổ khi gặp nhiệt độ cao.
Công an TP.HCM cho biết hầu hết các chung cư được xây dựng từ 20-30 năm trước, hiện đã xuống cấp trầm trọng, đặc biệt ở hệ thống điện, nước và phòng cháy chữa cháy (PCCC). Tình trạng rò rỉ điện, nứt vỡ tường, han gỉ thiết bị chữa cháy là chuyện không hiếm.
Tại nhiều khu nhà cũ, việc người dân tự ý cơi nới, che chắn bằng mái tôn, tấm nhựa hoặc gỗ ép vẫn diễn ra phổ biến. Không ít căn hộ còn bịt kín ban công, lối thoát hiểm để mở rộng diện tích sinh hoạt, vô tình biến nơi ở thành "hộp kín" dễ bắt lửa và khó thoát thân khi xảy ra sự cố.
“Cư dân ở đây chủ yếu là lao động thu nhập thấp nên rất khó để huy động kinh phí bảo trì hoặc cải tạo hệ thống PCCC. Trong khi đó, quỹ bảo trì chung cư lại chưa được quản lý hiệu quả”, Thiếu tướng Hưởng cho biết.
Mặc dù TP.HCM đã triển khai hơn 270 lớp huấn luyện PCCC trong 6 tháng đầu năm với gần 80.000 người tham gia, nhưng thực tế cho thấy việc tiếp cận người dân ở các khu nhà cũ còn gặp nhiều hạn chế.
Các chiến dịch phát tờ rơi, tuyên truyền qua loa phát thanh, bảng điện tử… vẫn chưa thay đổi được thói quen coi nhẹ an toàn cháy nổ của một bộ phận người dân.
“Không ai có thể cứu bạn tốt hơn chính bạn”, Thiếu tướng Hưởng nhấn mạnh khi kêu gọi các hộ dân trang bị tối thiểu các thiết bị như bình chữa cháy CO₂, chuông báo khói và định kỳ kiểm tra hệ thống điện, dọn dẹp vật liệu dễ cháy trong nhà.
Đặc biệt, việc chấm dứt các hành vi lấn chiếm không gian chung, bịt lối thoát hiểm là yêu cầu bắt buộc. Bởi chỉ một sơ suất nhỏ cũng có thể khiến sự cố leo thang thành thảm họa không thể cứu vãn.
Chung cư cũ không chỉ là bài toán về hạ tầng, mà còn là vấn đề về con người. Sự xuống cấp đang đẩy hàng nghìn hộ dân TP.HCM vào tình trạng sống chung với hiểm họa mỗi ngày. Trong khi chờ đợi các dự án cải tạo, tái thiết chung cư, thì chính mỗi cư dân cần là “người lính PCCC” đầu tiên, bảo vệ an toàn cho chính mình và cộng đồng
Theo đại diện Sở Xây dựng TP.HCM thông tin về công tác quản lý các chung cư cũ trên địa bàn. Trong đó, nhấn mạnh công tác phân loại, kiểm tra, rà soát tổng thể các chung cư trên địa bàn, đảm bảo tất cả các chung cư phải được kiểm tra, khắc phục các tồn tại, bất cập, đảm bảo an toàn tính mạng, sức khỏe và tài sản của người dân.
