Ngày 12/7, nhiều phường trên địa bàn TP.HCM đồng loạt ra quân tuyên truyền phòng cháy chữa cháy (PCCC), kết hợp vận động người dân tháo dỡ "chuồng cọp" – những lồng sắt kiên cố tại ban công chung cư, nhằm mở thêm lối thoát hiểm phòng khi có hỏa hoạn.
Tại chung cư Thanh Đa (phường Bình Quới), trong ánh nắng đầu ngày, không khí làm việc của chính quyền và người dân diễn ra khẩn trương, nhưng đầy đồng thuận. Những tiếng máy cắt vang lên khi tổ công tác tiến hành tháo dỡ "chuồng cọp" – một phần của chiến dịch vận động trực tiếp từng hộ dân, với tinh thần: vì sự an toàn của chính họ và cộng đồng.
“Thấy tình hình cháy nổ nhiều tại chung cư cũ xuống cấp, tôi cũng thấy sợ. Được chính quyền vận động mở thêm lối thoát hiểm, tôi đồng ý ngay để an toàn cho gia đình”, chị Lê Thùy Liên, cư dân chung cư Bình Quới, chia sẻ.
Tại phường Bình Quới, trong số 23 chung cư thì có tới khoảng 1.000 hộ dân lắp đặt "chuồng cọp". Không ít người dân từng lầm tưởng rằng những lồng sắt này là tấm chắn an toàn, nhưng thực tế, trong các vụ cháy, chính chúng lại trở thành "lồng giam", khiến việc thoát nạn và cứu hộ gặp khó khăn nghiêm trọng.
Ông Mai Quang – Phó Chủ tịch UBND phường Bình Quới cho biết, chính quyền đã thành lập 9 tổ công tác liên ngành để đến từng hộ dân vận động, thuyết phục tháo dỡ, đồng thời đẩy mạnh tập huấn kỹ năng PCCC và cứu nạn, hướng dẫn người dân nắm vững nguyên tắc “4 tại chỗ”: lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ, hậu cần tại chỗ và chỉ huy tại chỗ.
“Phòng cháy không phải là chuyện của riêng lực lượng chuyên trách. Mỗi người dân cần tự ý thức rằng mình chính là tuyến đầu bảo vệ an toàn cho gia đình và cộng đồng”, ông Mai Quang nhấn mạnh.
Để xây dựng một cộng đồng an toàn trước nguy cơ hỏa hoạn, ý thức phòng cháy là yếu tố tiên quyết. Trong chiến dịch lần này, bên cạnh việc vận động tháo dỡ "chuồng cọp", phường Bình Quới còn trao tặng bình chữa cháy, mặt nạ phòng độc và chuông báo cháy cho 30 hộ dân – động thái khuyến khích người dân chủ động chuẩn bị thiết bị ứng phó tại chỗ.
Điều đáng ghi nhận là nhiều hộ dân đã không chờ đến khi bị vận động mà tự nguyện tháo dỡ, cho thấy chuyển biến rõ nét trong nhận thức cộng đồng. Chính sự đồng thuận này mới là yếu tố quyết định tạo nên sự bền vững cho công tác PCCC tại khu dân cư.
Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh, các khu dân cư cũ xuống cấp, ngõ hẻm chật hẹp... thì nguy cơ cháy nổ luôn hiện hữu. Để phòng cháy thực sự hiệu quả, không thể chỉ trông chờ vào lực lượng chữa cháy chuyên nghiệp. Chính quyền cơ sở cần: Tăng cường kiểm tra, giám sát các điểm có nguy cơ cháy nổ cao; Tổ chức huấn luyện, diễn tập PCCC định kỳ; Khuyến khích mỗi hộ gia đình trang bị thiết bị chữa cháy cơ bản…
Người dân, từ vai trò bị động, cần chuyển sang chủ động học hỏi, cảnh giác và sẵn sàng ứng phó. Sự chủ động ấy không chỉ thể hiện qua việc tháo dỡ "chuồng cọp", mà còn ở những hành vi nhỏ: không đốt vàng mã bừa bãi, không để thiết bị điện quá tải, không cản trở lối thoát nạn…
“Mỗi người dân là một người lính phòng cháy” – không phải là khẩu hiệu mang tính hình thức. Đó là lời nhắc nhở về trách nhiệm công dân trước hiểm họa cháy nổ. Từ một hành động nhỏ, một quyết định đúng đắn, mỗi người có thể góp phần tạo nên một thành phố an toàn hơn.
Sự kiện ra quân tại TP.HCM không chỉ là điểm sáng trong công tác PCCC mà còn là thông điệp mạnh mẽ: Muốn an toàn, đừng đứng ngoài cuộc.
Thiết nghĩ, giữa nhịp sống đô thị ngày một dày đặc và phức tạp, việc phòng cháy chữa cháy (PCCC) ở các chung cư cũ tại TP.HCM không còn là chuyện của riêng ai. Đó là vấn đề sống còn, liên quan đến sinh mệnh của hàng ngàn con người đang ngày đêm sinh hoạt trong những khối nhà đã xuống cấp, hệ thống điện chắp vá, lối thoát hiểm bị lấn chiếm, và thiết bị chữa cháy hầu như không còn hoạt động.
Thực tế cho thấy, chỉ cần một tia lửa nhỏ từ chập điện hay bếp ga, hậu quả có thể là cháy lan toàn bộ tầng, thậm chí thiêu rụi cả block nhà, như những vụ việc đau lòng đã xảy ra. Thế nhưng, nhiều cư dân vẫn chủ quan, xem nhẹ công tác phòng cháy như một thủ tục hình thức. Không ít ban quản lý chung cư buông lỏng trách nhiệm, để lối thoát hiểm bị khóa, bình chữa cháy bụi phủ kín, không thể sử dụng.
Chính vì vậy, hơn bao giờ hết, việc tuyên truyền, nâng cao ý thức tự phòng cháy, tham gia diễn tập PCCC định kỳ, và đặc biệt là tháo bỏ những “chuồng cọp”, những rào chắn vô tình biến nhà mình thành “cái bẫy lửa” – cần được xem như một phần trách nhiệm công dân. Nhà nước cần tiếp tục rà soát, đầu tư cải tạo hạ tầng PCCC; nhưng chính người dân mới là “lực lượng đầu tiên” bảo vệ mình trước giặc lửa. PCCC không phải là chuyện xa xôi, mà là việc hôm nay – ngay bây giờ. Bởi mạng sống không có cơ hội thử lại.
Trước nguy cơ cháy nổ tiềm ẩn tại các chung cư cũ, nhà ở nhiều hộ dân, UBND TP.HCM vừa ban hành văn bản chỉ đạo về việc tăng cường công tác phòng cháy chữa cháy (PCCC) và cứu nạn cứu hộ (CNCH) trên toàn địa bàn.
Theo đó, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực PCCC và CNCH, UBND thành phố yêu cầu thủ trưởng các sở, ban, ngành và Chủ tịch UBND cấp xã tổ chức triển khai nghiêm túc, quyết liệt và đồng bộ các chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công an, Thành ủy, HĐND và UBND TP.HCM.
Trọng tâm của đợt cao điểm này là kiểm soát chặt chẽ công tác PCCC trong vận hành, sử dụng nhà chung cư, đặc biệt là các chung cư cũ và nhà ở chia thành nhiều căn hộ nhỏ. UBND TP xác định đây là nhiệm vụ thường xuyên, trọng yếu của các cơ quan quản lý. Song song đó, các đơn vị cần đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật về PCCC, tổ chức tập huấn kỹ năng thoát nạn, chữa cháy cho cán bộ, người lao động và cư dân.
Lực lượng Công an TP được giao nhiệm vụ tổng rà soát, phân công rõ trách nhiệm quản lý, kiểm tra điều kiện an toàn PCCC, đồng thời hướng dẫn ban quản trị, ban quản lý chung cư, chủ hộ và cư dân triển khai các giải pháp đảm bảo an toàn theo quy định.
Đặc biệt, thành phố sẽ kiên quyết xử lý các vi phạm, trong đó bao gồm: Đình chỉ ngay các trường hợp sử dụng căn hộ chung cư để sản xuất, kinh doanh trái phép; Xử lý dứt điểm các chung cư chưa được nghiệm thu, hoàn công nhưng đã đưa vào sử dụng; Khắc phục triệt để những tồn tại, thiếu sót gây nguy cơ mất an toàn về PCCC.
Động thái này cho thấy quyết tâm của TP.HCM trong việc kéo giảm nguy cơ cháy nổ tại các khu dân cư tập trung đông người – nơi từng ghi nhận nhiều vụ việc thương tâm do hỏa hoạn thời gian qua.
