Mới đây, ngày 24/7 Phòng Hợp tác công tư và Quản lý nợ – Sở Tài chính TP.HCM cho biết, dự án “Giải quyết ngập do triều cường khu vực TP.HCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu – giai đoạn 1” (thường được gọi là dự án chống ngập 10.000 tỷ đồng) đang có những bước tiến mới sau chỉ đạo từ Chính phủ.
Cụ thể, ngày 21/7 vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 212/NQ-CP nhằm tháo gỡ những vướng mắc tồn đọng cho hai dự án lớn của TP.HCM: dự án chống ngập 10.000 tỷ đồng và dự án xây dựng đoạn tuyến kết nối từ đường Phạm Văn Đồng đến nút giao Gò Dưa – quốc lộ 1.
Nghị quyết nêu rõ, các vấn đề liên quan cần được xử lý đúng chỉ đạo của Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí và tiêu cực. Đồng thời, yêu cầu các bộ ngành, địa phương thực hiện hiệu quả các giải pháp để “khơi thông điểm nghẽn”, huy động nguồn lực xã hội, đẩy nhanh tiến độ thi công và đưa dự án vào vận hành.
Đáng chú ý, Chính phủ phân định rõ trách nhiệm: cơ quan nào có thẩm quyền xử lý vướng mắc thì phải chủ động giải quyết, đảm bảo kịp thời, khả thi và hiệu quả. Riêng với TP.HCM, UBND thành phố chịu trách nhiệm chính trong việc thẩm định, điều chỉnh báo cáo nghiên cứu khả thi cũng như quyết toán công trình.
Theo Sở Tài chính TP.HCM, dự án chống ngập 10.000 tỷ đồng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, giúp kiểm soát triều cường, ứng phó biến đổi khí hậu và bảo vệ khoảng 570km² diện tích thành phố – nơi sinh sống của khoảng 6,5 triệu người tại khu vực trung tâm và bờ hữu sông Sài Gòn.
Dự án được triển khai theo hình thức đối tác công tư (PPP), hợp đồng xây dựng – chuyển giao (BT), trong đó nhà đầu tư sẽ được thanh toán bằng quỹ đất và phần còn lại từ nguồn vốn đầu tư công của TP.HCM. Việc định giá đất, tính tiền sử dụng và thuê đất do UBND TP chịu trách nhiệm toàn diện.
Cơ chế thanh toán này được xem là giải pháp để tháo gỡ nút thắt tài chính, vốn là nguyên nhân chính khiến dự án dừng thi công từ nhiều năm nay. Trong bối cảnh ngân sách hạn hẹp, việc sử Dự án chống ngập 10.000 tỷ đồng do Công ty CP Đầu tư Xây dựng Trung Nam làm nhà đầu tư, với doanh nghiệp thực hiện là Công ty TNHH Trung Nam BT 1547. Dự án được khởi công từ ngày 26/6/2016, nhưng đến nay – sau gần một thập kỷ – vẫn chưa thể hoàn tất.
Công trình bao gồm 6 cống kiểm soát triều có khẩu độ rộng từ 40–160m, 3 trạm bơm công suất lớn và 7,8km đê/kè bao ven sông Sài Gòn (đoạn từ Vàm Thuật đến sông Kinh). Tính đến hiện tại, khối lượng thi công đã đạt khoảng 90%, tuy nhiên vẫn còn tồn tại nhiều hạng mục dang dở do thiếu nguồn vốn.
Phòng Hợp tác công tư và Quản lý nợ cho biết, để thực hiện chỉ đạo mới từ Chính phủ, UBND TP.HCM đã giao Tổ công tác 1970 tham mưu kế hoạch chi tiết, phân công trách nhiệm rõ ràng cho từng sở ngành và đơn vị liên quan. Sau khi thành phố ban hành kế hoạch triển khai Nghị quyết 212, quá trình thực hiện sẽ được giám sát chặt chẽ để đảm bảo tiến độ hoàn thành.
Với việc tái khởi động theo cơ chế mới, TP.HCM kỳ vọng dự án chống ngập 10.000 tỷ sẽ được hoàn thành và đưa vào sử dụng trong năm 2026, đồng thời quyết toán công trình vào năm 2027. Đây được xem là cột mốc quan trọng, khép lại hành trình dài hơn 9 năm đầy gian truân của một trong những dự án hạ tầng đô thị lớn nhất miền Nam.
Nếu được đưa vào vận hành đúng thời hạn, công trình không chỉ góp phần giải quyết tình trạng ngập do triều vốn dai dẳng nhiều năm qua, mà còn đóng vai trò then chốt trong chiến lược thích ứng biến đổi khí hậu, tăng cường năng lực chống chịu đô thị và nâng cao chất lượng sống cho người dân TP.HCM.
Dù đã có nhiều tín hiệu tích cực, giới chuyên gia nhận định, quá trình “về đích” của dự án vẫn tiềm ẩn nhiều thách thức, nhất là trong khâu định giá quỹ đất thanh toán, điều phối vốn đầu tư công và giải quyết các tồn tại pháp lý giữa các bên liên quan. Tuy vậy, việc Chính phủ chính thức ban hành Nghị quyết 212, cùng với quyết tâm của TP.HCM trong việc xử lý dứt điểm các vướng mắc, đang mở ra một cơ hội mới để công trình sớm hoàn thiện, hiện thực hóa mục tiêu phát triển hạ tầng bền vững cho một đô thị đặc biệt như TP.HCM.
