Một đợt sắp xếp lớn trong hệ thống đơn vị sự nghiệp công lập trên cả nước đang được khởi động, tập trung vào hai lĩnh vực then chốt là giáo dục và y tế. Bộ Nội vụ vừa có công văn gửi các tỉnh, thành phố, đề nghị rà soát toàn diện để điều chỉnh, tinh gọn bộ máy theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết Nghị quyết 18. Đây được xem là bước đi nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, giảm chồng chéo và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân.
Trong lĩnh vực giáo dục, các địa phương sẽ tiến hành sắp xếp hệ thống trường công lập từ bậc mầm non đến phổ thông. Đặc biệt, các trung tâm giáo dục nghề nghiệp và giáo dục thường xuyên sẽ được hợp nhất thành trường trung học nghề, tương đương cấp trung học phổ thông, trực thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo.
Mô hình này sẽ phục vụ học sinh theo khu vực liên xã, phường, vừa bảo đảm tính tập trung, vừa tối ưu hóa nguồn lực. Bộ Nội vụ cũng lưu ý, mỗi tỉnh, thành phố chỉ duy trì tối đa ba trường dạy nghề, ngoại trừ những cơ sở đã có khả năng tự chủ chi thường xuyên. Hiện nay, cả nước đang có hơn 23 triệu trẻ mầm non và học sinh, theo học tại hơn 12.000 trường tiểu học, 10.700 trường trung học cơ sở và hơn 2.400 trường trung học phổ thông.
Ở lĩnh vực y tế, định hướng sắp xếp chú trọng vào việc nâng cao chất lượng khám chữa bệnh và đáp ứng đặc thù dân số già hóa. Bộ Nội vụ yêu cầu mỗi tỉnh, thành phải có ít nhất một bệnh viện chuyên khoa sâu, đồng thời bố trí bệnh viện lão khoa hoặc ít nhất một khoa lão khoa tại bệnh viện đa khoa. Trạm y tế xã vẫn được duy trì trực thuộc UBND xã, đồng thời giữ lại những điểm khám cũ nhằm phục vụ nhu cầu khám chữa bệnh cơ bản, giúp người dân thuận tiện tiếp cận dịch vụ y tế.
Bên cạnh đó, hệ thống bệnh viện đa khoa và trung tâm y tế cấp huyện sẽ được chuyển về trực thuộc Sở Y tế, chịu trách nhiệm khám chữa bệnh cho khu vực liên xã, phường. Tính đến nay, cả nước có 47 bệnh viện công lập cấp trung ương, 419 bệnh viện cấp tỉnh và 684 bệnh viện cấp huyện.
Không chỉ dừng lại ở giáo dục và y tế, kế hoạch tinh gọn bộ máy còn mở rộng sang lĩnh vực quản lý dự án và các đơn vị sự nghiệp khác. Bộ Nội vụ đề nghị mỗi tỉnh, thành phố chỉ duy trì tối đa ba Ban quản lý dự án trực thuộc UBND cấp tỉnh.
Trong trường hợp cần thiết, địa phương có thể thành lập Ban quản lý dự án liên xã, phường, nhưng tất cả sẽ hoạt động theo cơ chế tự chủ tài chính. Những đơn vị sự nghiệp hoạt động kém hiệu quả sẽ bị xem xét giải thể, tránh tình trạng tồn tại hình thức, gây lãng phí nguồn lực. Đồng thời, tại cấp xã, mỗi địa phương sẽ duy trì một đơn vị sự nghiệp công lập đảm nhận việc cung cấp các dịch vụ công cơ bản về văn hóa, thể thao, thông tin, môi trường và nông nghiệp.
Động thái này diễn ra sau khi Ban Chỉ đạo Trung ương, ngày 12/9, yêu cầu tiếp tục rà soát, tinh gọn bộ máy trong các bộ, ngành, đặc biệt là ở cấp vụ, cục. Theo chỉ đạo, không thành lập phòng trong vụ, trừ trường hợp đặc biệt khi có sự sáp nhập từ ba đầu mối trở lên hoặc biên chế vượt quá 45 người. Song song, Bộ Tài chính cũng đưa ra đề xuất sắp xếp lại hệ thống doanh nghiệp nhà nước cũng như cơ cấu nội bộ để thích ứng với bối cảnh phát triển mới.
Việc sắp xếp trường học, bệnh viện và các đơn vị sự nghiệp công lập lần này không chỉ nhằm giảm số lượng đầu mối, mà quan trọng hơn là hướng đến nâng cao hiệu quả phục vụ, tránh dàn trải nguồn lực. Đây là bước đi tiếp nối tiến trình cải cách bộ máy hành chính, thể hiện quyết tâm đổi mới toàn diện để hệ thống công lập thực sự gọn nhẹ, hiệu quả và bền vững.
