Vững vàng từ quy mô và hiệu quả sản xuất
Theo báo cáo của Chi cục Biển đảo và Thủy sản Thanh Hóa, tính đến năm 2025, toàn tỉnh có tổng diện tích nuôi trồng thủy sản đạt 19.200 ha. Trong đó, nuôi nước ngọt chiếm phần lớn với 14.000 ha, nuôi nước lợ 4.200 ha và nuôi nước mặn 1.000 ha. Bên cạnh đó, tỉnh có 2.086 ô lồng nuôi cá nước ngọt và 3.654 ô lồng nuôi cá biển, cho thấy xu hướng mở rộng hình thức nuôi lồng bè trên sông, hồ, đầm phá và vùng ven biển ngày càng rõ nét.
Sản lượng nuôi trồng theo kế hoạch năm 2025 ước đạt 76.000 tấn, trong đó: nuôi mặn 21.000 tấn, nuôi lợ 16.500 tấn, nuôi ngọt 38.500 tấn. Con số này khẳng định sự ổn định trong sản xuất và tiềm năng phát triển lớn của ngành thủy sản xứ Thanh – một địa phương có đường bờ biển dài, hệ thống sông hồ đa dạng và nguồn lao động dồi dào.
Trong đó, vùng nuôi tôm nước lợ được xác định là vùng sản xuất trọng điểm, với diện tích 4.200 ha. Tôm thẻ chân trắng chiếm khoảng 1.000 ha, trong đó nhiều cơ sở đã áp dụng công nghệ nuôi tuần hoàn nước, công nghệ cao, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và đảm bảo an toàn sinh thái. Mô hình này giúp giảm thiểu dịch bệnh, tiết kiệm nước, giảm ô nhiễm môi trường và tạo ra sản phẩm đạt tiêu chuẩn cao phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu.
Bên cạnh đó, tôm sú được nuôi xen ghép với cua xanh, cá và rong câu trên diện tích khoảng 3.200 ha, phần lớn theo hướng hữu cơ và sinh thái. Đây là hình thức canh tác dựa trên cân bằng tự nhiên – trong đó các loài thủy sản hỗ trợ nhau trong chuỗi dinh dưỡng, hạn chế sử dụng hóa chất, bảo vệ nguồn nước và đa dạng sinh học.
Đặc biệt, Thanh Hóa hiện có 2 hợp tác xã được cấp chứng nhận nuôi hữu cơ, gồm: HTX Dịch vụ Nông nghiệp – Thủy sản Hoằng Phong với 140 hộ tham gia, diện tích 286,69 ha, sản lượng dự kiến 71,67 tấn/năm; HTX Dịch vụ và Nuôi trồng Thủy sản Quảng Chính với 71 hộ, diện tích 133,28 ha, sản lượng 53,31 tấn/năm.
Đây là hai mô hình tiêu biểu trong việc phát triển nuôi trồng thủy sản hữu cơ ở Thanh Hóa, vừa mang lại hiệu quả kinh tế cao, vừa bảo đảm cân bằng sinh thái, góp phần xây dựng thương hiệu thủy sản sạch của địa phương.
Ứng dụng công nghệ cao – Hướng đi xanh của ngành thủy sản xứ Thanh
Những năm gần đây, ngành thủy sản Thanh Hóa đã có bước chuyển mạnh mẽ trong ứng dụng khoa học – công nghệ vào sản xuất. Từ khâu chọn giống, quản lý môi trường nước, thức ăn, phòng bệnh cho đến thu hoạch đều từng bước được số hóa và tự động hóa.
Một số cơ sở nuôi tôm thẻ chân trắng tại các huyện Hoằng Hóa, Quảng Xương, Hậu Lộc đã đầu tư hệ thống nuôi tuần hoàn nước (RAS), kết hợp sục khí, lọc sinh học, điều khiển nhiệt độ và độ mặn bằng cảm biến tự động. Việc áp dụng mô hình này giúp giảm 60–70% lượng nước thải ra môi trường, đồng thời tiết kiệm chi phí điện năng, thức ăn và nhân công.
Công nghệ nuôi tuần hoàn không chỉ bảo vệ môi trường mà còn đảm bảo an toàn sinh học, kiểm soát dịch bệnh tốt hơn, tạo ra sản phẩm chất lượng cao. Đây được xem là bước đi tất yếu trong quá trình chuyển đổi sang nông nghiệp tuần hoàn và nông nghiệp xanh – hướng đi mà ngành thủy sản Thanh Hóa đang tích cực thực hiện.
Song song với đó, các mô hình nuôi tôm sinh thái, hữu cơ, kết hợp trồng rong, nuôi cá và cua cũng đang phát triển ổn định. Hình thức nuôi xen ghép này tận dụng tối đa nguồn tài nguyên tự nhiên, tạo chuỗi sản xuất khép kín: rong hấp thụ chất thải hữu cơ từ tôm, cua góp phần làm sạch môi trường đáy, giúp cân bằng hệ sinh thái trong ao nuôi.
Nhiều hộ dân và hợp tác xã đã nhận thấy hiệu quả của mô hình này – dù năng suất không quá cao nhưng chi phí thấp, rủi ro dịch bệnh giảm rõ rệt, sản phẩm dễ tiêu thụ và có giá bán ổn định hơn so với nuôi thâm canh truyền thống.
Cùng với việc áp dụng công nghệ, tỉnh Thanh Hóa cũng đẩy mạnh chuyển giao kỹ thuật, tập huấn sản xuất VietGAP, chứng nhận sản phẩm hữu cơ, hỗ trợ kiểm nghiệm chất lượng nước và quản lý dịch bệnh. Các chương trình này không chỉ giúp nông dân thay đổi tư duy sản xuất mà còn góp phần hình thành các chuỗi giá trị thủy sản sạch, nâng cao thương hiệu cho sản phẩm của tỉnh.
Thực tế cho thấy, việc phát triển nuôi trồng thủy sản bền vững không chỉ là nhiệm vụ kinh tế mà còn là trách nhiệm môi trường. Thanh Hóa đang từng bước hình thành các vùng nuôi tập trung theo quy hoạch, gắn sản xuất với bảo vệ nguồn nước, bảo tồn đa dạng sinh học và sinh kế cộng đồng.
Địa phương cũng đang khuyến khích các doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư vào chế biến sâu, xây dựng chuỗi liên kết từ nuôi trồng – thu mua – chế biến – tiêu thụ, qua đó nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm thủy sản. Bên cạnh đó, việc tận dụng phụ phẩm trong chế biến và nuôi trồng để sản xuất thức ăn, phân bón hữu cơ hay năng lượng sinh học cũng đang được nghiên cứu, mở ra hướng phát triển “xanh từ những điều nhỏ nhất”.
Nhờ sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, ngành và người dân, hoạt động nuôi trồng thủy sản của Thanh Hóa hiện duy trì ổn định, hiệu quả và thân thiện với môi trường. Các vùng nuôi đã từng bước áp dụng công nghệ tuần hoàn, sản xuất hữu cơ, sinh thái và tiêu chuẩn VietGAP, góp phần giảm phát thải, tiết kiệm tài nguyên nước, nâng cao giá trị kinh tế và bảo vệ hệ sinh thái ven biển.
Đây không chỉ là những con số về diện tích hay sản lượng, mà là minh chứng cho sự chuyển mình của ngành thủy sản xứ Thanh – từ sản xuất truyền thống sang sản xuất xanh và bền vững, gắn liền với tầm nhìn phát triển kinh tế xanh của tỉnh Thanh Hóa trong giai đoạn tới.
