Một ngày ở Xuân Sơn, thời tiết có nét đặc trưng của 4 mùa: Buổi sáng mát mẻ của mùa Xuân, buổi trưa ấm áp của mùa Hè, buổi chiều hiu hiu như mùa Thu, buổi tối trời se lạnh đặc trưng của mùa Đông. Đây là lợi thế để loại hình du lịch sinh thái, du lịch nghỉ dưỡng ngày càng phát triển.
Trong thời điểm dịch COVID-19, du lịch nội tỉnh nghỉ dưỡng kết hợp trải nghiệm đã được gia đình anh Nguyễn Phương Nhật (phường Nông Trang, thành phố Việt Trì) lựa chọn, anh Nhật cho biết: Hằng năm vào dịp hè gia đình tôi thường tổ chức đi du lịch tại Vườn Quốc gia Xuân Sơn để nghỉ dưỡng và cho 2 cháu nhỏ được tìm hiểu văn hóa, trải nghiệm không gian văn hóa đặc sắc vùng cao, những hoạt động sản xuất cùng người dân bản địa mà các cháu mới chỉ được nhìn trên tivi, sách báo.
Ông Hà Đức Minh - Chủ tịch UBND xã Xuân Sơn, huyện Tân Sơn cho biết: Phát triển du lịch sinh thái gắn với du lịch văn hóa cộng đồng các dân tộc Mường, Dao tại Vườn Quốc gia Xuân Sơn đã góp phần nâng cao đời sống kinh tế cho người dân, bảo vệ rừng theo hướng bền vững, đồng thời khai thác được tiềm năng và thế mạnh của miền đất này.
Hiện trên địa bàn xã Xuân Sơn có hơn 10 hộ tham gia kinh doanh homestay với khả năng phục vụ 300 khách/ngày. Các hộ tham gia làm du lịch cộng đồng đều được tập huấn cách phục vụ, nấu ăn, tiếp đón du khách. Các hộ kinh doanh đều chú trọng xây dựng hình ảnh như đầu tư bồn hoa cây cảnh, hệ thống tường rào, cổng hoa dây leo đồng nhất tạo cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp đồng thời nâng cao ý thức trách nhiệm cộng đồng địa phương chung tay phát triển sinh thái cộng động...
Những hộ dân chưa đủ điều kiện tổ chức homestay thì phát triển dịch vụ chăn nuôi, trồng trọt, cung cấp thực phẩm cho các homestay và hướng dẫn du khách. Trong năm 2020, mặc dù bị ảnh hưởng của dịch COVID-19 nhưng Vườn Quốc gia Xuân Sơn vẫn đón trên 25.000 lượt khách tới tham quan, doanh thu du lịch đạt khoảng 15 tỷ đồng - ông Hà Đức Minh cho biết thêm.
Những năm gần đây, cơ sở vật chất phục vụ cho du lịch của Vườn Quốc gia Xuân Sơn ngày càng được quan tâm đầu tư, sản phẩm du lịch sinh thái cộng đồng đang hình thành rõ nét đã thu hút ngày càng đông du khách đến tham quan trải nghiệm. Đến với Xuân Sơn, du khách có dịp được tham quan, trải nghiệm nhiều mô hình độc đáo như: “Cọn nước Xuân Sơn”, “Đường hoa du lịch Xuân Sơn”; “Bãi tắm Xuân Sơn”; “Đôi tượng gà nhiều cựa”.... đã trở thành điểm “check-in” không thể thiếu mỗi khi du khách dừng chân tại đây.
Bên cạnh đó, du khách còn được trải nghiệm hoạt động sản xuất của người dân địa phương như đan lát, dệt thổ cẩm, ủ men nấu rượu, bắt cá suối, hái lá thuốc tắm, chế biến các món ăn miền sơn cước, tham gia sinh hoạt văn hóa như đâm đuống, múa xòe, nhảy sạp… mang lại những trải nghiệm thú vị nhất cho du khách.
Chủ homestay Quỳnh Nga (bản Dù, xã Xuân Sơn) - ông Hà Văn Quỳnh cho biết: Để tạo sự gần gũi với thiên nhiên, tôi đã thiết kế homestay của mình theo kiểu nhà sàn của dân tộc Mường ở Tân Sơn, với các chất liệu như gỗ, tranh, tre, nứa tạo sự thoáng mát, cùng khuôn viên rộng rãi và vườn hoa đẹp mắt. Ngoài ra bổ sung thực đơn các món ăn đặc sản của đồng bào Mường, Dao; xây dựng lịch trình để du khách được trải nghiệm nhiều hoạt động như giao lưu văn nghệ lửa trại với các tiết mục đặc sắc của đồng bào Mường, Dao.
Bà Vũ Thị Hoài Phương - Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch: Việc khai thác tiềm năng thế mạnh tại Vườn Quốc gia Xuân Sơn nhằm xây dựng sản phẩm du lịch cộng đồng trong giai đoạn hiện nay là hết sức cần thiết. Góp phần đa dạng hóa loại hình sản phẩm du lịch, xây dựng sản phẩm du lịch đặc trưng có sức thu hút hấp dẫn du khách khi đến Phú Thọ. Với những giá trị về cảnh quan thiên nhiên, địa chất, hệ thống động thực vật đa dạng phong phú cùng với những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Dao, Mường… , Vườn Quốc gia Xuân Sơn thực sự là và điểm đến kỳ thú, hấp dẫn đối với du khách.
Đặc biệt phù hợp để phát triển loại hình du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch khám phá và nghiên cứu khoa học. Thời gian tới, ngành Du lịch tỉnh tiếp tục phát triển du lịch sinh thái cộng đồng Vườn Quốc gia Xuân Sơn theo hướng bền vững. Trong đó chú trọng xây dựng các điểm, làng bản có các yếu tố về cảnh quan môi trường sinh thái, bản sắc văn hóa; kết nối với các tour - tuyến du lịch mới; quan tâm đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật dịch vụ, nâng cao chất lượng dịch vụ, tạo sức hút đối với du khách./.
