Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và sức ép môi trường ngày càng gia tăng trên toàn cầu, Việt Nam xác định phát triển công nghiệp môi trường (CNMT) không chỉ là nhiệm vụ cấp bách mà còn là hướng đi chiến lược để xây dựng một nền kinh tế xanh và bền vững.
Với Quyết định 1894/QĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chương trình phát triển ngành CNMT giai đoạn 2025-2030, đặt mục tiêu đưa ngành này trở thành một lĩnh vực kinh tế độc lập, có vai trò quan trọng trong cơ cấu kinh tế quốc dân.
Theo định hướng, ngành CNMT sẽ được ưu tiên phát triển trên nền tảng đổi mới sáng tạo, công nghệ hiện đại và chuyển đổi số. Các doanh nghiệp, đặc biệt là khu vực tư nhân, sẽ giữ vai trò trung tâm, được tạo điều kiện tiếp cận tín dụng xanh, chính sách ưu đãi và hỗ trợ về công nghệ, nhằm hình thành những tập đoàn lớn trong lĩnh vực công nghệ môi trường.
Đồng thời, Nhà nước khuyến khích phát triển thị trường hàng hóa CNMT, mở rộng nhu cầu đối với thiết bị, công nghệ và sản phẩm môi trường thông qua cơ chế đặt hàng, chỉ định thầu cho doanh nghiệp trong nước, kết hợp xây dựng mạng lưới vườn ươm tại các khu công nghiệp và cơ sở đào tạo.
Chính phủ cũng đặt ra loạt nhiệm vụ trọng tâm như hoàn thiện hệ thống pháp luật, ban hành mã số HS cho hàng hóa môi trường, xây dựng tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật phù hợp với quốc tế, đồng thời điều chỉnh chính sách thuế để khuyến khích chuyển giao công nghệ.
Cùng với đó là việc đầu tư phát triển các khu công nghiệp tái chế, thúc đẩy thương mại và thu hút vốn đầu tư vào CNMT, đồng thời hình thành các doanh nghiệp mạnh thuộc các tập đoàn, tổng công ty nhà nước như PetroVietnam, Vinachem, Vinacomin… nhằm tận dụng nguồn lực sẵn có.
Để đáp ứng yêu cầu phát triển, khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo được coi là trụ cột then chốt. Việt Nam tập trung nghiên cứu, ứng dụng công nghệ xử lý chất thải theo nguyên tắc giảm thiểu, tái chế, tái sử dụng, tận dụng vật liệu thải bỏ cho các ngành khác. Song song, các giải pháp công nghệ cao như cơ điện tử, hệ thống điều khiển tự động, cảm biến sinh học, dây chuyền công nghệ sinh học cũng sẽ được phát triển và áp dụng vào CNMT.
Hướng đi này không chỉ giúp Việt Nam làm chủ công nghệ, tự chủ sản xuất và tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu, mà còn góp phần trực tiếp vào mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, phát triển kinh tế tuần hoàn, bảo vệ môi trường và bảo đảm an sinh xã hội. Xa hơn, ngành CNMT được kỳ vọng trở thành động lực dẫn dắt chuyển đổi xanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và hiện đại hóa nền kinh tế theo hướng bền vững.
