Từ gánh hàng củ đến quyết tâm chuẩn hóa chất lượng
Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất giàu truyền thống canh tác sắn dây, tuổi thơ ông Bùi Văn Thành (trú tại khu dân cư Vũ Xá, phường Trần Liễu, TP Hải Phòng) trước đây là xã Thượng Quận, thị xã Kinh Môn, tỉnh Hải Dương gắn liền với những buổi đào củ, gánh hàng cồng kềnh đi bán khắp các tỉnh lân cận như Hải Phòng, Quảng Ninh.
Việc bán củ tươi tuy vất vả nhưng thu nhập bấp bênh, lại phụ thuộc hoàn toàn vào thương lái. Chính những chuyến hàng dài ngày đã gieo vào lòng người nông dân trẻ ước mơ về một sản phẩm có giá trị kinh tế cao hơn, dễ bảo quản và mang được thương hiệu quê hương đi xa hơn.
Kể về hành trình kinh doanh của mình, minh chứng cho tinh thần dám nghĩ, dám làm của người nông dân Việt Nam trong kỷ nguyên hội nhập, ông Thành cho biết, năm 2000, tôi quyết định mở xưởng chế biến bột sắn dây nhỏ tại gia. Đây là bước ngoặt quan trọng, chuyển từ vai trò người cung cấp nguyên liệu thô sang người sản xuất, chế biến sâu.
Tuy nhiên, thách thức lập tức ập đến, mặc dù sắn dây Kinh Môn có chất lượng tốt, nhưng kỹ thuật chế biến thủ công chưa đồng đều, sản phẩm làm ra dễ bị pha trộn, làm giả bởi các cơ sở khác trên thị trường, khiến uy tín sản phẩm bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nhiều mối hàng lớn sau thời gian hợp tác đã quay lưng, khiến cơ sở chế biến của gia đình ông Thành rơi vào giai đoạn khó khăn chồng chất.
Sau những thất bại đầu tiên, ông Thành nhận ra rằng, muốn sản phẩm tồn tại và phát triển bền vững, chỉ có một con đường duy nhất: Chuẩn hóa chất lượng và xây dựng thương hiệu uy tín.
Với tâm niệm "bột sắn dây phải nguyên chất 100%, không chất bảo quản, không pha trộn", ông Thành đã đưa ra một quyết định táo bạo. Năm 2013, ông mạnh dạn đầu tư gần 1 tỷ đồng để xây dựng xưởng chế biến hiện đại. Đây là một con số khổng lồ đối với một hộ nông dân thời bấy giờ, thể hiện tầm nhìn xa và sự quyết tâm phi thường của ông. Sự đầu tư này không chỉ là xây dựng cơ sở vật chất mà còn là cuộc cách mạng trong quy trình sản xuất.
Ông Nguyễn Đức Minh - Chủ tịch Hội Nông dân phường Trần Liễu, TP Hải Phòng cho biết, HTX Nông sản sạch Thành Nhàn là một trong những mô hình sản xuất, kinh doanh nôn nghiệp ở địa phương chuyên sản xuất chế biến bột sắn dây nguyên chất, luôn bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, giữ được các dinh dưỡng của sắn dây được người tiêu dùng đánh giá cao.
Chia sẻ với PV, ông Thành cho biết, để thực hiện cuộc cách mạng trong quy trình sản xuất, ông đã nghiên cứu, thử nghiệm để đưa máy móc vào khâu nghiền, lọc, tách nước, thay thế hoàn toàn sức người. Việc ứng dụng công nghệ giúp tăng năng suất, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, và quan trọng nhất là tạo ra sản phẩm đồng đều tuyệt đối về chất lượng: bột trắng mịn, hương thơm tự nhiên và tan nhanh trong nước.
“Tôi luôn đề cao nguyên tắc: Nguyên liệu phải là củ sắn tươi vừa thu hoạch, quá trình lắng lọc phải sử dụng nước sạch tuyệt đối, thậm chí phải lọc nước qua nhiều tầng để đảm bảo độ tinh khiết, bởi nước bẩn sẽ làm bột sắn dây bị chua, mất đi độ trắng và hương vị chuẩn”, ông Thành khẳng định.
Đưa đặc sản quê hương lên chuẩn Ocop 4 sao
Bằng sự kiên trì, đầu tư nghiêm túc và đạo đức nghề nghiệp đã đưa sản phẩm bột sắn dây của ông Thành vượt qua ranh giới làng quê.
Theo tìm hiểu của PV, năm 2020, ông Thành cùng các thành viên đã thành lập HTX Nông sản sạch Thành Nhàn nhằm mở rộng quy mô sản xuất và liên kết tiêu thụ với các hộ dân trong vùng.
Với vùng sản xuất tập trung đạt quy mô 10 ha, áp dụng biện pháp canh tác theo hướng hữu cơ, đáp ứng tiêu chuẩn nông sản sạch an toàn; quy mô sản xuất nhà xưởng rộng 1.500 m2 chuyên sản xuất, kinh doanh bột sắn dây nguyên chất.
Ông Thành đã tiên phong dẫn dắt HTX đi đầu trong việc chú trọng áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, thực hành sản xuất theo VietGap, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sạch. Bên cạnh đó, thay đổi tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp. Nhờ đó đã tạo ra những sản phẩm có chất lượng, tạo sự liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, đem lại lợi nhuận cao.
Nhờ chuẩn hóa các quy trình sản xuất, sản phẩm bột sắn dây của HTX nhanh chóng được công nhận đạt chuẩn Ocop 3 sao cấp tỉnh, và sau đó được nâng cấp lên 4 sao. Danh hiệu Ocop không chỉ là một chứng nhận mà là một lời khẳng định về chất lượng, nguồn gốc xuất xứ và quy trình sản xuất minh bạch của sản phẩm.
Nhờ tấm "hộ chiếu" này, bột sắn dây Thành Nhàn đã dễ dàng mở rộng thị trường, từ nội tỉnh cho đến có mặt trong các siêu thị lớn và hệ thống cửa hàng nông sản sạch tại Hà Nội, Quảng Ninh và TP. Hồ Chí Minh.
Đến nay, sản phẩm bột sắn dây của HTX Nông nghiệp sạch Thành Nhàn đã có mặt ở nhiều tỉnh thành trong cả nước, trên các sàn thương mại điện tử Lazada, Vỏ sò, Shopee và xuất khẩu sang thị trường Ấn Độ, Hàn Quốc, Pháp, Nhật Bản, Đài Loan, Trung Quốc…
Từ đó, doanh thu của HTX tăng trưởng ổn định, tạo việc làm thường xuyên cho hàng chục lao động địa phương, đồng thời bao tiêu nguyên liệu đầu vào cho hàng trăm hộ nông dân trồng sắn dây ở địa phương và các vùng lân cận.
Nhìn về tương lai, ông Thành vẫn trăn trở với việc không ngừng cải tiến mẫu mã, đa dạng hóa sản phẩm từ sắn dây (như sắn dây ăn liền, trà sắn dây) và mở rộng thị trường xuất khẩu. Với ông, làm nông nghiệp sạch, làm nông sản có thương hiệu không chỉ là công việc mưu sinh, mà còn là trách nhiệm gìn giữ và nâng tầm đặc sản quê hương. Hành trình của ông Thành là một điển hình sinh động về việc ứng dụng khoa học kỹ thuật, kết hợp với tinh hoa truyền thống, để biến một nông sản dân dã thành một sản phẩm Ocop tự hào của vùng đất bán sơn địa của Hải Phòng.
"Ông Thành không chỉ thành công trong kinh doanh mà còn là người truyền cảm hứng cho cộng đồng mà còn sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ kỹ thuật cho các hộ dân muốn tham gia chuỗi sản xuất, nhờ vậy mà nhiều hộ gia đình như chúng tôi mới có động lực trồng cây sắn dây để đổi đời như hiện nay”, một người dân sống tại khu dân cư Vũ Xá chia sẻ.
Từ một người nông dân chân chất, quyết bám trụ và mạnh dạn thay đổi phương pháp làm nông nghiệp, áp dụng công nghệ, tư duy thị trường hiện đại để biến một sản phẩm truyền thống thành một thương hiệu quốc gia. Ông Thành đã trở hành minh chứng sống động cho người nông dân Việt Nam trong kỷ nguyên hội nhập, được vinh danh là Nông dân Việt Nam xuất sắc (năm 2025) và được nhiều cấp, ngành khen tặng vì những đóng góp tích cực cho kinh tế nông nghiệp địa phương.
