Một trong những điểm nhấn quan trọng trong dự thảo Nghị quyết về cơ chế, chính sách đột phá nhằm bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân, do Bộ Y tế xây dựng và vừa được Bộ Tư pháp công bố thẩm định, là đề xuất tổ chức khám sức khỏe định kỳ miễn phí hằng năm cho nhiều nhóm đối tượng dễ tổn thương trong xã hội. Chính phủ dự kiến sẽ trình Quốc hội xem xét và thông qua tại kỳ họp thứ 10, diễn ra vào tháng 10 tới.
Theo đề xuất, từ năm 2026, những người cao tuổi, người khuyết tật, các hộ nghèo và cận nghèo sẽ được khám sức khỏe miễn phí một lần mỗi năm. Kinh phí thực hiện ước khoảng 6.000 tỷ đồng/năm, lấy từ ngân sách và Quỹ bảo hiểm y tế (BHYT).
Bên cạnh đó, giai đoạn đầu cũng ưu tiên mở rộng tới người có công với cách mạng, đồng bào dân tộc thiểu số, người dân sinh sống tại các vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn và các xã đảo. Đây được xem là bước cụ thể hóa Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị, với mục tiêu xa hơn là toàn dân được khám sức khỏe miễn phí định kỳ và hướng tới miễn phí viện phí cơ bản vào năm 2030.
Lý giải về ý nghĩa chính sách này, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan khẳng định ngày 16/9 rằng, “không phải miễn phí tuyệt đối”, mà Nhà nước hướng tới giảm tối đa phần đồng chi trả của người dân, nâng cao độ bao phủ của BHYT và đặc biệt là giảm số ca tử vong vì phát hiện bệnh muộn. Theo bà Lan, chính sách này sẽ góp phần xây dựng một hệ thống y tế công bằng, hiệu quả, bền vững, đảm bảo “không ai bị bỏ lại phía sau”.
Về cơ chế chi trả, Nhà nước và Quỹ BHYT sẽ gánh phần lớn các dịch vụ y tế cơ bản, trước hết áp dụng cho nhóm chính sách và người yếu thế. Những dịch vụ vượt khung cơ bản hoặc theo yêu cầu, người dân vẫn sẽ chia sẻ một phần chi phí nhằm khuyến khích sử dụng dịch vụ y tế hợp lý, tiết kiệm.
Một số dịch vụ phòng bệnh, quản lý bệnh mạn tính, khám sức khỏe định kỳ hay sàng lọc theo yêu cầu tại tuyến cơ sở cũng sẽ do ngân sách và Quỹ BHYT chi trả, qua đó mở rộng khả năng tiếp cận chăm sóc ban đầu cho người dân.
Không chỉ dừng lại ở chính sách khám sức khỏe miễn phí, dự thảo còn đề xuất các biện pháp an sinh y tế khác. Cụ thể, từ năm 2027, người thuộc diện hộ cận nghèo và người từ 75 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội sẽ được tăng mức hưởng BHYT từ 95% lên 100%.
Đồng thời, dự thảo cũng mở ra hướng thí điểm các gói bảo hiểm bổ sung đa dạng hơn, nhằm đáp ứng nhu cầu khác nhau của người dân, nhất là trong bối cảnh chi phí y tế ngày càng cao.
Song hành với các chính sách dành cho người dân, dự thảo cũng chú trọng đến đội ngũ y tế. Từ năm 2026, bác sĩ, bác sĩ y học dự phòng và dược sĩ sẽ được xếp lương khởi điểm từ bậc 2, thay vì bậc thấp hơn như hiện nay. Ngoài ra, phụ cấp ưu đãi nghề cũng được nâng cho nhân viên y tế tuyến xã, cán bộ y tế dự phòng và các chuyên khoa đặc thù như tâm thần, pháp y hay hồi sức cấp cứu. Tổng kinh phí cho chính sách đãi ngộ nhân lực y tế dự kiến khoảng 4.481 tỷ đồng.
Với những đề xuất này, ngành y tế kỳ vọng vừa tăng cường khả năng tiếp cận dịch vụ y tế của nhóm yếu thế, vừa cải thiện điều kiện làm việc và chế độ đãi ngộ cho đội ngũ y bác sĩ. Nếu được thông qua, chính sách sẽ là nền tảng quan trọng hướng tới mục tiêu bao phủ y tế toàn dân, đảm bảo sức khỏe cộng đồng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong hệ thống y tế quốc gia.
