Trong bối cảnh nông nghiệp Việt Nam đứng trước yêu cầu chuyển đổi mạnh mẽ theo hướng xanh và bền vững, việc hình thành những không gian kết nối tri thức, công nghệ và thị trường đang trở thành đòi hỏi cấp thiết.
Tại TECHFEST Việt Nam 2025, thông điệp này được nhấn mạnh rõ nét khi Hội thảo “Nông nghiệp công nghệ cao cho tăng trưởng xanh” diễn ra ngày 14/12, quy tụ đông đảo chuyên gia, doanh nghiệp, nhà đầu tư và cộng đồng khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp. Sự kiện không chỉ mở ra những góc nhìn mới về vai trò của khoa học - công nghệ mà còn đặt nền móng cho việc ra đời một Trung tâm Đổi mới sáng tạo nông nghiệp bền vững, được kỳ vọng trở thành hạt nhân của hệ sinh thái đổi mới trong thời gian tới.
Theo các đại biểu, Việt Nam có nhiều lợi thế để phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nhất là khi mục tiêu tăng trưởng xanh đang được đặt lên hàng đầu. Ông Phạm Duy, Trưởng Ban Kết nối Đầu tư TECHFEST Việt Nam, cho rằng thúc đẩy ứng dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo không chỉ là xu thế tất yếu mà còn mở ra dư địa lớn cho cộng đồng startup nông nghiệp. TECHFEST Việt Nam 2025 với hàng loạt hội thảo, tọa đàm chuyên đề và các hoạt động kết nối đã và đang đóng vai trò như “đường băng”, giúp các dự án khởi nghiệp từng bước hoàn thiện mô hình, mở rộng thị trường và tiếp cận nguồn lực đầu tư.
Thực tế thời gian qua cho thấy, các cộng đồng khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, công nghệ thực phẩm hay mô hình làng sinh thái đã có những đóng góp đáng kể tại nhiều địa phương, đặc biệt ở các tỉnh miền núi, vùng cao. Thông qua việc kết nối nguồn lực, chuyển giao tri thức và hỗ trợ thị trường, các sáng kiến này đang góp phần nâng cao giá trị nông sản và tạo sinh kế bền vững cho người dân. Ban Tổ chức TECHFEST kỳ vọng, từ nền tảng này, các startup nông nghiệp không chỉ khẳng định chỗ đứng trong nước mà còn từng bước vươn ra thị trường quốc tế.
Một điểm nhấn quan trọng tại hội thảo là sáng kiến xây dựng Trung tâm Đổi mới sáng tạo nông nghiệp bền vững do Hệ sinh thái MEVI khởi xướng. Bà Nguyễn Thị Thu, nhà sáng lập MEVI, nhận định nông nghiệp Việt Nam hiện vẫn tồn tại nhiều “điểm nghẽn”, từ khoảng cách giữa nông dân với nhà khoa học, doanh nghiệp, cho tới thiếu môi trường thử nghiệm công nghệ và hạn chế trong thương mại hóa sản phẩm. Trung tâm mới được kỳ vọng sẽ trở thành đầu mối kết nối các chủ thể trong chuỗi giá trị nông nghiệp, tạo điều kiện để các ý tưởng sáng tạo được kiểm chứng, hoàn thiện và nhân rộng.
Với tầm nhìn dài hạn, trung tâm hướng tới vai trò dẫn dắt đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp bền vững, ưu tiên các mô hình thuận thiên, tuần hoàn và ứng dụng công nghệ mới nhằm gia tăng giá trị nông sản. Các hoạt động nghiên cứu, thử nghiệm mô hình, đào tạo - chuyển giao kỹ thuật, ươm tạo và tăng tốc dự án, cùng kết nối thị trường và nhà đầu tư được thiết kế như một hệ sinh thái khép kín. Đặc biệt, việc xây dựng không gian trình diễn công nghệ và phòng thí nghiệm thử nghiệm từ ý tưởng tới sản phẩm được xem là chìa khóa để đổi mới sáng tạo đi vào thực chất, gắn với hiệu quả kinh tế.
Kinh nghiệm quốc tế cũng mang lại nhiều gợi mở cho Việt Nam. Tại hội thảo, ông Csaba Bundik, đại diện một số tổ chức tư vấn và đầu tư châu Âu, đã chia sẻ về hệ sinh thái đổi mới sáng tạo nông nghiệp của Liên minh châu Âu, trong đó nhấn mạnh vai trò của Hội đồng Đổi mới sáng tạo châu Âu (EIC). Theo ông, các cơ chế hỗ trợ của EIC có thể trở thành cầu nối quan trọng, giúp startup nông nghiệp Việt Nam tiếp cận nguồn vốn, công nghệ và thị trường châu Âu trong tương lai.
Ở góc độ doanh nghiệp công nghệ trong nước, những giải pháp cụ thể cũng được đưa ra. Ông Lê Quý Kha, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ Nền tảng số DTALS, cho rằng hạ tầng định vị chính xác còn thiếu đang gây nhiều tổn thất cho sản xuất nông nghiệp. Việc ứng dụng công nghệ GNSS-RTK kết hợp trí tuệ nhân tạo không chỉ giúp tối ưu hóa canh tác mà còn giảm chi phí, bảo vệ môi trường và nâng cao năng suất.
Tại tọa đàm chuyên sâu trong khuôn khổ hội thảo, nhiều ý kiến thống nhất rằng thách thức lớn của nông nghiệp công nghệ cao không chỉ nằm ở vốn hay thiết bị, mà còn ở khả năng tiếp cận chính sách, thiếu chuyên gia đồng hành và môi trường thử nghiệm tại địa phương. Do đó, việc hình thành các trung tâm đổi mới sáng tạo được xem là giải pháp then chốt, đóng vai trò kết nối nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp và nông dân, qua đó tạo động lực cho nông nghiệp Việt Nam phát triển bền vững trong giai đoạn mới.
