Sau gần 40 năm đổi mới, nền kinh tế thị trường nước ta phát triển mạnh mẽ, vững chắc theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Cơ chế điều hành kinh tế tập trung quan liêu được xóa bỏ, thay vào đó là cơ chế điều hành, quản lý kinh tế bằng pháp luật, chiến lược, chính sách phát triển kinh tế đa thành phần, phát huy tính chủ động, linh hoạt của nền kinh tế, trong đó Nhà nước đóng vai trò là một chủ thể quản lý và điều tiết hài hòa thị trường, tạo cơ chế thông thoáng cho các thành phần kinh tế phát triển bình đẳng, lành mạnh, hạn chế tình trạng độc quyền kinh tế. Những đổi mới về chính sách và hoạt động quản lý nhà nước về kinh tế cho thấy sự thay đổi nhận thức và tư duy mạnh mẽ của Đảng, Chính phủ; vừa quản lý chặt chẽ, vừa kiến tạo linh hoạt giúp ổn định và phát triển kinh tế vĩ mô, mở rộng hợp tác kinh tế quốc tế, củng cố vững chắc mục tiêu phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
Khánh Hòa sau sắp xếp đơn vị hành chính (sáp nhập tỉnh Khánh Hòa và tỉnh Ninh Thuận) có không gian phát triển mở rộng, diện tích 8.5555,86 km2, quy mô dân số là 2.243.554 người. Tỉnh nằm ở vị trí chiến lược quan trọng, gần tuyến hàng hải quốc tế, cửa ngõ ra biển của vùng Tây Nguyên, kết nối vùng kinh tế trọng điểm Đông Nam Bộ với các tỉnh Tây nguyên và Nam Trung Bộ; giao điểm của 3 trục giao thông chiến lược là Quốc lộ 1A, Cao tốc Bắc - Nam phía Đông; đường sắt Bắc - Nam và Quốc lộ 27 lên Nam Tây nguyên. Khánh Hòa có đường bờ biển dài trên 490 km - là tỉnh có đường bờ biển dài nhất Việt Nam cùng gần 200 đảo lớn, nhỏ trong đó có Trường Sa là quần đảo lớn nhất cả nước với diện tích hơn 160.000km2; tỉnh có 04 vịnh biển lớn, nước sâu cùng nhiều bãi tắm đẹp. Khí hậu của tỉnh ôn hòa, số giờ nắng trung bình từ 2.600 - 2.800 giờ/năm; tài nguyên thiên nhiên phong phú và đa dạng, nhiều loại có giá trị kinh tế cao, trữ lượng lớn, đặc biệt là tài nguyên biển.
Kinh tế tỉnh Khánh Hòa (bao gồm tỉnh Khánh Hòa và tỉnh Ninh Thuận) trong những năm gần đây có sự tăng trưởng mạnh mẽ; giai đoạn 2021 - 2025 dự báo tăng 8,24%/năm trở thành một trong số những tỉnh có tốc độ tăng trưởng kinh tế luôn đạt mức cao của cả nước. Tỉnh luôn quan tâm xây dựng các chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển các ngành, lĩnh vực có tỷ trọng đóng góp lớn và nhiều tiềm năng phát triển, khả năng cạnh tranh cao; tích cực mở rộng quan hệ hợp tác trong và ngoài nước để thu hút đầu tư, nhờ đó trong 9 tháng đầu năm 2025, tỉnh đã thu hút được 64 dự án đầu tư ngoài ngân sách với tổng vốn đăng ký đầu tư hơn 350.000 tỷ đồng; trong đó phần lớn được tỉnh định hướng kêu gọi đầu tư vào các dự án đô thị, công nghiệp và năng lượng. Tỉnh tập trung đầu tư khoa học công nghệ, thực hiện chuyển đổi số mạnh mẽ, tăng cường cải cách hành chính để tạo môi trường, điều kiện đầu tư, sản xuất kinh doanh thông thoáng, minh bạch, nhanh chóng, sớm đưa các nguồn vốn vào nền kinh tế. Cùng với đó, tỉnh thường xuyên rà soát xây dựng, củng cố tổ chức bộ máy và đội ngũ nhân sự làm công tác quản lý nhà nước về kinh tế các cấp, các ngành, góp phần nâng cao năng lực quản lý, điều hành và tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước về kinh tế của Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, hoạt động quản lý nhà nước về kinh tế của tỉnh Khánh Hòa vẫn tồn tại một số hạn chế nhất định, như: việc xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật quản lý nhà nước về kinh tế của Ủy ban nhân dân tỉnh có lúc còn chậm, một số còn có sự chồng chéo về nội dung và thẩm quyền; cùng với đó, sau sáp nhập hai tỉnh làm phát sinh việc thiếu thống nhất về nội dung quản lý và chính sách đổi với một số lĩnh vực cụ thể; việc triển khai thực hiện quy hoạch tỉnh còn chậm và chưa hoàn thiện, đến nay còn nhiều đồ án quy hoạch chưa được phê duyệt mặc dù quy hoạch tỉnh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt từ năm 2023; việc triển khai các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế còn chậm, một số ngành, lĩnh vực, địa phương cơ sở còn thiếu chủ động trong thực hiện các nhiệm vụ được giao; công tác giải ngân đầu tư công thấp hơn trung bình chung cả nước, vướng mắc chủ yếu là do giải phóng mặt bằng chậm ảnh hưởng đến tiến độ triển khai các dự án, nhất là các dự án hạ tầng chiến lược, có đóng góp lớn cho tăng trưởng; nhiều khu công nghiệp, cụm công nghiệp đã đi vào hoạt động tuy nhiên tỷ lệ lấp đầy còn thấp, mức đóng góp vào tăng trưởng chưa tương xứng với tiềm năng; việc liên kết thông tin, phối hợp quản lý giữa các sở, ngành, địa phương vẫn tồn tại một số bất cập; phân cấp, phân quyền chưa đầy đủ; việc vận hành tổ chức bộ máy theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp vẫn còn một số hạn chế, vướng mắc nhất định, chất lượng đội ngũ cán bộ tham mưu và cán bộ, công chức xã tham gia quản lý nhà nước về kinh tế còn thiếu, có nơi chất lượng chưa đáp ứng yêu cầu; việc triển khai các nội dung liên kết vùng chưa bảo đảm tính thường xuyên, liên tục; các thỏa thuận quốc tế giữa tỉnh với các đối tác triển khai chưa thật sự hiệu quả.
Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Khánh Hòa lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã xác định mục tiêu Khánh Hòa vững bước tiến vào “thập niên nâng tầm phát triển”, đến năm 2030 trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, trung tâm dịch vụ, du lịch biển quốc tế; trung tâm dữ liệu của quốc gia và khu vực; tăng trưởng kinh tế hai con số, là một cực tăng trưởng cao của cả nước. Để hiện thực hóa mục tiêu trên, Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa cần tập trung khắc phục các hạn chế trong quản lý, điều hành, đồng thời thực hiện đồng bộ, linh hoạt các giải pháp tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước về kinh tế, trong đó quan tâm các giải pháp chủ yếu sau:
Thứ nhất, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức và các cơ quan chuyên môn về tăng cường quản lý nhà nước về kinh tế
Nghiên cứu đổi mới nội dung, hình thức, đồng thời tăng cường, đẩy mạnh thường xuyên công tác tuyên truyền, quán triệt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các chương trình, kế hoạch, định hướng, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, nhất là Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Khánh Hòa lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 và Nghị quyết số 01-NQ/TU ngày 14/7/2025 của Tỉnh ủy về tăng trưởng kinh tế hai con số giai đoạn 2025 - 2030; về lợi ích của người dân, doanh nghiệp khi tham gia phát triển kinh tế, về hợp tác, liên kết phát triển kinh tế và hội nhập kinh tế quốc tế, qua đó nâng cao nhận thức, vai trò, trách nhiệm, tinh thần của đội ngũ cán bộ, công chức các cơ quan, đơn vị, địa phương khi tham gia vào hoạt động kinh tế và quản lý nhà nước về kinh tế; khơi dậy tinh thần kinh doanh, khởi nghiệp sáng tạo, tập hợp và phát huy hiệu quả sự tham gia của người dân và cộng đồng doanh nghiệp vào phát triển kinh tế địa phương. Lựa chọn, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức có uy tín, chuyên môn sâu, hiểu biết rộng về kinh tế, xã hội; có khả năng phân tích, vận dụng chính sách linh hoạt, khả năng sử dụng thành thục các phương pháp, công cụ truyền thông để xây dựng đội ngũ tuyên truyền viên, báo cáo viên chất lượng.
Thứ hai, rà soát và hoàn thiện cơ chế, chính sách phát triển kinh tế của tỉnh Khánh Hòa
Đổi mới mạnh mẽ tư duy xây dựng, cụ thể hóa và tổ chức thực thi chính sách, pháp luật về kinh tế; sử dụng hiệu quả các công cụ thị trường để điều tiết nền kinh tế; bảo đảm bình đẳng giữa các thành phần kinh tế. Rà soát toàn diện, điều chỉnh, bổ sung, thay thế, ban hành mới nhằm hoàn thiện hệ thống chính sách phát triển kinh tế của tỉnh, giảm sự can thiệp và rào cản hành chính trong quản lý kinh tế, xóa bỏ rào cản tiếp cận thị trường, bảo đảm môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, nhất quán, ổn định lâu dài, chi phí thấp. Hoàn thiện các chính sách thuế, phí, lệ phí; xử lý nghiêm các hành vi gây cản trở sản xuất kinh doanh, làm hạn chế cạnh tranh, độc quyền, cạnh tranh không lành mạnh trên thị trường. Hoàn thiện khung pháp lý cho các mô hình kinh tế mới, các ngành, lĩnh vực có nhiều tiềm năng, lợi thế cạnh tranh trong và ngoài nước. Xây dựng chính sách đặc thù để ưu tiên thu hút các nhà đầu tư lớn, chiến lược trong các lĩnh vực khoa học cộng nghệ, năng lượng, công nghiệp công nghệ cao…
Quyết liệt thực hiện chủ trương “Không hy sinh môi trường, tiến bộ và công bằng xã hội để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần”, ban hành các chính sách hỗ trợ, khuyến khích chuyển đổi các mô hình kinh tế truyền thống sang mô hình kinh tế giảm phát thải, bảo vệ môi trường, chuyển giao công nghệ, giải quyết việc làm cho người lao động và thu hút, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho địa phương. Hoàn thiện các quy định, chính sách về quản lý, tiếp cận và khai thác dữ liệu để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp kết nối, chia sẻ, khai thác dữ liệu và bảo đảm an ninh, an toàn dữ liệu. Xây dựng, ban hành và triển khai hiệu quả các cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân, công khai rộng rãi các cơ chế, chính sách hỗ trợ của Nhà nước và của tỉnh đến cộng đồng doanh nghiệp và người dân biết, tiếp cận, thực hiện.
Thứ ba, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện tổ chức bộ máy và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức quản lý nhà nước về kinh tế
Đổi mới tư duy từ quản lý sang phục vụ của đội ngũ cán bộ, công chức cấp tỉnh đến cấp xã và các ngành trong thực hiện quản lý nhà nước về kinh tế; xây dựng đội ngũ cán bộ có tính kế thừa liên tục để tối ưu hóa giữa kinh nghiệm của cán bộ, công chức có thâm niên công tác với tư duy sáng tạo, nhạy bén, đột phá của cán bộ, công chức trẻ. Bố trí cán bộ phù hợp chuyên môn, sở trường, năng lực công tác; thực hiện tốt cơ chế luân chuyển, bố trí cán bộ giữa các ngành, các địa phương để tạo môi trường rèn luyện, tiếp cận thực tiễn đa dạng, tích lũy kinh nghiệm và phát huy năng lực cán bộ.
Với cán bộ, công chức cấp cơ sở, tỉnh cần rà soát, bố trí lại cán bộ theo năng lực và vị trí việc làm; tổ chức các lớp đào tạo ngắn hạn và bồi dưỡng thường xuyên để cập nhật thông tin, bổ sung kiến thức, kỹ năng, nâng cao chất lượng tham mưu trực tiếp và thực hiện quản lý nhà nước về kinh tế tại cơ sở.
Thứ tư, tăng cường phát huy hiệu quả các nguồn lực phát triển kinh tế
Khẩn trương hoàn thiện điều chỉnh Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 để phù hợp với tiềm năng, lợi thế và không gian phát triển mới; đẩy nhanh tiến độ hoàn thành lập các quy hoạch vùng, quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị, nông thôn để làm cơ sở thu hút đầu tư, triển khai các dự án phát triển kinh tế - xã hội. Tăng cường công tác giải ngân vốn đầu tư công theo lộ trình cụ thể; trọng tâm là đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, đặt mục tiêu hoàn thành sớm các dự án hạ tầng chiến lược, dự án trọng điểm, có khả năng đóng góp lớn vào tăng trưởng kinh tế.
Khai thác tốt tiềm năng biển, đảo, đầu tư phát triển mạnh mẽ kinh tế biển trong đó du lịch biển là ngành mũi nhọn. Tăng cường thu hút, lựa chọn các nhà đầu tư chiến lược để phát triển các khu du lịch biển đẳng cấp quốc tế, phát triển các khu du lịch, hoạt động du lịch trải nghiệm, du lịch khám phá, du lịch lặn biển và bảo vệ đa dạng sinh học biển. Tổ chức thường xuyên, quy mô các hoạt động văn hóa, nghệ thuật biển đặc sắc theo từng mùa, từng chủ đề để thu hút khách du lịch Festival Biển, Festival âm nhạc quốc tế, Lễ hội ánh sáng, các giải thi đấu thể thao quốc tế….
Thúc đẩy mạnh mẽ 4 trụ cột tăng trưởng là công nghiệp, năng lượng, du lịch - dịch vụ và đô thị - xây dựng. Sử dụng hiệu quả quỹ đất và nguồn lực đầu tư phát triển để công nghiệp trở thành động lực chính cho tăng trưởng kinh tế nhanh, bền vững. Tận dụng tốt lợi thế điều kiện tự nhiên để phát triển mạnh mẽ năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, đồng thời đào tạo, chuẩn bị nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu để triển khai xây dựng và vận hành các dự án điện năng lượng mới trên địa bàn tỉnh. Phát triển ngành du lịch trở thành kinh tế mũi nhọn của tỉnh, tạo động lực thúc đẩy các trụ cột kinh tế khác phát triển; ưu tiến phát triển du lịch hiện đại, đẳng cấp quốc tế; định vị và phát triển các vùng du lịch trung tâm và lân cận để có chiến lược đầu tư phát triển phù hợp, hiệu quả. Xây dựng chiến lược phát triển đô thị Khánh Hòa, hướng đến đô thị thông minh, đô thị xanh, hiện đại, quản trị số hiệu quả; kết hợp phát triển đô thị với bảo đảm an sinh xã hội, phát huy giá trị văn hóa, lịch sử, là động lực thúc đẩy phát triển ngành du lịch của tỉnh.
Thứ năm, ứng dụng mạnh mẽ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; đẩy mạnh cải cách hành chính nhà nước và nâng cao chất lượng dịch vụ công
Tỉnh Khánh Hòa cần nhanh chóng đổi mới tư duy hành chính từ quản lý sang quản trị và kiến tạo; ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ, chuyển đổi số và cải cách hành chính hiệu quả; nỗ lực hoàn thành các mục tiêu cải cách hành chính theo Nghị quyết số 66/NQ-CP ngày 26/3/2025 của Chính phủ. Tạo bước đột phá mạnh mẽ trong cải cách thủ tục hành chính, hướng đến xây dựng chính quyền số, kinh tế số, xã hội số hiện đại; nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công, giải quyết thủ tục hành chính nhanh, chính xác, thuận tiện cho người dân và doanh nghiệp, rút ngắn quy trình, thời gian, chi phí sản xuất kinh doanh.
Nâng cấp hạ tầng số bảo đảm đồng bộ, hiện đại, kết nối thông suốt, nhanh chóng. Hoàn thiện, đồng bộ hóa, thống nhất hóa các công cụ giải quyết thủ tục hành chính và phần mềm chuyên ngành thành một hệ thống nhất để tạo thuận lợi cho người dân khi thực hiện yêu cầu giải quyết và cán bộ, công chức khi thực hiện giải quyết thủ tục hành chính. Triển khai đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ nâng cao xếp hạng quốc gia đối với các chỉ số đánh giá, cạnh tranh của tỉnh.
Thứ sáu, tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát của cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực kinh tế
Chuyển mạnh từ thanh tra phát hiện sai phạm sang phòng ngừa, ngăn chặn; tăng cường kiểm tra, giám sát đột xuất các cơ sở sản xuất kinh doanh, hoạt động kinh tế, tài chính của các doanh nghiệp; việc tuyên truyền, hỗ trợ và thực hiện các chính sách phát triển kinh tế trên địa bàn tỉnh; việc triển khai đầu tư và xây dựng các công trình, dự án để kịp thời phát hiện, giải quyết những khó khăn, vướng mắc đồng thời xử lý các vi phạm, không để phát sinh thành sai phạm lớn. Ứng dụng khoa học công nghệ xây dựng hệ thống theo dõi, đánh giá tiến độ, kết quả thực hiện các kết luận thanh tra, kiểm tra để cơ quan thanh tra và cơ quan được giao theo dõi kịp thời đôn đốc khắc phục những tồn tại, hạn chế, sai phạm đồng thời hướng dẫn tháo gỡ khó khăn, vướng mắc theo thẩm quyền và theo quy định, hạn chế thất thoát tài sản nhà nước, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân, doanh nghiệp và lợi ích của nhà nước.
Hiện nay, sau sắp xếp tổ chức bộ máy, không còn tổ chức cơ quan thanh tra thuộc cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, thay vào đó Thanh tra tỉnh sẽ làm nhiệm vụ thanh tra chung tất cả các ngành, lĩnh vực. Do đó, cần tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng, tuyển dụng thanh tra viên chuyên ngành và đa chuyên ngành, nhất là trong các lĩnh vực về đất đai, tài chính, đầu tư, đấu thầu… để bổ sung nguồn lực chất lượng cho lực lượng thanh tra tỉnh bảo đảm thực hiện thường xuyên, chất lượng nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra được giao.
Thứ bảy, tăng cường, mở rộng liên kết vùng và hợp tác quốc tế
Thực hiện tốt vai trò thành viên Hội đồng điều phối vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ; cụ thể hóa từng nội dung để triển khai thật sự hiệu quả các hợp tác phát triển kinh tế - xã hội giữa Khánh Hòa với các tỉnh, thành phố trong vùng và cả nước. Thực hiện liên kết, hợp tác toàn diện giữa các sở, ngành tỉnh Khánh Hòa với các sở, ngành chuyên môn có chức năng tương đương thuộc Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trong vùng và cả nước để chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm quản trị, quản lý nhà nước về kinh tế và các chuyên môn khác.
Rà soát, đánh giá thật chi tiết, cụ thể, thực tế việc triển khai các hợp tác, thỏa thuận quốc tế giữa tỉnh Khánh Hòa với các đối tác nước ngoài, giao nhiệm vụ cho từng cơ quan, đơn vị theo dõi, thực hiện và có cơ chế giám sát, đánh giá thường xuyên, định kỳ. Tiếp tục mở rộng hợp tác trên nhiều lĩnh vực với các đối tác truyền thống, các đối tác trong khu vực Đông Nam Á, Đông Á, các tập đoàn kinh tế lớn đã có các dự án đầu tư mang lại nhiều hiệu quả tại tỉnh. Chủ động tìm kiếm, hợp tác quảng bá, phát triển du lịch với các thị trường tiềm năng như Thái Lan, EU, Mỹ, Ả Rập; hợp tác thu hút đầu tư, chuyển giao công nghệ, chia sẻ kinh nghiệm quản trị phát triển năng lượng sạch, năng lượng tái tạo với các quốc gia như Đức, Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ, Đan Mạch, Scotland, Uruguay; hợp tác thu hút đầu tư, chuyển giao công nghệ phát triển công nghiệp công nghệ cao như Singapore, Hàn Quốc; hợp tác nghiên cứu, học tập và trao đổi kinh nghiệm ứng dụng khoa học công nghệ với các quốc gia như Nhật Bản, Ấn Độ, Anh, Thụy Điển, Trung Quốc, Thụy Sĩ…. Cùng với đó, tỉnh cần mở rộng hợp tác trao đổi kinh nghiệm xây dựng chính sách, phương thức quản trị của nhà nước và vận hành nền kinh tế nhiều thành phần; có cơ chế đặc thù khuyến khích nhà đầu tư nước ngoài có kinh nghiệm, uy tín tham gia đầu tư vào tỉnh, nhất là các lĩnh vực có hàm lượng khoa học công nghệ cao, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên, thân thiện với môi trường để tạo thêm nguồn lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội./.
Tài liệu tham khảo:
1. Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Khánh Hòa lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030;
2. Nghị quyết số 01-NQ/TU ngày 14/7/2025 của Tỉnh ủy Khánh Hòa về tăng trưởng hai con số giai đoạn 2025 - 2030;
3. Tỉnh ủy Khánh Hòa, Báo cáo số 54-BC/TU ngày 03/9/2025 tổng kết Nghị quyết số 05-NQ/TW, ngày 01/11/2016 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) và các giải pháp chiến lược thúc đẩy tăng trưởng kinh tế “2 con số” trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam;
4. Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa, Báo Tiền phong, Tài liệu Hội thảo “Khánh Hòa - Hiện thực hóa tầm nhìn thành phố trực thuộc trung ương - Đột phá trong kỷ nguyên mới”;
5. Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa, Báo cáo số 107/BC-UBND ngày 01/10/2025 công tác chỉ đạo, điều hành của UBND tỉnh và tình hình phát triển kinh tế - xã hội 9 tháng đầu năm 2025; phương hướng, nhiệm vụ 3 tháng cuối năm 2025.
