Tại các xã Khánh Sơn, Tây Khánh Sơn và Đông Khánh Sơn (tỉnh Khánh Hòa) có khoảng 2.600 ha trồng sầu riêng, trong đó khoảng 1.600 - 1.700 ha đang vào thời kỳ thu hoạch chính vụ. Tuy nhiên, vì thiếu cơ sở đóng gói tại chỗ và đầu ra bền vững nên việc tiêu thụ loại trái cây này gặp khó khăn.
Những năm trước, vào thời điểm này, thương lái đã đến khảo sát, đặt cọc mua hàng. Năm nay, số lượng thương lái thu mua sầu riêng giảm hẳn, giá cũng thấp hơn.
Chỉ tính riêng xã Tây Khánh Sơn hiện có khoảng 1.100 ha sầu riêng, trong đó 800 ha đang cho thu hoạch. Tuy nhiên, một trong những điểm nghẽn lớn khiến việc tiêu thụ sầu riêng gặp khó khăn là địa phương chưa có cơ sở sơ chế, đóng gói đạt chuẩn. Sầu riêng Khánh Sơn thường phải chuyển về miền Tây hoặc lên tỉnh Đắk Lắk – nơi có các cơ sở đóng gói của doanh nghiệp.
Ông Nguyễn Trí Dũng- Phó Chủ tịch UBND xã Tây Khánh Sơn cho rằng, nếu có cơ sở đóng gói tại chỗ, người dân có thể bán ngay sau khi thu hoạch, thuận tiện trong việc phân loại, truy xuất nguồn gốc và giảm phụ thuộc vào thương lái trung gian.
“Một số nhà vườn lớn thì thương lái sẽ đến trực tiếp, nhỏ lẻ quá thì thương lái ít đến. Không chỉ xã Tây Khánh Sơn mà Đông Khánh Sơn và Khánh Sơn cũng mong muốn một nhà đầu tư, đặc biệt là một đơn vị xuất nhập khẩu lớn, có thể mở một cơ sở ở đây để trực tiếp thu mua hoặc hỗ trợ cho bà con trong những việc như nguồn vốn đầu tư trong năm, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật để bà con được thuận lợi. Sau đó, bà con sẽ bán lại cho doanh nghiệp đó để được xuất khẩu sang một nước nào đó ổn định hơn so với thời điểm hiện nay” - ông Dũng chia sẻ.
Gia đình bà Lê Thị Bé (trú thôn Du Oai, xã Tây Khánh Sơn) canh tác hơn 30 ha sầu riêng, trong đó có hơn 15 ha đang cho thu hoạch. Vụ này, gia đình bà Bé dự kiến thu khoảng 100 tấn quả sầu riêng.
Tuy nhiên, năm nay, giá sầu riêng đầu vụ chỉ ở mức khoảng 60.000 đồng/kg, thấp hơn 2 năm gần đây.
Vừa trồng sầu riêng, bà Bé vừa làm đại lý mua sầu riêng bán sang thị trường Trung Quốc. Gia đình bà đã đầu tư kho lạnh tại chỗ để cấp đông trái khi không kịp xuất bán tươi.
Chia sẻ kinh nghiệm trồng sầu riêng mang lại hiệu quả, bà Bé cho biết, “Trồng sầu riêng quan trọng nhất là phải tìm hiểu kỹ nguồn phân bón và thuốc. Bà con cũng đừng ham bỏ đạm nhiều quá. Một khi trái lớn quá, gai to ra thì bên kia người ta chỉ làm được hàng lột múi chứ không thể xuất nguyên trái. Nếu mình làm được gai nhím, quản lý sâu, rầy, trái đẹp thì được giá. Không nên bỏ đạm nhiều quá, bắt buộc trái sầu bị bể gai. Trái sầu riêng mà xấu thì phải làm hàng lột múi, trữ đông thì không có bao nhiêu tiền hết. Quan trọng mình phải xuất được trái mới mang lại lợi nhuận”.
Theo ông Nguyễn Duy Quang- Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Khánh Hòa, mặc dù diện tích trồng sầu riêng ở miền núi Khánh Hòa ngày càng tăng và đã hình thành được vùng sản xuất tập trung, nhưng tiêu thụ vẫn là khâu yếu. Khi được mùa thì mất giá, khi cần hàng lại không đủ sản lượng.
Để khắc phục tình trạng này, tỉnh Khánh Hòa đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó tập trung cấp mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc và xây dựng thương hiệu sầu riêng Khánh Sơn. Đồng thời, địa phương cũng đang xúc tiến kêu gọi doanh nghiệp chế biến sâu nhằm tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có và đa dạng hóa sản phẩm.
Để sầu riêng Khánh Sơn vươn xa ra thị trường quốc tế, bên cạnh sự nỗ lực của người dân, rất cần sự đồng hành của doanh nghiệp và chính quyền trong việc xây dựng thương hiệu, hoàn thiện chuỗi giá trị và phát triển vùng nguyên liệu bền vững. Người nông dân Khánh Sơn đang kỳ vọng một tương lai ổn định khi trái sầu riêng không chỉ ngon mà còn đủ điều kiện để vươn ra thế giới, phát triển kinh tế địa phương./.
