Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa - Tạo động lực phát triển mới cho kinh tế Thủ đô

Lựa chọn chiến lược trong bối cảnh khó khăn

Hà Nội đang lấy ý kiến Nhân dân cho dự thảo Nghị quyết của HĐND TP. Hà Nội về quy định một số chính sách, nội dung và mức chi hỗ trợ DNNVV trên địa bàn TP Hà Nội giai đoạn 2026-2030.

Dự thảo Nghị quyết của HĐND TP. Hà Nội không chỉ hướng đến tháo gỡ khó khăn trước mắt, mà còn đặt nền móng cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và nâng cao năng lực cạnh tranh của cộng đồng DNNVV Thủ đô. Đây được xem là “đòn bẩy” quan trọng để Hà Nội giữ vững vai trò đầu tàu phát triển kinh tế trong bối cảnh hội nhập và chuyển dịch toàn cầu.

Hiện nay, các DNNVV tại Hà Nội không chỉ chiếm đa số về mặt số lượng mà còn đóng vai trò trung tâm trong tạo việc làm, duy trì tăng trưởng và ổn định xã hội. Theo thông tin từ Sở Tài chính Hà Nội, tính đến hết quý I/2025, tổng số lượng DN đăng ký trên địa bàn TP. Hà Nội là 407.798 DN, với 213.283 DN đang hoạt động, chiếm khoảng 23% tổng số DN đang hoạt động trên cả nước (940.708 DN). Trong đó, DNNVV của TP Hà Nội chiếm 98,2% tổng số DN đăng ký thành lập, tạo việc làm cho 55,1% lao động, đóng góp trên 40% GRDP cho thành phố.

Tuy nhiên, nhóm doanh nghiệp này lại đang đối mặt với hàng loạt thách thức: chi phí vận hành cao, khó tiếp cận vốn, thị trường cạnh tranh khốc liệt, chuyển đổi số chậm, và đặc biệt là tỷ lệ rút lui khỏi thị trường đang tăng cao với tốc độ đáng lo ngại — 24,29%/năm, cao gấp hơn 3 lần tốc độ thành lập mới và quay lại hoạt động.

Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách phải tái định vị vai trò của DNNVV trong nền kinh tế Hà Nội và xây dựng các cơ chế chính sách hỗ trợ vừa toàn diện, vừa đúng trọng tâm, nhằm đảm bảo rằng các DNNVV không chỉ “trụ vững” mà còn có thể đổi mới và phát triển bền vững trong bối cảnh biến động.

Hỗ trợ có điều kiện, thúc đẩy có định hướng

Dự thảo Nghị quyết mới của HĐND TP. Hà Nội thể hiện rõ quan điểm “Nhà nước tạo nền tảng, doanh nghiệp là chủ thể đổi mới”. Chính sách hỗ trợ không đi theo hướng “bao cấp”, mà đặt trọng tâm vào các nội dung tăng cường năng lực nội tại, bao gồm:

Đầu tư vào hệ thống quản trị số tích hợp AI: hiện đại hóa quản lý hỗ trợ doanh nghiệp. Hỗ trợ chi phí đào tạo và tư vấn chuyên sâu: trực tiếp nâng cao năng lực cạnh tranh. Hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo về hạ tầng, thiết bị, mặt bằng: tháo gỡ nút thắt cơ sở vật chất. Đẩy mạnh chuyển đổi số và xây dựng thương hiệu: giúp doanh nghiệp “Go Global” trong kỷ nguyên số.

Điểm nổi bật là tính cụ thể, định lượng rõ ràng: hỗ trợ lên tới 300 triệu đồng/DN/năm cho tư vấn chuyên sâu, hay 1 tỷ đồng/năm cho hạ tầng khởi nghiệp – đây là những mức hỗ trợ mang tính “mồi vốn” rất cần thiết để doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư vào đổi mới và mở rộng thị trường.

Việc đưa Luật Thủ đô 2024 vào “cuộc chơi” hỗ trợ DNNVV là bước đi chiến lược. Hà Nội không chỉ coi doanh nghiệp là đối tượng thụ hưởng chính sách, mà còn là động lực chính cho đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và tăng trưởng xanh.

Đặc biệt, định hướng đưa Khu công nghệ cao Hòa Lạc trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo và công nghệ cao của cả nước là minh chứng rõ nét cho quyết tâm chuyển dịch từ mô hình tăng trưởng truyền thống sang mô hình dựa trên tri thức và sáng tạo. Với hành lang pháp lý rõ ràng, các chính sách hỗ trợ cho DNNVV sẽ có thêm “điểm tựa” để triển khai mạnh mẽ, tránh dàn trải, manh mún như trước.

Cần làm gì để biến chính sách thành thực tế?

Tuy có nhiều tín hiệu tích cực, nhưng bài toán triển khai chính sách vẫn còn không ít thách thức: Vấn đề “hấp thụ chính sách”: không ít DNNVV còn thiếu thông tin, thiếu năng lực hành chính để tiếp cận hỗ trợ công. Cần cải cách quy trình hỗ trợ theo hướng tinh gọn, minh bạch và chủ động tiếp cận doanh nghiệp.

Liên kết vùng và chia sẻ nguồn lực: Hà Nội nên mở rộng không gian hỗ trợ vượt khỏi địa giới hành chính, kết nối với các địa phương lân cận để tạo mạng lưới hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo rộng hơn.

Khuyến khích đầu tư tư nhân vào hạ tầng hỗ trợ khởi nghiệp: chính quyền không thể làm hết, cần có cơ chế xã hội hóa, hợp tác công tư (PPP) để tăng hiệu quả sử dụng ngân sách và chia sẻ rủi ro.

Hà Nội đang ở giai đoạn bản lề của chiến lược phát triển Thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Trong bối cảnh đó, việc xây dựng và thực thi chính sách hỗ trợ DNNVV không chỉ mang tính chống suy giảm, giữ ổn định, mà cần được coi là một chiến lược phát triển dài hạn, giúp doanh nghiệp tự đứng vững và bứt phá trong kỷ nguyên số và hội nhập.

TP. Hà Nội đang phát huy vai trò, cần đẩy mạnh là “người dẫn đường chính sách”, doanh nghiệp là “người thực hành sáng tạo”, còn xã hội – đặc biệt là giới chuyên gia, viện nghiên cứu, trường đại học – chính là “người hỗ trợ tri thức” trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mở. Khi ba thành phần liên kết chặt chẽ, chính sách sẽ không còn là văn bản trên giấy, mà trở thành nguồn lực sống động thúc đẩy phát triển PGS. TS Bùi Anh Tuấn cho biết.

PGS. TS Bùi Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường Đại học Ngoại Thương từng chia sẻ, Hà Nội đang tích cực phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo (ĐMST) mở, tạo điều kiện thuận lợi cho các DN khởi nghiệp và thúc đẩy sự liên kết giữa các bên trong hệ sinh thái sáng tạo mở. Trong thời gian vừa qua, Hà Nội đã xây dựng và ban hành thành công nhiều chủ trương, chính sách về phát triển hệ sinh thái ĐMST mở. Trong đó, Luật Thủ đô 2024 là văn bản pháp lý quan trọng đối với Hà Nội trong định hướng phát triển khoa học công nghệ và ĐMST của Hà Nội./.