Núi lửa Nâm Kar, còn gọi là núi lửa Phú Sơn, nằm trên địa bàn xã Quảng Phú, huyện Krông Nô. Đây là “chứng nhân” của các đợt phun trào cách nay từ 5,33 đến 0,78 triệu năm, thuộc giai đoạn Pliocene – Pleistocene, thời kỳ thứ ba trong lịch sử phát triển địa chất khu vực. Núi lửa Nâm Kar hiện nằm trong vùng Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông.
Nâm Kar mang dáng hình nón cụt, có miệng phễu trũng sâu ở giữa. Đây là dấu tích rõ nét nhất của hiện tượng co rút thể tích sau quá trình phun trào và sự cân bằng trọng lực. Gờ miệng núi lửa nhô cao bao quanh, thể hiện rõ đặc trưng của kiểu phun trào trung tâm dạng nổ. Ngoài ra, Các lớp tro, đá vụn núi lửa xen kẽ với tầng basalt nứt nẻ dạng khối tạo nên cấu trúc phân tầng độc đáo. Đây là minh chứng rõ ràng cho tính phân kỳ của hoạt động phun trào, đồng thời mang giá trị đặc biệt về địa chất và địa mạo học của địa danh này.
Về mặt giao thông, núi lửa Nâm Kar nằm ngay trên cung đường dẫn vào hệ thống hang động núi lửa Krông Nô. Khu vực này còn gắn liền với các bon, buôn giàu bản sắc văn hóa của đồng bào M’Nông, Ê Đê. Vị trí đặc biệt này tạo điều kiện thuận lợi để kết nối tour, tuyến, mở ra hướng phát triển du lịch trải nghiệm - khám phá dành cho du khách trong và ngoài nước.
Trên cơ sở khảo sát thực địa và ý kiến thảo luận, các đại biểu thống nhất khoanh vùng bảo vệ di tích núi lửa Nâm Kar với tổng diện tích 32,8ha, chia thành hai khu vực. Khu vực I rộng 16,4ha là vùng lõi, bao gồm miệng núi lửa và sườn núi – những yếu tố gốc hình thành di tích, cần được bảo tồn nguyên trạng. Khu vực II, cũng rộng 16,4ha, là vùng đệm bao quanh, dự kiến xây dựng các hạng mục như bãi đỗ xe, hoa viên để phục vụ tham quan và phát huy giá trị di tích.
Bên cạnh đó, các đại biểu cũng thống nhất đề xuất mở rộng khoanh vùng bảo vệ đối với các nón than thuộc hai núi phụ của Nâm Kar. Đây cũng là một phần di sản địa chất liên kết chặt chẽ với tổng thể di tích. Bảo tàng tỉnh được giao cắm mốc giới, phối hợp hoàn thiện bản vẽ kỹ thuật, bản đồ và các hồ sơ liên quan, sớm trình cấp có thẩm quyền xếp hạng di tích theo quy định.
Lãnh đạo Sở VH-TT&DL đề nghị UBND huyện Krông Nô chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn và UBND xã Quảng Phú phối hợp thực hiện công tác khoanh vùng, bảo vệ di tích. Đồng thời, chính quyền địa phương cần đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao ý thức cộng đồng trong gìn giữ di sản quý giá này./.
