Tổ bảo vệ rừng cộng đồng thôn Ra Nuối sử dụng điện thoại thông minh để giám sát rừng.
Giám sát từ xa bằng công nghệ hiện đại
Tại xã Sông Kôn, ông Alăng Thành – Tổ trưởng Tổ bảo vệ rừng cộng đồng thôn Ra Nuối – bắt đầu chuyến tuần tra bằng cách mở ứng dụng SMART trên điện thoại. Ông chia sẻ: “Trước đây, báo cáo viết tay rất khó xác minh. Giờ đây, mọi dữ liệu được cập nhật trực tiếp trên ứng dụng, minh bạch và không thể làm sai lệch”.
Nhờ được tập huấn bởi Ban Quản lý rừng phòng hộ Đông Giang, 100% thành viên tổ bảo vệ rừng cộng đồng đã thành thạo thao tác trên SMART. Ứng dụng này ghi nhận đầy đủ tuyến tuần tra, tiểu khu, dấu vết động vật, bẫy thú, nguy cơ cháy rừng. Nhờ vậy, hơn 1.075ha rừng giao khoán cho cộng đồng được bảo vệ nghiêm ngặt, không xảy ra cháy hay mất rừng.
Song song với SMART, lực lượng chuyên trách còn dùng Locus Map để thiết lập bản đồ tuần tra chi tiết. Ông Lê Văn Luân – Trạm trưởng Trạm Quản lý bảo vệ rừng số 5 (Bắc Trà My) cho biết: “Năm 2024, hơn 450 chuyến tuần tra được ghi lại qua hai ứng dụng này, tạo thành bản đồ giám sát cho toàn bộ 1.578ha rừng do trạm quản lý. Mỗi tháng, dữ liệu SMART được xuất báo cáo gửi về chủ rừng, làm căn cứ thanh toán công tác phí và đánh giá hiệu quả tuần tra”.
Nhân viên bảo vệ rừng với thiết bị công nghệ giám sát diễn biến rừng.
Ban Quản lý Khu bảo tồn loài sao la Quảng Nam là đơn vị tiên phong áp dụng số hóa từ năm 2012 với sự hỗ trợ của Dự án CarBi (WWF). Từ 2018, họ tiếp tục bổ sung Locus Map để hoàn thiện dữ liệu tuần tra.
Ông Lê Hoàng Sơn, Giám đốc Ban Quản lý Khu bảo tồn loài sao la Quảng Nam, nhấn mạnh: “Dữ liệu tuần tra được cập nhật theo thời gian thực giúp chúng tôi giám sát từ xa hoạt động của từng tổ. Khu vực nào chưa có dấu vết tuần tra sẽ được yêu cầu bổ sung ngay. Nhờ đó, tình trạng phá rừng gần như không còn xảy ra, số lượng bẫy thú cũng giảm đáng kể qua từng năm”.
Số hóa dữ liệu – Nền tảng quản lý tập trung
Sau khi hợp nhất, Đà Nẵng quản lý hơn 743.701ha đất rừng với địa hình phức tạp, xa khu dân cư, đòi hỏi phải ứng dụng công nghệ thông tin và số hóa dữ liệu để nâng cao hiệu quả bảo vệ rừng.
Trước hợp nhất, Đà Nẵng đã hoàn thiện cơ sở dữ liệu rừng và chủ rừng, đồng bộ vào hệ thống FORMIS kết hợp công nghệ GIS, phục vụ quy hoạch, nghiệm thu và chi trả dịch vụ môi trường rừng. Đặc biệt, phần mềm quản lý rừng cho phép gửi cảnh báo qua SMS, email đến chủ rừng và kiểm lâm viên khi phát hiện biến động.
Năm 2024, tỷ lệ xác minh các điểm diễn biến bất thường đạt hơn 80%. Việc sử dụng flycam cũng giúp rút ngắn thời gian kiểm tra, theo dõi biến động tại các khu vực khó tiếp cận. Hiện các hệ thống dữ liệu đang được đồng bộ để hình thành cơ sở dữ liệu chung toàn thành phố, phục vụ quy hoạch, giao đất – giao rừng, phòng cháy chữa cháy và xử lý vi phạm.
Những cánh rừng xanh mướt ở TP Đà Nẵng.
Công nghệ – “lá chắn” bảo vệ rừng
Theo ông Trần Văn Thu, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Đà Nẵng, các giải pháp công nghệ đang trở thành “lá chắn” bảo vệ rừng, góp phần phát triển lâm nghiệp bền vững, bảo tồn đa dạng sinh học và ứng phó biến đổi khí hậu.
Đà Nẵng đang tiếp tục nâng cấp hệ thống, đào tạo kiểm lâm viên thành thạo công nghệ, đồng thời tích hợp dữ liệu rừng với thông tin đất đai, bản đồ địa chính và cơ sở dữ liệu dân cư để tăng cường phối hợp liên ngành.
Phần mềm FRMS Mobile cũng được triển khai cho cán bộ xã, phường nhằm cập nhật hiện trạng rừng, báo cáo cháy ngay từ điện thoại. Hệ thống này đồng thời cập nhật định kỳ ảnh vệ tinh và hình ảnh từ flycam, cho phép giám sát biến động theo mùa, từng tiểu khu, lô rừng.
