Khởi động cánh đồng lúa giảm phát thải
Ngày 5/4 vừa qua, tại HTX nông nghiệp Thuận Tiến, xã Thạnh An, huyện Vĩnh Thạnh, TP Cần Thơ, Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) phối hợp với Viện Nghiên cứu lúa gạo Quốc tế (IRRI) và Sở NN&PTNT TP Cần Thơ đã khởi động cánh đồng 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp. Sự kiện là bước tiến lớn trong việc hướng đến canh tác lúa bền vững và thân thiện với môi trường.
Cánh đồng lúa giảm phát thải được chọn xuống giống đầu tiên trong vụ hè thu 2024, có diện tích thí điểm 50ha. Giống lúa OM5451 được lựa chọn để gieo sạ với lượng giống 60 kg/ha.
Cánh đồng được ứng dụng 3 công nghệ gieo sạ là áp dụng máy sạ hàng, máy sạ hàng kết hợp vùi phân bình thường và máy sạ hàng hiệu ứng hàng biên kết hợp vùi phân. Với công nghệ sạ hàng hiệu ứng hàng biên kết hợp vùi phân tận dụng hiệu ứng ánh sáng giúp cây lúa khỏe, cho năng suất cao hơn.
Công nghệ sạ hàng hoặc sạ cụm kết hợp vùi phân sẽ giảm số lần bón phân từ 3-4 lần/vụ xuống còn 2 lần/vụ. Giải pháp này giúp bà con nông dân giảm 20% lượng phân bón. Ngoài ra còn giúp giảm được lượng nước tưới, rủi ro dịch bệnh, đổ ngã và tổn thất sau thu hoạch.
Một số biện pháp kỹ thuật canh tác tiên tiến đi kèm là quản lý nước ướt khô xen kẽ (AWD); áp dụng bón phân chuyên vùng chuyên biệt; giải pháp IPM quản lý dịch hại; ứng dụng máy gặt đập liên hợp cho thu hoạch… Đặc biệt là kỹ thuật thu gom rơm rạ khỏi đồng ruộng để trồng nấm và phân bón từ rơm, kết hợp bón phân hữu cơ cho lúa.
Đại diện IRRI đánh giá, cánh đồng giảm phát thải này đã đảm bảo các tiêu chí đề ra trong Đề án Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030 (gọi tắt là Đề án). Tăng chất lượng, hiệu quả và giảm phát thải khí nhà kính.
Ông Nguyễn Cao Khải, Giám đốc HTX nông nghiệp Thuận Tiến đánh giá các thành viên HTX đủ năng lực để thực hiện theo quy trình Đề án đưa ra. Ông Khải kỳ vọng, từ cánh đồng giảm phát thải thí điểm này, sẽ giúp thành viên HTX nhân rộng ra 100% diện tích.
Việc triển khai thực hiện cánh đồng giảm phát thải mang lại có ý nghĩa rất lớn đối sản xuất lúa gạo vùng ĐBSCL, góp phần chuyển đổi phương pháp canh tác từ truyền thống sang cơ giới hóa đồng bộ.
Phát biểu tại lễ khởi động, ông Nguyễn Ngọc Hè - Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ cho biết, thời gian qua, Cần Thơ có 38.000 ha lúa thực hiện theo dự án Vnsat (dự án chuyển đổi nông nghiệp bền vững tại Việt Nam), với 32.000 hộ dân tham gia. Qua đó, trình độ sản xuất của người dân được nâng lên, người dân đã áp dụng các biện pháp để giảm chi phí sản xuất, góp phần tăng lợi nhuận.
"Kế thừa và phát huy những kết quả đạt được từ dự án Vnsat, TP Cần Thơ cam kết sẽ nỗ lực cố gắng thực hiện thắng lợi Đề án 1 triệu hec ta lúa chất lượng cao. Trong đó, phấn đấu đến năm 2025, sẽ có vùng sản xuất quy mô 38.000 ha, đến giai đoạn 2026-2030 đạt 50.000 ha theo kế hoạch", Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ nhấn mạnh.
Sẽ nhân rộng mô hình tạo đột phá cho đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao
Phó Giám đốc Sở NN&PTNT TP Cần Thơ Trần Thái Nghiêm tin tưởng, mô hình sẽ được triển khai thành công, đáp ứng được mục tiêu sản xuất lúa giảm phát thải thấp, tăng thu nhập cho bà con nông dân.
“Từ mô hình mẫu này, ngành nông nghiệp TP Cần Thơ sẽ đúc kết kinh nghiệm thực tiễn sản xuất. Từ đó có chỉ đạo nhân rộng thực hiện Đề án trên địa bàn”, ông Nghiêm cho biết.
Thông qua mô hình, với sự quan tâm của các địa phương và bà con nông dân, ngành nông nghiệp TP Cần Thơ mong muốn, các giải pháp kỹ thuật tiên tiến sẽ sớm được lan tỏa trong quá trình sản xuất lúa trong các vụ tiếp theo.
Ông Lê Thanh Tùng – Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) cho hay, Đề án 1 triệu hec ta lúa chất lượng cao không chỉ thuần túy về kỹ thuật, nâng cao hạ tầng cơ sở cho sản xuất. Đề án còn tổ chức lại toàn bộ ngành hàng lúa gạo ở ĐBSCL, với mục tiêu giảm chi phí sản xuất, giá trị hạt gạo tăng lên, phát thải thấp đi và phát triển bền vững khu vực nông thôn.
Theo Cục Trồng trọt, ĐBSCL là vùng sản xuất lúa gạo chính của Việt Nam với sản lượng lúa luôn ổn định ở mức 24 - 25 triệu tấn/năm, chiếm trên 50% sản lượng lúa và 90% lượng gạo xuất khẩu của cả nước.
Việc triển khai thực hiện Đề án 1 triệu hec ta lúa chất lượng cao góp phần thúc đẩy chuyển đổi từ biện pháp canh tác truyền thống sang cơ giới hóa đồng bộ, phát triển các vùng nguyên liệu tập trung quy mô lớn ổn định lâu dài, bảo đảm chất lượng canh tác bền vững, hiệu quả và giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
Ngoài TP Cần Thơ, Bộ NN&PTNT đã chọn tỉnh Đồng Tháp, Kiên Giang, Trà Vinh và Sóc Trăng tiếp tục triển khai những cánh đồng giảm phát thải thí điểm theo Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp.
Đây là cơ sở quan trọng để Bộ NN&PTNT đánh giá về hiệu quả của từng mô hình. Qua đó, sẽ phê duyệt hệ số giảm phát thải và nhân rộng phương thức canh tác ra toàn bộ diện tích trong Đề án./.
