Theo ông Lê Công Cường, Giám đốc Vườn quốc gia Bến En, việc phủ xanh diện tích đất bán ngập vốn đang bị bỏ trống là bước đi chiến lược giúp hồi phục môi trường sinh thái, đồng thời tăng cường khả năng chống chịu thiên tai trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp. Trong giai đoạn đầu của dự án, 10 ha cây tràm đã được trồng thử nghiệm trên diện tích đất thấp trũng ven lòng hồ. Dự án nhận được sự tài trợ và đồng hành từ Tổ chức Save the Children International cùng Công ty Hyundai Engineering (Hàn Quốc).
Điểm đặc biệt của dự án không chỉ nằm ở mục tiêu phủ xanh mà còn ở cách thức triển khai với sự tham gia tích cực của cộng đồng và các tổ chức quốc tế. Trong những ngày đầu tháng 6, gần 50 tình nguyện viên, bao gồm các kỹ sư, nhân viên của Hyundai Engineering cùng đoàn sinh viên Hàn Quốc, đã trực tiếp trồng cây, dọn rác và tham gia các hoạt động nâng cao ý thức bảo vệ môi trường tại khu vực hồ sông Mực. Đây là minh chứng rõ nét cho việc bảo tồn không còn là trách nhiệm riêng của cơ quan nhà nước mà đang trở thành phong trào có sức lan tỏa quốc tế.
Ông Han Ji Ho – đại diện Hyundai Engineering tại Việt Nam – cho biết: “Chúng tôi tin rằng trồng rừng là một trong những giải pháp bền vững nhất để cải thiện chất lượng không khí và bảo vệ nguồn nước. Dự án tại Bến En không chỉ góp phần vào mục tiêu giảm phát thải toàn cầu mà còn mang đến giá trị thiết thực cho cộng đồng địa phương.”
Cây Tràm được lựa chọn là cây phủ xanh những khoảng đất trống, bán ngập. Đây là loài cây có khả năng sinh trưởng tốt trong môi trường ngập nước, dễ trồng, ít sâu bệnh và đặc biệt có giá trị kinh tế cao nhờ vào tinh dầu và các sản phẩm phụ từ lá và gỗ. Ngoài ra, rừng tràm còn giúp ổn định lòng hồ, hạn chế sạt lở bờ và tạo điều kiện cho các loài động thực vật thủy sinh phát triển trở lại, qua đó phục hồi phần nào hệ sinh thái ngập nước vốn đang bị suy thoái.
Bên cạnh giá trị sinh thái, dự án còn mở ra triển vọng phát triển du lịch sinh thái kết hợp giáo dục môi trường tại Vườn quốc gia Bến En. Với không gian rừng ngập nước được phục hồi, nơi đây có thể trở thành điểm đến hấp dẫn cho các tour trải nghiệm rừng tràm, du ngoạn hồ sinh thái, tìm hiểu đa dạng sinh học hoặc tham quan quy trình sản xuất tinh dầu tràm – một sản phẩm mang tính bản địa cao và có thể tạo thêm sinh kế cho người dân vùng đệm.
Được biết, sau khi hoàn thành giai đoạn trồng thử nghiệm, Ban quản lý Vườn quốc gia Bến En sẽ tiếp tục kêu gọi tài trợ và nhân rộng mô hình trồng rừng ra toàn bộ diện tích 200 ha đất bán ngập còn lại. Để đảm bảo tính bền vững, các đơn vị tham gia cam kết giám sát sự phát triển của cây trồng, nghiên cứu hiệu quả môi trường cũng như triển khai các hoạt động đào tạo cộng đồng về bảo vệ rừng và quản lý tài nguyên bền vững.
Với sự vào cuộc đồng bộ của nhiều bên, hành trình phủ xanh đất bán ngập tại Bến En đang từng bước chuyển mình từ một sáng kiến môi trường thành một mô hình phát triển sinh thái đa giá trị. Đây không chỉ là câu chuyện riêng của Thanh Hóa mà còn là bài học quý giá cho các khu bảo tồn khác trên cả nước trong nỗ lực hài hòa giữa bảo tồn thiên nhiên và phát triển bền vững.
