Bộ Quốc phòng đang lấy ý kiến cho dự thảo Quy chế hoạt động ứng phó sự cố tràn dầu, với nhiều nội dung được điều chỉnh, bổ sung nhằm phù hợp hơn với thực tiễn và khung pháp lý hiện hành. Điểm đáng chú ý là dự thảo lần này bổ sung quy định cụ thể về thời gian quây, chặn dầu tràn đối với sự cố xảy ra ngoài khơi, một vấn đề được đánh giá là quan trọng trong việc giảm thiểu thiệt hại môi trường biển.
Theo dự thảo, các cơ sở, dự án dầu khí hoạt động ngoài khơi phải luôn trong trạng thái sẵn sàng ứng phó theo kế hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Khi xảy ra sự cố, lực lượng, phương tiện tại chỗ phải được huy động ngay để triển khai quây chặn, khống chế lượng dầu tràn trong vòng 2 giờ nếu khối lượng dầu dưới 20 m3. Với các sự cố có khối lượng từ 20 m3 đến 500 m3, thời gian xử lý tối đa là 24 giờ; còn đối với sự cố lớn hơn 500 m3, việc quây chặn phải hoàn tất trong vòng 48 giờ với sự tham gia của các đơn vị chuyên trách.
Không chỉ dừng lại ở khu vực ngoài khơi, dự thảo cũng đề cập việc điều chỉnh thời gian quây chặn dầu tràn trên đất liền và ven biển. Mục tiêu là tạo thuận lợi cho các địa phương, cơ sở trong quá trình triển khai ứng phó, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả thực tiễn.
Một trong những điểm mới đáng chú ý khác là quy định cụ thể hơn về việc xây dựng, thẩm định và phê duyệt kế hoạch ứng phó sự cố tràn dầu ở các cấp chính quyền. Theo đó, UBND cấp tỉnh và cấp xã có trách nhiệm ban hành kế hoạch ứng phó định kỳ, cập nhật hằng năm và ban hành lại sau mỗi 5 năm. Các cảng, cơ sở, dự án trên địa bàn phải xây dựng kế hoạch riêng, trình cơ quan chuyên môn được UBND tỉnh giao nhiệm vụ tổ chức thẩm định và phê duyệt.
Trường hợp có sự thay đổi lớn làm vượt quá quy mô hoặc khả năng ứng phó trong phương án đã được duyệt, đơn vị phải lập lại kế hoạch và trình thẩm định lại. Với các cơ sở, dự án dầu khí ngoài khơi, kế hoạch ứng phó sẽ do Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam thẩm định trước khi trình Văn phòng Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia phê duyệt. Sau đó, kế hoạch được gửi tới UBND các tỉnh, thành phố có nguy cơ bị ảnh hưởng để phối hợp thực hiện.
Riêng các tổng kho, cảng xăng dầu có quy mô dự trữ từ 50.000 m³ trở lên hoặc có khả năng tiếp nhận tàu tải trọng trên 50.000 DWT, kế hoạch ứng phó sẽ được trình thẩm định ở cấp quốc gia. Ngược lại, những cơ sở nhỏ hơn sẽ trình cơ quan chuyên môn cấp tỉnh để thẩm định, bảo đảm phù hợp với quy mô và năng lực ứng phó của địa phương.
Dự thảo cũng nêu rõ quy định mới về việc xây dựng kế hoạch ứng phó đối với các tàu có dung tích nhỏ, nhằm tháo gỡ khó khăn trong công tác quản lý tại địa phương và nâng cao trách nhiệm của chủ phương tiện. Theo đó, tàu chở dầu mang cờ Việt Nam có tổng dung tích dưới 150 GT hoặc tàu khác không phải tàu chở dầu dưới 400 GT phải lập kế hoạch ứng cứu ô nhiễm dầu, đồng thời trình cơ quan có thẩm quyền cấp tỉnh phê duyệt.
Bên cạnh đó, Bộ Quốc phòng cũng đề xuất thành lập Hội đồng thẩm định kế hoạch ứng phó sự cố tràn dầu tại địa phương để việc triển khai, giám sát và phê duyệt được thực hiện có căn cứ, rõ ràng về trách nhiệm. UBND cấp xã được bổ sung thêm vai trò trong công tác phòng ngừa và xử lý sự cố tràn dầu, giúp tăng cường khả năng ứng phó từ cơ sở.
Theo tờ trình của Bộ Quốc phòng, những điều chỉnh trên nhằm bảo đảm sự thống nhất với Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025, Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi, bổ sung năm 2025) và Quyết định 1896/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực quốc phòng. Dự thảo Quy chế mới được kỳ vọng sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý, ứng phó sự cố tràn dầu, đồng thời giảm thiểu tác động tiêu cực tới môi trường, đặc biệt là trong bối cảnh hoạt động khai thác, vận chuyển dầu khí ngoài khơi ngày càng gia tăng.
