Sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP - Bước đệm mới cho “kế hoạch” chinh phúc thị trường khó tính
Những năm gần đây, cây sầu riêng không chỉ khẳng định giá trị kinh tế cao mà còn trở thành hướng phát triển mới của nông dân nhiều địa phương, trong đó có xã Phú Lợi (huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai). Nắm bắt xu hướng thị trường và đòi hỏi chất lượng ngày càng cao của người tiêu dùng, nhiều hộ nông dân tại đây đã mạnh dạn chuyển đổi cây trồng, áp dụng tiêu chuẩn VietGAP, xây dựng mã số vùng trồng, và từng bước tham gia chuỗi liên kết sản xuất – tiêu thụ sầu riêng.
Diện tích trồng sầu riêng tại huyện Định Quán đã tăng gấp hơn ba lần, từ dưới 900 hécta lên gần 2.900 hécta. Trong đó, xã Phú Lợi hiện có 347 hécta sầu riêng, riêng có 17 hộ được cấp mã số vùng trồng và 5 hộ canh tác đạt tiêu chuẩn VietGAP – điều kiện quan trọng để tiếp cận các thị trường khó tính như Trung Quốc, Hàn Quốc hay Úc.
Theo ông Nguyễn Công Quán – Phó Chủ tịch UBND xã Phú Lợi, chính quyền địa phương đang tích cực vận động nông dân tham gia liên kết sản xuất và tiêu thụ với các doanh nghiệp như An Lộc Phát, Tân Hoàng Linh. Các đơn vị này không chỉ hỗ trợ kỹ thuật mà còn đóng vai trò cầu nối giúp người trồng sầu riêng đưa sản phẩm ra thị trường trong nước và quốc tế.
Điển hình, ông Nguyễn Văn Hạnh - một nông dân gắn bó với đất đai hơn 20 năm, là một trong những người tiên phong chuyển đổi mô hình. Hiện gia đình ông canh tác gần 5 hécta sầu riêng Thái và Ri6, trong đó 3 hécta đã cho thu hoạch ổn định. Ông Hạnh chia sẻ “Trồng sầu riêng theo VietGAP tuy đầu tư công phu, nhưng đổi lại chất lượng đảm bảo, đầu ra thuận lợi. Năm nay, lợi nhuận từ mỗi hécta đạt khoảng 900 triệu đồng – cao gấp nhiều lần so với các loại cây trồng cũ.”
Tương tư, ông Trần Khì Sầu – một hộ nông dân trẻ cũng từng loay hoay với cây điều, giờ đã tìm được hướng đi ổn định với sầu riêng. Ông chia sẻ, đây là cây trồng đòi hỏi kỹ thuật chăm sóc cao, đặc biệt là tưới tiêu hợp lý và thụ phấn đúng thời điểm. Nhưng bù lại, nếu làm đúng kỹ thuật, sản lượng và giá bán đều rất khả quan.
Giải pháp cho hướng đi bền vững, bảo vệ thành quả của nông dân
Hiện nay, đầu ra vẫn là nỗi lo của nhiều hộ trồng sầu riêng. Giá cả có thể dao động mạnh theo từng thời điểm, phụ thuộc phần lớn vào thị trường xuất khẩu. Việc chưa có nhiều hợp đồng bao tiêu dài hạn khiến người trồng gặp không ít rủi ro.
Theo ông Quán, việc mở rộng diện tích ồ ạt nếu không kiểm soát chặt chẽ về kỹ thuật và tiêu chuẩn sẽ dễ dẫn tới “khủng hoảng thừa” và rủi ro thị trường. Do đó, cần phải tập trung vào chất lượng thay vì chạy theo số lượng.
Bên cạnh đó, Anh Trần Khì Sầu bày tỏ mong muốn: “Chúng tôi rất cần các doanh nghiệp ký kết thu mua lâu dài để yên tâm sản xuất. Nếu có đầu ra ổn định, nông dân sẽ sẵn sàng đầu tư bài bản và hướng đến sản xuất bền vững.”
Chính vì vậy, cần đẩy mạnh hơn nữa việc hình thành các hợp tác xã chuyên canh, mở rộng vùng trồng đạt chuẩn, đồng thời đa dạng hóa thị trường – không chỉ trông chờ vào xuất khẩu mà còn khai thác thị trường nội địa đang ngày càng yêu cầu sản phẩm chất lượng cao.
Sầu riêng VietGAP – từ “đặc sản khó ngửi” trở thành “vàng xanh” cho nông dân Đồng Nai , đây là thành quả của tư duy đổi mới, sự bền bỉ đầu tư và phối hợp hiệu quả giữa người dân, chính quyền và doanh nghiệp. Nhưng để hướng đi này thực sự bền vững, cần tiếp tục xây dựng nền nông nghiệp bài bản, có chiến lược dài hơi – nơi người nông dân không chỉ là người sản xuất, mà còn là chủ thể trong chuỗi giá trị nông sản hiện đại.
