Ngày 26/8, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức Hội nghị trực tuyến phản biện xã hội đối với Dự thảo Nghị quyết của HĐND Thành phố ban hành quy định về lộ trình và chính sách hỗ trợ chuyển đổi phương tiện vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh. Hội nghị có sự tham dự của đại diện các sở, ngành, giới chuyên gia, nhà nghiên cứu, luật gia cùng trên 1.500 đại biểu tại 168 điểm cầu cấp xã, phường.
Theo ông Phạm Vương Bảo - Phó Giám đốc Trung tâm quản lý giao thông công cộng, Sở Xây dựng Thành phố cho biết, Dự thảo Nghị quyết đặt mục tiêu từ nay đến 2029, các tuyến xe buýt Thành phố có trợ giá sẽ thay thế, đầu tư mới xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh đối với các loại xe buýt sử dụng khí CNG, nhiên liệu diesel có thời gian sử dụng trên 15 năm.
Theo đó, các tuyến không trợ giá (nội tỉnh, liên tỉnh) và các tuyến mới mở sau 2025 sẽ 100% dùng xe điện, năng lượng xanh; từ năm 2030, toàn bộ xe buýt trên địa bàn phải chuyển đổi hoàn toàn.
Đóng ý kiến tại hội nghị, bà Ung Thị Xuân Hương - Hội Luật gia TP.HCM cho rằng, lộ trình 5 năm cho việc thay thế toàn bộ xe buýt sang sử dụng điện, năng lượng xanh có thể hơi gấp so với lộ trình của Chính phủ đặt ra là 2050. Chính sách hỗ trợ trong Dự thảo chưa đủ hấp dẫn, cần có ưu đãi mạnh hơn để giảm rủi ro và gánh nặng cho nhà đầu tư.
Ngoài ra, bà Hương cũng đề nghị làm rõ phương án xử lý xe cũ; đẩy mạnh số hóa, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Hội Luật gia Thành phố ủng hộ Dự thảo, tuy nhiên, cần nghiên cứu hoàn thiện chính sách hỗ trợ; đơn giản hóa thủ tục hành chính và nâng cao tính khả thi.
Đề cập đến chính sách, Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Đoàn Luật sư TP.HCM cho rằng chính sách vay vốn lãi suất ưu đãi 3%/năm chỉ phù hợp với các doanh nghiệp có tiềm lực tài chính lớn, còn các hợp tác xã vận tải nhỏ, lực lượng quan trọng trong giao thông công cộng sẽ khó tiếp cận. Ông lưu ý chi phí thay pin chiếm tới 30 - 50% giá trị xe, phát sinh sau 3 - 7 năm, gây rủi ro tài chính lớn. Thành phố cần nghiên cứu các mô hình kinh doanh như dịch vụ cho thuê pin, trạm hoán đổi pin để giảm áp lực vốn và tối ưu hóa hiệu quả vận hành.
Ở góc nhìn khác, ông Đặng Văn Vĩnh - Phó Giám đốc Công ty cổ phần Kinh doanh khí miền Nam cho rằng việc loại bỏ toàn bộ xe buýt CNG vào năm 2030 sẽ gây lãng phí, bởi nhiều phương tiện vẫn còn niên hạn sử dụng. Ông đề nghị nghiên cứu đánh giá tác động và phương án cụ thể đối với lượng xe buýt sử dụng CNG và nếu có thể đề nghị cho phép xe buýt CNG kéo dài hết thời hạn sử dụng, vì CNG là một loại năng lượng sạch.
Trong khi đó, hiện nay ở một số quốc gia, việc sử dụng xe buýt bằng Hydro đã được triển khai và đạt hiệu quả cao, giải quyết được vấn đề hạn chế ô nhiễm môi trường từ nguồn điện chạy than, dầu và pin xe điện. Vì vậy, rất cần bổ sung thêm một phần nội dung về phát triển xe buýt chạy bằng Hydro.
Về hạ tầng sạc, ông Bùi Hòa An - Phó Giám đốc Sở Xây dựng Thành phố cho biết, công nghệ hiện tại đáp ứng được việc sạc tại các bến, depot. Với xe cá nhân, trạm sạc có thể bố trí tại các siêu thị, bãi đỗ xe, nhưng cần có chính sách về quỹ đất hợp lý.
Đồng thời, cần tăng cường tuyên truyền để góp phần chuyển đổi thói quen, hành vi tham gia giao thông của người dân từ phương tiện giao thông cá nhân sang sử dụng phương tiện giao thông công cộng, từ sử dụng năng lượng hóa thạch sang sử dụng năng lượng điện, năng lượng xanh. Hơn nữa, chỉ khi có được sự đồng thuận của người dân và doanh nghiệp, thì quá trình “chuyển đổi xanh” trong giao thông vận tải mới có thể thành công, góp phần xây dựng Thành phố xanh, sạch, bền vững.
