Hồi sinh từ vùng “đất chết”
Quang Chiểu là xã biên cương nằm ở phía tây tỉnh Thanh Hóa, nơi quanh năm sương giăng, núi ấp. Dân cư chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số, cuộc sống gắn với nương rẫy, canh tác theo lối tự cung tự cấp, du canh du cư nên đời sống vô cùng khó khăn.
Trước đây, mỗi mùa làm nương, bà con lại vào rừng sâu. Gặp cây con thì phát, cây to thì đốn, chỉ để lấy chỗ tra hạt lúa, hạt ngô. Trồng xong vụ lúa, vụ ngô, nương rẫy bị bỏ mặc cho cỏ dại và mưa nắng, còn người dân thì rủ nhau vượt biên làm thuê hoặc vào rừng tìm gỗ quý để kiếm thêm đồng tiền đong gạo.
Có tiền, nhưng rồi cũng có tật. Những người đàn ông trong bản bắt đầu chạy theo “nàng tiên trắng”, gieo rắc cái chết trắng khắp làng trên xóm dưới. Quang Chiểu khi ấy trở thành “điểm đỏ” của tệ nạn ma túy trong tỉnh. Cái chết trắng không chỉ cướp đi sinh lực của bản làng mà còn mang theo căn bệnh thế kỷ, khiến nơi đây chìm trong tang tóc, bế tắc.
Ông Hà Văn T. trú tại bản Xim (70 tuổi) nhớ lại: “Khoảng mười lăm năm trước, đàn ông trong bản nghiện ma túy nhiều lắm. Có người bị HIV lây cho vợ, rồi cả hai vợ chồng chết, để lại lũ con lít nhít tự nương tựa vào nhau mà sống.”
Thời ấy, Quang Chiểu là một màu xám xịt. Đàn ông chìm sâu trong cơn mê của ma túy và rượu mạnh; còn những người phụ nữ lầm lũi lên nương, vừa gánh con, vừa lo kiếm tiền — đôi khi chỉ để có tiền cho chồng mua ma túy. Chính vì thế, trẻ em bỏ học nhiều, bản làng tiêu điều, tương lai mờ mịt.
Với sự quyết tâm của Trung ương và tỉnh, đặc biệt là những cán bộ “bám bản”, họ đã trở thành những cánh tay nối dài của Đảng, mang làn gió mới về với vùng đất này. Chính họ là những người từng bước vực dậy xã biên cương Quang Chiểu khỏi lưỡi hái tử thần, mở ra một hành trình hồi sinh đầy gian khó nhưng cũng chan chứa niềm tin.
Dù nơi đây không có sóng điện thoại, không điện lưới, đường đi lại hiểm trở, nhưng đội ngũ cán bộ, giáo viên vẫn ngày ngày vượt núi băng rừng, mang con chữ, ánh sáng tri thức và niềm hi vọng đến với bà con. Họ là những người thắp lên trong đôi mắt hồn nhiên của trẻ thơ ánh sáng của ngày mai, thắp lại những ước mơ giản dị của đồng bào những ước mơ từng bị chôn vùi nơi triền núi hoang vu năm nào.
Đặc biệt, được sự hướng dẫn, “cầm tay chỉ việc” của các cán bộ khuyến nông, bà con đã từng bước thay đổi tư duy canh tác. Từ trồng lúa nương một vụ, họ mạnh dạn chuyển sang sản xuất hai vụ, giải quyết được nạn đói giáp hạt kéo dài bao năm. Nhờ vậy, trên những quả đồi trơ trọi năm nào, những mầm non, cây xanh hy vọng bắt đầu mọc lên, khởi nguồn cho một mùa no ấm.
Ánh sáng của Đảng đưa bản làng hồi sinh
Quang Chiểu hôm nay khoác lên mình màu xanh mới – màu của ấm no và hạnh phúc. Những con đường vào bản đã được bê tông hóa, những ngôi nhà từng xiêu vẹo giờ dựng lên vững chãi. Bà con có điện để thắp sáng, có sóng điện thoại để kết nối, và quan trọng hơn là những đứa trẻ em đều được đến trường.
Ông Hà Văn Tình, (bản Bàn xã Quang Chiểu) phấn khởi: “Ngày trước, bản mình nghèo lắm, đường đi toàn đất đá, trời mưa là trơn trượt, có khi phải đi cả tiếng mới ra được trung tâm xã. Giờ đường bê tông phẳng phiu, điện có, sóng điện thoại cũng có. Con cháu đi học thuận tiện hơn, tối đến cả nhà bật tivi nghe tin tức, cuộc sống đỡ vất vả nhiều rồi”.
Nhìn những thửa ruộng bậc thang từng bị bỏ hoang, nay đã được bà con cày bừa, gieo mạ xanh mướt. Từ chỗ chỉ trông chờ vào một vụ lúa nương, giờ đây người dân đã biết áp dụng khoa học kỹ thuật, canh tác hai vụ lúa, xóa nạn đói giáp hạt. Trên những triền đồi trọc ngày nào, keo, luồng đang dần phủ xanh; còn dưới chân núi, đàn trâu, đàn bò mải mê gặm cỏ, xa xa vang lên tiếng nô đùa của con trẻ... Tất cả hòa quyện, tạo nên nhịp sống mới, rộn rã nơi vùng biên cương.
Đặc biệt, chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) đã giúp người dân thay đổi tư duy sản xuất. Trong đó, gạo nếp Cay Nọi – được trồng trên những thửa ruộng bậc thang cao hơn 800m, hấp thụ khí trời trong lành và nguồn nước tinh khiết từ lòng núi – đã trở thành sản phẩm chủ lực, được công nhận OCOP 3 sao năm 2021.
Không chỉ đổi thay trong sản xuất, hạ tầng của Quang Chiểu cũng đang khoác lên mình tấm áo mới. Những tuyến đường liên bản mở rộng, ánh điện về tới từng nếp nhà, trường học và trạm y tế khang trang mọc lên giữa lưng chừng núi. Cả bản rộn ràng tiếng cười, tiếng loa truyền thanh vang vọng mỗi sớm mai – âm thanh của một Quang Chiểu đang hồi sinh mạnh mẽ giữa đại ngàn.
Ông Triệu Minh Xiết, Bí thư Đảng ủy – Chủ tịch HĐND xã Quang Chiểu, chia sẻ: “Chúng tôi xác định, muốn dân tin thì cán bộ phải gần dân, phải làm được cho dân thấy. Từ chủ trương đúng đắn của Đảng đến sự đồng lòng của bà con, Quang Chiểu mới có được diện mạo hôm nay.”
Quang Chiểu hôm nay, giữa đại ngàn biên cương, núi vẫn đứng đó trầm mặc mà vững chãi, chứng kiến bao đổi thay của đất và người. Trên những sườn núi từng khô cằn, nay đã mọc lên màu xanh của keo, của lúa, của những nếp nhà kiên cố. Trong tiếng gió rì rào qua tán lá, dường như vọng lại tiếng núi ngân vang tiếng của niềm tin, của sự hồi sinh, của một Quang Chiểu đang vươn mình mạnh mẽ giữa mùa xanh mới./.
